Հյուսիսային Իրաքում քրդերի հետ մարտերում Թուրքիան նոր կորուստներ ունի
Թուրք զինվորականների համար «զվարճալի» օրերը շարունակվում են: Օգոստոսի 15-ին չորս թուրք զինվորներ զոհվեցին, երեքը վիրավորվեցին երկու առանձին միջադեպերի, այդ թվում `ինքնաշեն պայթուցիկ սարքի պայթյունի պատճառով, որը տեղադրվել էր PKK-ի պարտիզանների կողմից Իրաքի հյուսիսում: Օգոստոսի 16-ին Թուրքիայի պաշտպանության նախարարությունը նույնպես ընդունեց և հաստատեց այդ կորուստները: Ռազմական գերատեսչությունը մատնանշեց, որ առաջին միջադեպը տեղի է ունեցել հարևան Արաբական Հանրապետության շրջանում, որտեղ թուրքական բանակը միջսահմանային գործողություններ էր իրականացնում: Իսկ ևս մեկ թուրք զինծառայողը զոհվել է, մեկը վիրավորվել քուրդ պարտիզանների հետ փոխհրաձգության ժամանակ` արդեն անմիջապես թուրքական ռազմաբազայի հարևանությամբ: Միջադեպի այլ մանրամասներ դեռ չեն բացահայտվում: Եվ մենք հասկանում ենք, թե ինչու. թուրքերը միշտ թաքցնում են իրենց կորուստները՝ լինի դա Իրաքում, թե Սիրիայում, որովհետև եթե տարածաշրջանը իմանա թուրքական բանակի կորուստների իրական մասշտաբների մասին, ապա հնարավոր է «պայթյուն» նաև Թուրքիայի ներսում:
Բայց օգոստոսի 15-ի կեսօրից հետո, օգոստոսի 16-ին թուրք զինվորականների կորուստներին ավելացան թուրք զինվորների և սպաների նոր սպանություններով: Ինչպես հաղորդել էր քրդական «Rudaw» գործակալությունը, թուրքերը փորձել են գրոհել Իրաքում PKK-ի պարտիզանների դիրքերը Դոհուկ նահանգի Մետինա շրջանում: Արդյունքում սպանվեցին թուրքերի ևս երեք զինվոր, երկուսը ծանր վիրավորվեցին: «Ահաբեկչական կազմակերպության» հետ բախման հետևանքով ևս մեկ զինծառայող է զոհվել, մեկը վիրավորվել է», – ընդգծում է«Rudaw»-ն՝ ակնարկելով, որ այս երկու թուրքերը չեն պատերազմել PKK-ի պարտիզանների հետ: Այս կուսակցության քրդերն իրենց «ահաբեկչական կազմակերպություն» չեն համարում: Չնայած, իհարկե, բոլորը գիտեն, որ Դոհուկ նահանգի Մետինա շրջանը վերջերս Թուրքիայի և PKK-ի միջև հիմնական մարտադաշտ է դարձել:
Այս ամենը բազմապատկվում է նրանով, որ աշխարհն արդեն այսպես է անվանում. «Զբոսաշրջությունն՝ կրակի և ջրի տակ. Թուրքիան ապրում է իր պատմության ամենավատ ամառը»: Այս «ռազմական գործողությունում» թուրք զինվորները նույնպես կորուստներ են կրում: Արևմտյան և ռուսական լրատվամիջոցները գրում են, որ «կլիմայական ռիսկերը կարող են լինել համակարգային և դրսևորվել տագնապալի հաճախականությամբ», ինչի պատճառով Թուրքիայում զբոսաշրջությունը կարող է պարզապես «ավարտվել»: Թուրքիայի Արտակարգ իրավիճակների հետևանքների կանխարգելման և վերացման գրասենյակի տվյալներով օգոստոսի 16-ի առավոտյան երկրի հյուսիսային մասում ջրհեղեղի զոհերի ցուցակում արդեն եղել է 70 մարդ, և մահացածների մեջ` նաև մեկ զինվոր: Անցյալ շաբաթ տեղի ունեցած աղետի հիմնական հարվածը կրեց Կաստամոնու գավառը, որը գտնվում է Սև ծովի ափին, աղետի գոտի են հայտարարվել նաև մերձակա Սինոպ և Բարթին նահանգները: Թուրքիայի այս շրջանները ամենաշատ այցելվող օտարերկրյա հյուրերի շարքում չեն, սակայն բնությունը հերթական «անակնկալն» է պատրաստել զանգվածային լողափային զբոսաշրջության տարածքների համար՝ հրդեհները Էգեյան և Միջերկրական ծովերի ափերին, որոնք սկսվել են հուլիսի վերջին: Հրդեհներից և ջրհեղեղներից թուրքական գյուղատնտեսությանը հասցված վնասը դեռ պետք է հաշվարկվի, բայց արդեն պարզ է, որ այն աննախադեպ էր, օրինակ` հարավ-արևմտյան Մուղլա նահանգում, որը պատմականորեն հաստատված է որպես մեղրի արտադրության մեծ մասը, որտեղ աշխատում էր 7000 մարդ, ավերվել է:
Ինչպես բնական աղետների, այնպես էլ PKK-ի պարտիզանների դեմ մարտերում բանակի կորստի հետ կապված իրավիճակը խաթարում է ինչպես նախագահ Ռեջեփ Էրդողանի, այնպես էլ նրա AKP կուսակցության դիրքերը: Երկրի հարավ-արևմուտքում գտնվող Ֆեթհիյե հյուրանոցների սեփականատերերը հայտնում են ամրագրումների զանգվածային չեղարկման, լողափերի 90% -ից մինչև 60%-ի իջեցման և հյուրանոցների զանգվածային փակման մասին: Իսկ կորոնավիրուսի հերթական ալիքը ավելանում է բնական աղետներին: Անցած 4 շաբաթների ընթացքում օրական հայտնաբերված նոր դեպքերի թիվը եռապատկվել է՝ հուլիսի 21-ին՝ 8000 -ից մի փոքր ավելի, օգոստոսի 11-ին՝ ավելի քան 27 հազարի եռամսյա առավելագույն ցուցանիշով, չնայած վերջին օրերին դեպքերը նվազել են օրական 20 հազարից քիչ: «Ավերիչ հրդեհներն ու ջրհեղեղները դժգոհություն են առաջացնում Էրդողանի նկատմամբ: Նախագահի՝ որպես ունակ մենեջերի հեղինակությունը վերածվում է մոխրի»,- այս վերնագրով օրեր առաջ հոդված է հրապարակվել լոնդոնյան «The Economist» ամսագրում: Այս գնահատականը հիմնականում արդարացի է, քանի որ թուրքական իշխանությունները պատրաստ չէին անտառային հրդեհների և ջրհեղեղների: Իսկ մենք պատրաստ ենք ասել. Թուրքիայում ցանկացած բանի կործանումը՝ դա հանուն աշխարհի բարօրության է, դա Աստծուց է …
Սերգեյ Շաքարյանց
