Լֆիկի «Երևան սիթիում» վաճառվող «Կալինովի լիմոնադը» պարունակում երեխաների վրա հնարավոր բացասական ազդեցությամբ նյութեր. 2
Վտանգի առումով սա դեռ ամենը չէ…
Սկիզբը` այստեղ
«Երևան սիթի» սուպերմարկետների ցանցում վաճառվող «Կալինովի լիմոնադ» գազավորված ըմպելիքը պատրաստված է ոչ թե նարնջի, այլ մրգերի օշարակներից, այլ մեծամասամբ քիմիական բաղադրիչներից: Բացառությամբ խմելու ջրի, շաքարի, թերևս նաև թթվայնությունը կարգավորող կիտրոնաթթվի, մնացածը քիմիա է, ինչպես, օրինակ, բաղադրության մեջ առկա ու մակնշման մեջ նշված արհեստական, սինթետիկ ներկանյութերը՝ տատրազինը և «դեղին «արևի մայրամուտ»» (E 110) կոչվածը, քաղցրացուցիչներ ասպարտամը և կալիումի ացեսուլֆամը, կոնսերվանտ նատրիումի բենզոատը, մակնշմամբ որպես բուրավետիչներ ներկայացված գլիցերինի և խեժաթթուների եթերները…
Ըմպելիքի մակնշման մեջ, ինչպես արդեն նշել ենք վերլուծականի նախորդած մասում, նշված է նաև, որ այն «Պարունակում է ներկանյութեր, որոնք կարող են բացասաբար ազդել երեխաների գործունեության և ուշադրության վրա»: Մակնշման մեջ չի նշված, որ կարող են բացասաբար ազդել երեխաների ուղեղի գործունեության վրա, ընդգծված բառը, գուցե միտումնավոր, արտադրողի կողմից բաց է թողնված: Բայց միա՞յն ուղեղի գործունեության և ուշադրության վրա … Թեև նշվածն էլ բավարար է, որ այդ «լիմոնադ» կոչվածը չարտադրվի, իսկ արտերկրում արտադրության դեպքում չներկրվի Հայաստան ու չհրամցվի սպառողներին:
Անդրադառնանք «Կալինովի լիմոնադ»- ի բաղադրության մեջ առկա սինթետիկ ազո ներկանյութ տատրազինին (Tartrazine) կամ E 102- ին (քիմիական ֆորմուլան՝ հոդվածի տակ): Այն ջրում շատ լավ լուծվող ոսկեգույն դեղին ներկ է, լավ է խառնվում է սննդի այլ ներկերի հետ: Տատրազինն արտադրվում է ածխի արդյունահանման արդյունքում որպես թափոն առաջացող ածխի խեժի վերամշակմամբ: E 102- ը սինթետիկորեն ձեռք բերված ամենաէժան ներկերից մեկն է, ինչի շնորհիվ ունի լայն տարածում, թեև հաճախ վնասում է մարդու առողջությանը:
Վերոնշյալ սննդային հավելման օգուտների մասին գիտական տվյալներ չկան, իսկ վնասը բավականին մեծ է: Տատրազինն ունի ալերգենիկության բարձր աստիճան, առաջանում է ուրիտարիա, երբեմն կամ հաճախ՝ ծանր ընթացքով: Երեխաների կողմից E102- ի օգտագործումը հանգեցնում է ուղեղի գործունեության վատթարացման, գերակտիվության ֆոնի վրա ուշադրության նվազման: Հազվագյուտ դեպքերում նշվում է Քվինկեի այտուցի և Մերկելսոն-Ռոզենտալ սինդրոմի մասին, որը բնութագրվում է լեզվի ճաքերով, նույնիսկ՝ դեմքի նյարդի կաթվածով:
E102- ը, Orbitabanket.ru- ի տեղեկացմամբ, արգելված է օգտագործման բրոնխիալ ասթմայով տառապող երեխաներին:
«E կոմպոնենտներից ոչ բոլորը, բայց շատերը առողջության համար խիստ վնասակար նշանակություն ունեն,- «Սննդային E հավելումների վնասները» վերտառության ներքո դեռ 2016թ. հոկտեմբերին գրել է 168.am– ը:- Օրինակ` E 102-տարտրազինը` ներկանյութը, մեզ մոտ թույլատրվում է, բայց Եվրոպայում արգելվում է: Այն կարող է առաջացնել սննդային ալերգիա: Այս հավելումն օգտագործվում է հրուշակեղենի, պաղպաղակի, տարբեր գունավոր ըմպելիքների արտադրության մեջ»:
«Հարկավոր է իմանալ, որ, օրինակ՝ E102-ը եւ E200-ը օրգանիզմում կարող են խաթարել վիտամին B6-ը եւ ցինկը՝ դառնալով ուռուցքների պատճառ,- «Վտանգավոր E-երի ցուցակը» վերտառության ներքո գրել է «Առավոտ»- ը 2012թ. հունվարի 10- ին:- E102-ը կարող է առաջացնել նաեւ շրթունքների այտուց, շնչարգելություն՝ ասթմա, ցան եւ անաֆիլակտիկ շոկ: E102 հաճախ է օգտագործվում հրուշակեղենի արտադրության մեջ, եւ կարող է տալ քաղցկեղածին էֆեկտ»:
Ընդգծենք, որ «Սիթի» ՍՊԸ- ի կողմից Հայաստան ներկրված «Կալինովի լիմոնադ» կոչվածը վաճառվում է ոչ միայն «Երևան սիթի» սուպերմարկետների ցանցում և ոչ միայն Երևանում: Տողերիս հեղինակը երեկ տեղեկատվություն ստացավ, որ այն վաճառվում է նաև Շիրակի մարզում, մասնավորապես՝ Գյումրիում:
Հանուն ճշմարտության նշենք, որ E102 և E110 ներկանյութերը, ինչպես նաև վտանգավոր այլ սննդային հավելումներ ոչ միայն «Կալինովի լիմոնադ»- ն է պարունակում, այլև այլ գազավորված ըմպելիքներ ու սննդամթերքներ: Խորհրդային ժամանակներն անցել են՝ լիմոնադի մասին իրենց դրական հիշողություններով ու սննդամթերքի անվտանգության մասին պատկերացումներով հանդերձ: Հիմա կապիտալիզմ է, Հայաստանի, ինչու ոչ, նաև Ռուսաստանի և այլ պետությունների սննդամթերքի արտադրության ոլորտում՝ վայրի կապիտալիզմ…
Սպառողներին խորհուրդ ենք տալիս կարդալ հատկապես վառ դեղին գույն ունեցող ըմպելիքների և այլ սննդամթերքների պիտակների վրա առկա մակնշումը, իսկ դրանում տատրազինի առկայության մասին տեղեկության հանդիպելուց հետո կգնե՞ն տվյալ ասպրանքը, թե ոչ՝ թողնում ենք իրենց գիտակցությանը և խղճին, մանավա՛նդ, որ սույն հրապարակմամբ արդեն տեղեկացված են տատրազինի մասին:
Մարդու, հատկապես, երեխաների առողջության համար վտանգավոր է նաև «դեղին «արևի մայրամուտ» (E 110) արհեստական ներկանյութը:
Շարունակելի
Արթուր Հովհաննիսյան
