Հայաստանը խնդիրների լուծման հարցում տարածաշրջանային և արտատարածաշրջանային ուժերի ազդեցության տակ. ո՞րն է ելքը

Կասկած չկա, որ Հայաստանն արևմտյան խամաճիկների, սիոնիստների և պանթուրքիստների ղեկավարությամբ այլևս գոյություն չունի որպես անկախ երկիր։ Սա ողորմելի արտատարածաշրջանային ուժերի խղճուկ կցորդն է, որը, ընդ որում, «Երևանի իշխանության համաձայնությամբ» ներգրավված է և՛ հակաիրանական, և՛ հակառուսական դիվերսիոն ծրագրերի մեջ, որքան էլ «Երևանի իշխանության» ներկայացուցիչները հերքեն այս փաստը։ Այս դավադրությունների էությունը, սկզբունքորեն, նույնն է՝ Իրանի, իսկ նաև (կամ միաժամանակ…) Ռուսաստանի կործանումը։ Իրանի իշխանությունները, օրինակ, արդեն բացահայտ հայտարարում են, որ իրենց պետության, իրենց պետականության դեմ «հիբրիդային պատերազմ» է սկսվել և տարվում։ Օրինակ՝ ելույթ ունենալով «Բիրջանդի» հատուկ տնտեսական գոտում տեղի տնտեսական փորձագետների և կառավարության նախարարների մասնակցությամբ միջոցառմանը, Իրանի նախագահ այաթոլլա Սեյիդ Իբրահիմ Ռաիսի ասաց, որ Իրանի թշնամիները լայնածավալ հիբրիդային պատերազմ են սկսել Թեհրանի դեմ,

իսկ իր երկրի դեմ պատերազմի հիմնական մասը տնտեսական ոլորտում է, դեկտեմբերի 16-ին հաղորդում է իրանական IRNA գործակալությունը։ Եվ ինչպես հաղորդում է Tasnim News-ը 2022 թվականի նոյեմբերի 27-ին, Իսլամական հեղափոխության պահապանների կորպուսի (ԻՀՊԿ) հրամանատար, գեներալ-մայոր Հոսեյն Սալամին Իրանի հարավ-արևելյան Զահեդան քաղաքում «Բասիջ» զինված խմբավորման ներկայացուցիչների հանդիպման ժամանակ ասել է, որ «Իրանը կանգնած է համաշխարհային պատերազմի առջև, քանի որ թշնամիների և հերետիկոսների ճակատն իրենց բոլոր վարձկաններով պատերազմում է Իսլամական հեղափոխության դեմ: Վստահ եղեք, որ Սիոնիստական ​​ռեժիմը կփլուզվի, բայց այս հեղափոխությունը չի տուժի։ Թշնամին, այն է՝ ԱՄՆ-ը, Մեծ Բրիտանիան, Իսրայելը և Ալ-Սաուդը, առավելագույն ուժով են գործում Իսլամական Հանրապետության դեմ, բայց մեծ ապստամբությունը և համաշխարհային պատերազմը կվերածվեն գերեզմանոցի ամերիկյան և իսրայելական թշնամիների և նրանց դաշնակիցների համար»:

Իրականում, երբ Ռուսաստանը (2022 թվականի փետրվարի 24-ին) հատուկ ռազմական գործողություն սկսեց Ուկրաինայի ֆաշիստական ​​ռեժիմի դեմ, Մոսկվան փաստացի խոստովանեց, որ ստիպված է եղել պաշտպանվել այլ տեսակի հիբրիդային պատերազմից։ Իսկ հատուկ գործողությունն ընդամենը միջոց է՝ փրկելու Ռուսաստանի Դաշնությանը իրական, «թեժ» պատերազմից, որին դեռ ինտենսիվ պատրաստվում են ԱՄՆ-ը և ՆԱՏՕ-ի ողջ բլոկը։ Ե՛վ Իրանը, և՛ Ռուսաստանը երկար տարիներ փորձում են համոզել տարբեր երկրների ու ժողովուրդների, որ ԱՄՆ-ը և արևմտյան այլ երկրներ ու կառույցներ ուր մտնում են, այնտեղ արյունահեղություն և ավերածություններ են տեղի ունենում։ Այսպես, Իրանի նախագահ Ռաիսին Խորասանի նահանգում հայտարարեց, որ ԱՄՆ-ի ներկայությունը ցանկացած երկրում նշանակում է միայն «մահ և ավերածություն» տվյալ երկրի ժողովրդի համար՝ հավելելով, որ Սիրիայում, Իրաքում և Աֆղանստանում ԱՄՆ-ի գլխավորած Արևմուտքի գործողությունները «դեռ չեն ջնջվել մեր հիշողությունից», և կարիք չկա «պատմության գրքերն ստուգել»։ Ժամանակին Ռուսաստանի Դաշնության իշխանությունները այդ մասին զգուշացրել էին և՛ Վրաստանին, և՛ Ուկրաինային։ Այժմ Թեհրանն ու Մոսկվան փորձում են ուշքի բերել  Հայաստանի իշխանություններին ու բնակչությանը։ Սակայն, ըստ երեւույթին, ամեն ինչ ապարդյուն է, ամեն ինչ իզուր է լինելու, հիմա Հայաստանում կառուցվել է ռեպրեսիվ-ոստիկանական պետական ​​մեքենա,  որը զբաղված է խամաճիկ արևմտամետ-թուրքամետ «իշխանությունների» անվտանգության ապահովմամբ, ոչ թե հանրապետության բնակչության անվտանգությամբ ու զարգացմամբ։ Եվ դա հաստատում է այն փաստը, որ Հայաստանի զգալի տարածքներ բռնազավթված են պանթուրքիստների կողմից, և ոչ մի հնարավորություն չկա, որ այդ հողերը դեօկուպացվեն, և որ ցեղասպանությունը սպառնում է Արցախի Հանրապետության հայերին, իսկ Հայաստանի իշխանությունները, պատկերավոր ասած, «լվանում են ձեռքերը» և մտադիր չեն արդյունավետ, վճռականորեն պաշտպանել արցախահայությանը։

Հայաստանը, 1991-92 թվականներից ի վեր, թերևս առաջին անգամ, բացարձակ կախվածության մեջ է հայտնվել բառացիորեն բոլորից։ Այսպիսի անարժեք ու թշվառ հանրապետություն անգամ առաջին Արցախյան պատերազմի ժամանակ չկար։ Հայաստանի իշխանությունների (տվյալ դեպքում՝ Ռուսաստանի առջև) կեղծավոր վարքագիծը վերջերս ամբողջությամբ բացահայտեց ռուս փորձագետ, արևելագետ, Մերձավոր Արևելքի ինստիտուտի գիտական ​​կենտրոնի հիմնադիր և նախագահ Եվգենի Սատանովսկին, որը, ոչ առանց հիմքի, համարվում է Ռուսաստանի Դաշնության իշխանություններին ուղղված տարբեր խորհուրդների և առաջարկությունների մշակողներից: Երևանի ՏՎԿ «Վերելք»-ի թղթակցի հետ զրույցում նա, մասնավորապես, ասել է. «Մոսկվայի և Երևանի հարաբերությունները չեն զարգանում, քանի որ Նիկոլ Փաշինյանը Ռուսաստանին շրջանցելուց բացի, ոչինչ չի ուզում։ Եթե ​​վաղը ֆրանսիացիներն ու ամերիկացիները խոստանան, որ իր անձի հետ ամեն ինչ լավ կլինի, նա մեծ հաճույքով կազատվի ռուս խաղաղապահներից։ Եվ նրա գործողույթունները հանգեցնում են դրան: Իսկ առանց խաղաղապահների Ղարաբաղը չի լինի, այնտեղ էլ հայեր չեն լինի։ Դրանից հետո ով գիտի՝ Հայաստանը կմնա՞, թե ոչ։ Շատ դժվար է պաշտպանել հայերին առանց Հայաստանի թիկունքում համարժեք գործընկեր ու դաշնակից ունենալու։ Մյուս կողմից, Հայաստանը դժգոհ է, որ Ռուսաստանը իրեն անհրաժեշտ ռազմաքաղաքական աջակցություն չի ցուցաբերում։ Հենց հիմա հարվածներ են հասցվում Ռուսաստանի տարածքում՝ Բելգրադում և Կուրսկում, ի՞նչ աջակցություն է ստացել Ռուսաստանը Հայաստանից։ Լավ, Հայաստանում մոբիլիզացիա իրականացվե՞լ է… Այն պահին, երբ Ռուսաստանը դադարի աջակցել Երևանին, Հայաստան չի մնա: Այս պարզ փաստը կարո՞ղ է Հայաստանում որևէ մեկը հասկանալ: Նա ընդհանրապես չի մնա, չի մնա: Կարելի է, իհարկե, անվերջ պահանջներ ներկայացնել, բայց… Ադրբեջանը մի երկիր է, որը պայմանագիր է կնքել Թուրքիայի հետ, ինչի շրջանակներում մշակվում է մեկ ազգ, երկու պետություն ծրագիրը։ Եթե ​​Հայաստանը պատրաստվում է իր ապագան կառուցել Ռուսաստանի և Թուրքիայի միջև պատերազմի շրջանակներում, ապա դա այսօր տեղի չի ունենա: Մենք պատերազմում ենք ՆԱՏՕ-ի բլոկի հետ, բայց Թուրքիայի հետ առանձին չենք կռվի: Սա փաստ է, Պուտինին սա առաջարկելն անիմաստ է: Պարոն Փաշինյանի քմահաճույքները իր անձնական խնդիրների առարկան են արտաքին աշխարհի հետ: Կա իրողություն, որը նա կարող է լիովին քննարկել ՌԴ նախագահի հետ, և եթե նա դադարի սեթևեթել և իրեն ներկայացնել այնպիսին, ինչպիսին չկա, հավանաբար Հայաստանի համար ավելի լավ կլինի»:

Մենք համոզված ենք, որ Իրանի նախագահ Ռաիսիի և ԻՀՊԿ-ի հրամանատար գեներալ-մայոր Սալամիի, ինչպես նաև ռուս փորձագետ Սատանովսկու խոսքերին ոչինչ ավելացնելու կարիք չկա։ Թեհրանն ու Մոսկվան բացահայտ ասում են, այդ թվում՝ Հայաստանին, որ Իրանն ու Ռուսաստանը արդեն պատերազմական վիճակում են Արևմուտքի հետ։ Այսպիսով, Հայաստանի և նրա բնակչության խնդիրն է դառնալ ավելի իմաստուն և կատարել իրենց ընտրությունը, քանի որ «Հայաստանի իշխանությունը» մտադիր է շարունակել «պարոն Փաշինյանի քմահաճույքները»…

Կարծես թե անհուսալի վիճակ է ստեղծվել՝ մի կողմից՝ Հայաստանի «ընդդիմության» անատամությունն ու անզորությունը, որովհետև «ընտրությունների վրա» խաղադրույք դնելը՝ որպես իշխանափոխության միջոց, մեղմ ասած՝ ինքնահավանություն ու խորապես սխալ ընտրություն էր։ Մյուս կողմից, ոչ ոք, այդ թվում՝ Հայաստանի «ընդդիմությունը», մտադիր չէ գնալ իշխանափոխության ուժային սցենարի։ Երրորդ կողմից՝ 2018 թվականից ի վեր ամբողջ Հայաստանը եղել է պարզապես Միացյալ Նահանգների և նրա դաշնակիցների տիրույթը, այսինքն, Անգլիա, Իսրայել և Թուրքիա: Իսկ Իրանն ու Ռուսաստանը իրենց չափազանց «համեստ» ու զգուշավոր են պահում՝ չցանկանալով Հայաստանի տարածքի պատճառով ավելի առարկայական ու անզիջում առճակատման մեջ մտնել Արևմուտքի, սիոնիստների և պանթուրքիստների հետ։ Այսինքն, ավաղ, ոչ մեկին պետք չեն այն հայերը, ովքեր, ի հեճուկս ամեն ինչի, մնացին հայրենասեր և մտահոգ Հայաստանի ու Արցախի Հանրապետության ապագայով։

Ուստի, ըստ ամենայնի, շատերին ժամանակավրեպ կթվա այս մասին խոսելը, թե Անդրկովկասյան տարածաշրջանից դուրս հակահայկական ուժերի ճնշումների և ազդեցության տակ «կքած» Հայաստանը ելք ունեցե՞լ է  կամ ունի՞։ Շատերի համար անսպասելի կպատասխանենք՝ այո, ելք կար։ Կար կենսունակ այլընտրանք: Հիմա ելք կա՞․ մեզ համար դժվար է դատել: Մենք վստահ չենք, որ Ռուսաստանի նկատմամբ երկերեսանիություն անող Արևմուտքի խամաճիկները կկարողանան դադարեցնել «արևմտյան խորհրդականներին հնազանդվելը» և Իրանի հետ հարաբերություններում երկակի խաղեր չեն տա։ Իսկ Երևանի հակահայ խունտայի «երկակի խաղը» Իրանի իշխանությունների ու ժողովրդի հետ, ավաղ, տխուր կավարտվի։ Տխուր՝ Հայաստանի և հայերի համար։ Առայժմ, երբ Երևանի խամաճիկները ինչ-որ կերպ մասնակցում են (ակտիվ, թե պասիվ…) Արևմուտքի, սիոնիստների և պանթուրքիստների հակաիրանական դավադրությանը, հույս ունենալ, թե Իրանը լրջորեն կվերաբերվի Հայաստանից նույնիսկ բանավոր «խնդրանքներին»՝ բացելու «երրորդ ճանապարհը» (այսինքն՝ այլընտրանքները), ավաղ, դա դեռ հնարավոր չէ…

Այո, դեռևս Հայաստանի նախագահին առընթեր Քաղաքական հետազոտությունների ինստիտուտի գոյության տարիներին հայ փորձագետները ոչ միայն խորհուրդ էին տալիս, այլ նույնիսկ գրեթե բացահայտ կոչ էին անում՝ շրջվել Իրանի կողմ: Նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանի օրոք Հայաստանի իշխանությունները լսեցին նշված ինստիտուտի խորհուրդներն ու առաջարկությունները, և արդյունքը բավականին հայտնի և տեսանելի է. սա Իրան-Հայաստան գազատարն է, որը կառուցվել է հենց պարոն Քոչարյանի նախագահության տարիներին։ Եվ հենց նա Իրանի այն ժամանակվա նախագահ Մահմուդ Ահմադինեժադի հետ հանդիսավոր սկսեց Իրան-Հայաստան գազատարի շահագործումը։ Հիշենք. այն տարիներին, երբ Հայաստանի իշխանություններն իրատես էին դաշնակիցներից ու գործընկերներից իրենց ակնկալիքներում և հաշվարկներում, Երևանն ու Թեհրանը նախապես պայմանավորվել էին Իրան-Հայաստան երկաթուղու կառուցման, նավթամթերքի խողովակաշարի կառուցման, Հայաստանում նավթավերամշակման գործարանի կառուցման և այլնի մասին։ Ցավոք, մշտական ​​մանտրաները «Արևմուտքը կօգնի մեզ», հանգեցրեց նրան, որ Քոչարյանի և Ահմադինեժադի նախագահության ժամանակ Երևանի և Թեհրանի միջև ձեռք բերված պայմանավորվածությունները Հայաստանի կողմից դարձան «չպահանջված»: Նրանք մնում են «չպահանջված», հատկապես հիմա, երբ Հայաստանում իշխանությունը Արևմուտքի, պանթուրքիստների և սիոնիզմի խամաճիկն է։

Իհարկե,  Իրանը կարող էր (և այժմ էլ կարող է) Հայաստանի համար դառնալ ԶԱՐԳԱՑՄԱՆ ԲԱՑԱՐՁԱԿ ԱՅԼԸՆՏՐԱՆՔ, և ոչ միայն վառելիքաէներգետիկ անկախության ու անվտանգության ապահովման առումով։ Չնայած այս խնդիրը եղել և մնում է հիմնաքարը, քանի որ թուրքերից անկախությունը Հայաստանի և հայերի անկախության հիմնական բաղադրիչն է։ Հայաստանի նախագահին առընթեր քաղաքական հետազոտությունների վերոնշյալ ինստիտուտի աշխատակիցները բազմիցս հայտնել են, որ համենայն դեպս 2008 թվականից հետո Իրանը լիովին ինքնաբավ է դարձել ժամանակակից զենքերի արտադրության մեջ։ Իրանը հետ չի մնա այն երկրներից, որոնք առաջատար կլինեն անօդաչու ավիացիայի չեզոքացման գործում։

Ի վերջո, Իրանը միանում է արտաքին տիեզերք անկախ մուտք ունեցող երկրների «ընտանիքին»։ Իրանը Եվրասիայի երկրների շարքում առաջատար է դարձել բարորակ և չարորակ ուռուցքային հիվանդությունների բուժման հարցում, Իրանը այն երկիրն է, որտեղ մշակված են իզոտոպային բուժման մեթոդներ, ինչպես նաև դեղաբույսային բուժման մեթոդներ…

Եվ, սկզբունքորեն, Իրանում հողագործության մշակման մեթոդները շատ չեն զիջում Հայաստանի մյուս հարևաններին։ Ամեն դեպքում, Իրանը գործնականում ինքնաբավ է, անկախ՝ իր բնակչության պարենային անվտանգության ապահովման առումով։ Իրանը կարող է հեշտությամբ կատարել առնվազն, օրինակ՝ Ռուսաստանի իշխանությունների կողմից ժամանակին հայտարարված, այսպես կոչված, ներմուծուման փոխարինման ծրագրի կեսը։ Իսկ այն մասին, որ Իրանն ի վիճակի է, այսպես ասած, նույնիսկ «կերակրել» փոքրիկ Հայաստանը, և նույնիսկ Արցախը, խոսք չկա, և, ի դեպ, դրանում Հայաստանի և Արցախի բնակչությունը 1992-97 թթ. համոզվել է սեփական աչքերով. պատերազմի տարիներին շուկաներում ու խանութներում, ասենք, Երևանում վաճառվող սննդամթերքի մեծ մասը միանշանակ Իրանից էր։

Այսպիսով, ընդհանրացնելով՝ Հայաստանի համար զարգացման ԻՐԱԿԱՆ ԱՅԼԸՆՏՐԱՆՔԸ եղել է, մնում է և, ըստ երևույթին, կլինի (մինչև հանրապետության իշխանության մեջ գտնվող Արևմուտքի խամաճիկները «չանհետանան»…)

հենց Իրանի հետ հնարավորինս ինտեգրվելը: Կասկած չկա, որ Հայաստանում բենզինը էժանանալու է այսօրվա գներից։ Իսկ եթե վառելիքըի գինը իջնում ​​է, ապա տրանսպորտի ծախսերը նվազում են, ուստի ներքին սպառողական գները գոնե մի քիչ իջնում ​​են։ Դե, ռազմական ու ռազմատեխնիկական առումով… առաջարկում ենք չհիմնվել մեր կամ ուրիշի «սիրողական» կարծիքների վրա։ Ի վերջո, կան ռազմական փորձագետներ, որոնք ծանոթ են Իրանի ռազմարդյունաբերական համալիրի (ՌՌՀ) ձեռքբերումներին։ Հիշում եմ, որ Հայաստանի պաշտպանության վերջին «նախահեղափոխական» նախարար Վիգեն Սարգսյանին հաջողվել է այցելել Իրան (մինչև 2018թ. ապրիլ…) և անձամբ համոզվել, որ Իրանի ռազմարդյունաբերական համալիրն ունի այն, ինչ պետք է Հայաստանին, և որ Իրանը պատրաստ կլինի տեղափոխել Հայաստան կամ նույնիսկ հիմնել համապատասխան զենքի, տեխնիկայի, զինամթերքի համատեղ (իրան-հայկական) արտադրություն: Չխոսենք Իրանի բանակի և Իսլամական հեղափոխության պահապանների կորպուսի հարուստ կիրառական ռազմական փորձի մասին. Հայաստանը կարող է հեշտությամբ համատեղ զորավարժություններ անցկացնել այն զինվորների հետ, ովքեր զգալի ներդրում են ունեցել Իրաքում և Սիրիայում «Իսլամական պետություն» (ԻՊ) խմբավորումից սուննի ահաբեկիչների ջախջախման մեջ։

Այս նյութը ընդամենը սահմանափակ, համեստ փորձ է՝ գոնե Հայաստանի (նաև Արցախի…) հանրության ուշադրությունը դարձնելու այն փաստին, որ հայկական հողերի կողքին շարունակում է ինտենսիվ ու արագ զարգանալ և օրեցօր ուժ ստանալ երկիր, որը ոչ միայն պատմականորեն և սերտորեն կապված է Հայաստանի հետ, այլև հաջողությամբ խաթարում է Արևմուտքի, սիոնիզմի և պանթուրքիզմի դավադրությունները, որոնց նպատակն է ոչնչացնել ոչ միայն Իրանի պետականությունը, այլև Իրանական աշխարհը, Իրանական քաղաքակրթությունը։

Նկատի ունենալով, որ Իրանի և Չինաստանի միջև ռազմավարական համաձայնագիրը ուժի մեջ է արդեն մեկ տարի, և շուտով կստորագրվի նմանատիպ համաձայնագիր Իրանի և Ռուսաստանի միջև, արդեն կարելի է հայտարարել, որ Իրանը դանդաղ, բայց հաստատապես միանում է համաշխարհային տերությունների խմբին։ Իրանի հետ դաշինքը կնշանակի նաև ավելի սերտ հարաբերություններ Չինաստանի և Ռուսաստանի հետ։ Մենք առաջարկում ենք ընթերցողներին այլ եզրակացություններ անել՝ մենք կարծիք չենք պարտադրի…

Սերգեյ Շաքարյանց