Երեխաները կարող են ասել՝ էլ ինչո՞ւ ենք սովորում, դասերն անհետաքրքիր են, թվանշան էլ չկա. «Փաստ»
«Փաստ» օրաթերթը գրում է. «Օրերս կառավարությունը հաստատեց հանրակրթության նոր պետական չափորոշիչը։ Կրթության փորձագետ Սերոբ Խաչատրյանն ասում է՝ մասնագիտական աշխարհում արդեն դադարել են կրթական պրոցեսները գնահատել զուտ միայն փաստաթղթով։
«Ցանկացած գաղափար, ցանկացած փաստաթուղթ կարող է շատ լավ, բայց միևնույն ժամանակ շատ վատ հետևանքների բերել։ Դրա համար մեծամասամբ շատ բան կախված է նրանից, թե ինչպես կիրականացվի այս չափորոշիչը։ Այս փուլում կարող ենք խոսել այն ռիսկերի մասին, որոնք այս փաստաթղթում կան և դրա ոչ պատշաճ իրականացման դեպքում կարող են բերել վատ հետևանքների։ Դրանցից մեկը հետևյալն է։ Նախարարությունն առաջարկում է նոր՝ կարողունակությունների վրա հիմնվող մոտեցում, որի պարագայում ենթադրվում է՝ ուսուցումը պետք է դառնա շատ կոնկրետ, գործնական:Երեխաներին չպետք է շատ բան սովորեցնել, միևնույն ժամանակ նրանք պետք է կարողանան իրենց ստացած գիտելիքներով կոնկրետ ոլորտում հասնել վարպետության, այսինքն՝ լինեն կարողունակ։ Այս փոփոխությանը պետք է նախապատրաստել նախ ուսուցիչներին։
Վերցնենք գնահատման համակարգի փոփոխությունը։ Մի կողմից՝ լավ է այն, ինչ առաջարկվում է։ Թվանշանը լարվածություն է ստեղծում ուսումնական պրոցեսում, երեխաներն իրար հետ մրցակցում են թվանշանի համար և այլն։ Բայց հիմա հարց. եթե հանենք թվանշանը, ու կրթության որակը չլավանա, ապա այս փոփոխության պատճառով կրթության համակարգի վիճակն ավելի կվատանա: Ինչո՞ւ: Որոշ երեխաներ սովորում են, որովհետև թվանշան կա, հիմա եթե թվանշան չկա, իրենք կարող են ասել՝ էլ ինչո՞ւ ենք սովորում, դասերն անհետաքրքիր են, թվանշան էլ չկա։ Նախարարությունը պետք է մտածի՝ մինչև հինգերորդ դասարանի երկրորդ կիսամյակ ի՞նչ է անելու, որպեսզի թվանշանին փոխարինող կրթության լավ որակ ապահովի։
Բարեփոխումների պրոցեսում մի հայտնի կանոն կա. երբ ինչ-որ մի բան հանում ես, տեղը պետք է այլ բան դնես, որովհետև եթե չդրեցիր, այդ դատարկությունն ավելի վատ է։ Կամ երբ ուզում ես ինչ-որ բան քանդել, օրինակ՝ թվանշանը, խորը մտածիր՝ ինչո՞ւ են մարդիկ թվանշանով գնահատումը կիրառում, հնարավոր է, երբ այն հանենք, չկարողանանք դրա տեղն այլընտրանք առաջարկել»,-«Փաստի» հետ զրույցում ասում է Խաչատրյանը։ Ընդգծում է՝ եթե բովանդակային լուրջ փոփոխություններ չլինեն, խնդիրներ են առաջանալու։
«Բացի սա, այս ծրագրով նախատեսվում է, որ ուսուցիչները պետք է նախագծային ուսուցում իրականացնեն։ Դա բավականին բարդ աշխատանք է։ Նախարարությունը պետք է վերապատրաստումներ իրականացնի և ֆինանսական աջակցություն ցույց տա։ Նախագծեր պատրաստելու համար ուսուցիչները լրացուցիչ ժամանակ են ծախսելու, գուցե նրանց պետք է լրավճար տալ, հակառակ դեպքում կա ռիսկ, որ նախագծերը կարող են արտատպել։
Սրա հետ մեկտեղ ներկայացված փաստաթուղթը դպրոցներին տալիս է ազատություն, նույնիսկ ինչ-որ ժամեր ավելացնելու և պակասեցնելու, ավագ դպրոցում անհատական ուսուցում իրականացնելու առումով, ընդհուպ աշակերտը կարող է իր դասացուցակով սովորել։ Այստեղ խնդիր է առաջանում, սա մեծ ֆինանսներ է պահանջում։ Հիշում եմ՝ ինչ-որ հաշվարկ էր արվել, որի համաձայն, այս չափորոշիչը նախարարությունից կպահանջի տարեկան առնվազն 4 մլրդ դրամ։ Եթե այդ գումարը տրվի, լավ է, հակառակ դեպքում սա անիմաստ ռեֆորմ կդառնա։ Շատ բան կախված է նրանից, թե արդյոք նախարարությունն ունի՞ բարեփոխիչների թիմ։ Սա անելու համար լուրջ թիմ է պետք։ Երբ այս ծրագիրը 2023 թ.-ին սկսի իրագործվել, հնարավոր է, որ այն իրականացնող վերնախավից ոչ ոք չլինի իշխանության։Հիմա, օրինակ՝ և՛ նախարարն է փոխվել, և՛ փոխնախարարները։ 2023 թ.-ին նոր ղեկավարությունը կարող է ասել՝ այս փոփոխությունները մեզանից առաջ են ընդունվել, ի՞նչ անենք։ Դրա համար պետք է թիմ, որը հենց այսօրվանից կաշխատի և պատասխանատվություն կստանձնի»,-նշում է մեր զրուցակիցը։
Ըստ այս փաստաթղթի, փոփոխություններն ուղղված են լինելու աշակերտների կարողությունների բացահայտմանը, հետազոտական ունակությունների զարգացմանը, այսինքն՝ առաջնային տեղ է տրվում գիտելիք ստանալուն։ Ուղղակի կարևոր հարցը հետևյալն է՝ ինչպե՞ս են այս չափորոշիչները կյանքի կոչվելու։
«Այն, ինչ գրված է այս փաստաթղթում, մենք չենք ստեղծել, այն վերցված է տարբեր երկրների տարբեր փաստաթղթերից։ Վաղուց կա նախագծային ուսուցումը, մի շարք երկրների կրտսեր դպրոցներում չկան թվանշաններ։ Նորամուծություն չենք անում, բայց նորամուծություն կլինի այն, որ մարդիկ, որոնք իրականացնելու են այս ռեֆորմը, կարողանան այն տեղ հասցնել կամ, ինչպես ասում էին, զգետնել այս գաղափարները։ Դրանք օդում լավն են, բայց երբ իրենց կապում ես իրական կյանքի հետ, առանձնապես արժեք չունեն։ Ամբողջ պրոֆեսիոնալիզմն իրականացման մեջ է»,-եզրափակում է Սերոբ Խաչատրյանը»:
