Իրանի Քոմ քաղաքում տեղի է ունեցել հակահայկական «համաժողով»
Մարտի 3-ին «Իրանը վերջապես թուրքերից պահանջում է, որ Արցախում «ահաբեկիչները տեղ չունենան»» հոդվածում Հայաստանի և Արցախի քաղաքացիներին արդեն հաղորդել ենք, որ Իրանի Քոմ քաղաքում անց է կացվել, հեղինակի համար անհասկանալի «միջազգային համաժողով»՝ Արցախի վերաբերյալ՝ Թուրքիայի, Ռուսաստանի, Ուկրաինայի, Բելառուսի, «Կովկասի-թաթարիստանի» և Ռուսաստանի հյուսիսկովկասյան ինքնավարությունների կրոնական և գիտական գործիչների մասնակցությամբ: Եվ մենք հարց էինք ուղղել, թե այս ինչ «համաժողով» է՝ այն էլ Արցախի վերաբերյալ, որի կազմակերպիչները (այսինքն՝ Իրանի իշխանությունները) չեն հրավիրել Արցախի Հանրապետության ոչ մի քաղաքացու, ՀՀ ոչ մի քաղաքացու կամ գոնե հայկական սփյուռքի ներկայացուցչի, ասենք՝ ազգությամբ հայ Իրանի քաղաքացու։
Ստացվում է, որ «կարելի է» հայերի բացակայությամբ որոշել իրենց ճակատագիրը, այո՞, հարգելի Իրան, Իրանի իշխանություններ, իրանցի ժողովուրդ: Ապա, եթե համոզված եք, որ ՀԱՅԵՐԻ ՆԵՐԿԱՅԱՑՈՒԻՉՆԵՐԻ՝ բնիկ արցախցիների բացակայության պայմաններում ով ասես՝ կարող է որոշում կայացնել և «բանաձևեր» ընդունել Արցախի հայության ճակատագրի վերաբերյալ, դուք էլ առանձնապես չվրդովվեք, երբ ինչ-որ տեղ մեր տարածաշրջանից դուրս ինչ-որ ուժեր ստանձնեն որոշել, թե ինչը «լավ կլինի Իրանի և իրանական ժողովրդի համար»…
Մենք գրել ենք այս տողերը, քանի որ մարտի 2-ին, ինչպես պարզվել է, Քոմում կայացած այս «միջազգային համաժողովում», որտեղ, ևս մեկ անգամ շեշտենք, Արցախի հայության ներկայացուցիչներ չկային, ընդունել են տհաճ, ստոր, հակահայկական «բանաձև»: Մենք չենք մեջբերելու «բանաձևի» տեքստը. այն կա ինտերնետում, ով ցանկանում է, կարող է գտնել և ծանոթանալ դրան: Մենք պարզապես հիշեցնում ենք Իրանին և Իրանի ժողովրդին. մերժելով Արցախի հայերի անկախ և ինքնիշխան զարգացման իրավունքը՝ դուք դրանով իսկ առաջացնում եք «բումերանգի էֆեկտ» և կասկածի տակ դնում անկախ և ինքնիշխան գոյության ու զարգացման ձեր իրավունքը: Համարելով, որ Արցախը և արցախահայությունը պետք է կրկին դառնան ԿՈՎԿԱՍՅԱՆ ԹԱԹԱՐՆԵՐԻ ՍՏՐՈՒԿ, դուք դրանով («բումերանգի էֆեկտի» սկզբունքով) գործարկում եք ձեր սեփական երկրի, այսինքն՝ Իրանի վերացման մեխանիզմը:
Արցախի հայերը, նույնիսկ երբ Պարսից կայսրության հպատակներն էին, կովկասյան թաթարների ստրուկ չէին: Եվ չե՛ն էլ լինելու: Հիշե՛ք իմ այս խոսքերը՝ Սերգեյ Շաքարյանցի խոսքերը: Հայը կովկասյան թաթարների ստրուկը չի լինի երբեք: Սակայն Իրանի ապագան «բանաձևից» հետո՝ Քոմի վերոհիշյալ «միջազգային համաժողովի» եզրափակիչ հայտարարությունից հետո, ավաղ, այլևս անամպ չի թվում: Զգուշացիր, Իրան. շուտով Թուրքիան և կովկասյան թաթարները կզբաղվեն Իրանով, դու հաջորդն ես պանթուրքիստների համար: Դու մեծ հիմարություն ես արել, Իրան… Եվ հենց մեր Միակ ու Մեկ Աստվածը շուտով քեզ կտեղեկացնի քո հիմարության մասին…
Այս «բանաձևում» և ընդհանուր առմամբ՝ վերոհիշյալ «համաժողովում» կային նաև դրական պահեր: Այսպիսով, մարտի 1-ին Իրանի նպատակահարմարության խորհրդի քարտուղար, գեներալ Մոհսեն Ռեզային (ԻՀՊԿ-ի նախկին գլխավոր հրամանատար) հայտարարել է. «Բոլոր ներգրավված կողմերը և բոլոր միջազգային դիտորդները պետք է իմանան, որ տարածաշրջանի բնակիչների պահանջներն ու վճռականությունը պայմանավորված է նրանով, որ Իրանը մասնակցի կրակի դադարեցման և վերակառուցման Ղարաբաղի կոմիտեին, և արդյունավետորեն մասնակցի մոնիտորինգին, ինչպես նաև տարածաշրջանում անվտանգության և տնտեսական համագործակցության ապահովմանը: Հրադադարի հանձնաժողովին Իրանի մասնակցությունից կշահի ողջ տարածաշրջանը: Մեր բացակայությունը Ղարաբաղում հրադադարի կոմիտեում լավ չէ, և այդպիսի բացակայությունը քայլ չէ հօգուտ խաղաղության և տարածաշրջանի երկրների երկարաժամկետ շահերի»,- հաղորդում է «Tasnim News» գործակալությունը։
Երկրորդ. այ, հիմա հնարավոր չէ առանց մեջբերելու «բանաձևի» տեքստը. «Որոշ երկրներ հետապնդում են իրենց չար ու պառակտիչ նպատակները՝ ստեղծելով իրանաֆոբիայի և շիաֆոբիայի ալիք: Նրանք ձգտում են ճանապարհ հարթել տարածաշրջանում թաքֆիրիական ուժերի ներկայության և ազդեցության համար («թաքֆիրին» Իրանում անվանում են ահաբեկիչներիներին, որոնք կրոնական ծայրահեղականության գաղափարախոսությունների կրող են), ամբարտավան տերություններին և սիոնիզմի՝ պատերազմի և պառակտման ֆոնին իրենց անօրինական նպատակներին հասնելու համար: Ըստ այդմ, մենք կոչ ենք անում գիտնականներին, հոգևոր առաջնորդներին և Ադրբեջանի հանրապետության էլիտային`ըմբռնումով և գիտակցաբար ճնշել թշնամիների դավադրությունները և կանխել Իրանի և Ադրբեջանի միջև պատմական, մշակութային և կրոնական խոր հարաբերությունների խախտումը: Մենք նաև խնդրում ենք ԱՀ կառավարությանը՝ հաշվի առնել անհրաժեշտ միջոցառումները և համապատասխան քայլեր ձեռնարկել Ղարաբաղի տարածքում թաքֆիրիական խմբերի և սիոնիստական ռեժիմի տարրերի առկայության դեմ»:
Մեր հիմնական նախնական եզրակացությունները. 1) Իրանը վերջապես անցավ կովկասյան թաթարների կողմը Արցախի հարցում. 2) Իրանը հաստատեց, որ չի հանդուրժի իր սահմաններին ահաբեկիչներին, որոնց Թուրքիան տեղափոխել է Մերձավոր Արևելքից Արցախ. 3) Իրանը բացահայտ հայտարարեց Ռուսաստանին և Թուրքիային, որ իրենք այլևս չեն կարողանա «բաժանել» Արցախը իրենց միջև, և Իրանը պահանջում է իր «բաժինը» Արցախի հողերի բաշխման մեջ:
Տեսնենք, թե ինչ և ինչպես կարձագանքեն ռուսներն ու թուրքերը այն փաստին, որ Իրանը 2021 թ. մարտի 1-2-ը հայտարարեց իր շահերը Արցախում և «հրադադարի կոմիտեում». այստեղ մենք նկատի ունենք «հրադադարի ռեժիմի դիտարկման միասնական կենտրոն»-ը, որը Ռուսաստանն ու Թուրքիան ստեղծեցին Արցախի Հանրապետության Ակնա (նախկին Աղդամ) բնակավայրի մոտ… Իրավիճակն ավելի վատ է, քան Սիրիայում, և կարծում ենք, որ իրավիճակը նախապատերազմական է: Ինչ-որ մեկը ստիպված կլինի լքել Արցախը, կամ հայերը 100% -ով դուրս կքշվեն այնտեղից, կամ թուրքերը, կամ ռուսները: Դե, կամ՝ պատերազմ Իրանի հետ… «Նավակի մեջ երեքը» ակնհայտորեն երկար ժամանակ միասին չեն նստի, չեն մնա և նրանց «շուն» պետք չի լինելու: Ոչ հայկական, ոչ էլ նույնիսկ կովկասյան-թաթարական «շուն»: Սա Հայաստանում թուրք Կոկոլ Փաշինօղլու կառավարման ևս մի արդյունքն է…
Սերգեյ Շաքարյանց
