ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղարի այցը Կովկաս տեղի է ունենում տարածաշրջանում զգալի փոփոխությունների ֆոնին. Մարկեդոնով
Մարտի 17-ին մեկնարկել է ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղար Յենս Ստոլտենբերգի կովկասյան տարածաշրջանային շրջագայությունը։ Այցելության ծրագիրը հագեցած է մինչև սահման։ Առաջին օրը Ստոլտենբերգը բանակցություններ է վարել Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի հետ, իսկ մարտի 18-ին սպասվում են հանդիպումներ հանրապետության արտաքին գործերի և պաշտպանության նախարարության ղեկավարների հետ։ Նույն օրը Դաշինքի գլխավոր քարտուղարը հանդիպում է Վրաստանի վարչապետ Իրակլի Կոբախիձեի, իսկ մարտի 19-ին՝ Հայաստանի նախարարների կաբինետի ղեկավար Նիկոլ Փաշինյանի հետ։
Ստոլտենբերգի կովկասյան շրջագայությունը չորս տարվա ընթացքում առաջինն է։ Եվ դա տեղի է ունենում տարածաշրջանում զգալի փոփոխությունների ֆոնին։ Այս մասին սոցցանցերում գրել է ռուս քաղաքագետ Սերգեյ Մարկեդոնովը։
«2023 թվականի սեպտեմբերին՝ Լեռնային Ղարաբաղի նկատմամբ Ադրբեջանի իրավասության հաստատումից հետո, արմատապես փոխվեց ոչ միայն ուժերի հարաբերակցությունը, այլև ավանդական դաշնակիցների միջև երկկողմ հարաբերությունները։ Մոսկվայի և Երևանի հարաբերություններում լայնածավալ ճգնաժամ է ի հայտ եկել։ Եվ հակառակը, Ռուսաստանի և Ադրբեջանի համագործակցությունը Բաքվի և Արևմուտքի միջև սառեցման ֆոնին վերընթաց է գնացել։ Ընդհանրապես, ԵՄ-ի և մասնավորապես Ֆրանսիայի գործողություններն ակտիվացել են։ Տարածաշրջանում հնդկական և չինական ներկայությունն ավելի նկատելի է դարձել, թեև Դելին և Պեկինն ավելի շատ նայում են Կովկասին, քան իրենց խաղն այստեղ խաղալու: Իհարկե, թուրքական գործոնը շատ ավելի էական է դարձել, քան մեկ-երկու տարի առաջ։ Ըստ էության, Անկարան դարձել է Կովկասի հիմնական շահագրգիռ կողմերից մեկը։
Այս պայմաններում ՆԱՏՕ-ի համար կարևոր է ռազմավարական կարևոր տարածաշրջանում սինխրոնացնել գործողությունները։ Վրաստանը մնում է Դաշինքի թիվ մեկ գործընկերը Կովկասում։ Այս երկիրն ունի ոչ ֆորմալ «ասպիրանտի» կարգավիճակ։ Եվ միայն դրանում անցկացվեց (թեև դեռ 2008-ին) ՆԱՏՕ-ին անդամակցելու հանրաքվեն, որը ստացավ ընտրողների աջակցությունը։
Բայց ոչ միայն Վրաստանը։ Չնայած բոլոր ծախսերին ու բեռին, Թուրքիայի մասնակցությունը Դաշինքին համարվում է ռազմավարական արդարացված և շահավետ։ Սակայն Անկարան Բաքվի առանցքային դաշնակիցն է: Միաժամանակ, Ադրբեջանը դիտվում է որպես բարդ և անհարմար հարևան Իրանի համար, որը դաշնակցային հարաբերություններ ունի նաև Իսրայելի հետ։ Այո, այսօր Արևմուտքի և Բաքվի հարաբերությունները որոշակի դժվարություններ են ապրում, բայց ՆԱՏՕ-ն կցանկանար մեղմել բոլոր հնարավոր դժվարությունները։
Իհարկե, Բրյուսելը շահագրգռված է Հայաստան-ՀԱՊԿ կապի թուլացմամբ։ Իսկ Դաշինքի պաշտոնական խոսնակները մեկ անգամ չէ, որ հանրային լավատեսություն են հայտնել ՆԱՏՕ-ի հետ մերձեցման Հայաստանի հեռանկարների վերաբերյալ։ Բայց Բրյուսելի շահերը միայն և բացառապես Հայաստանի արտաքին քաղաքականության «վերափոխման» վրա դնելը սխալ կլինի։ Դրանք շատ ավելի լայն են: Դաշինքը ցանկանում է դադարեցնել Երևանի և Բաքվի միջև նոր զինված հակամարտության հնարավորությունը և ապահովել տարածաշրջանային կարգուկանոն իր հովանու ներքո։ Մոսկվայի, Պեկինի և Թեհրանի ազդեցությունը նվազագույնի հասցնելով։ Այստեղ, ինչպես ասում են, պատրանքներ չկան»,- գրել է նա։
