Անդրկովկաս-Մերձավոր Արևելք առանցքում սրման նոր փուլ է նախանշվում
Առնվազն 2018-ի նոյեմբերի 1-ից մենք բազմիցս անդրադարձել ենք այն բանին, որ Կովկասում տեղի ունեցող բոլոր իրադարձությունները շոշափելիորեն կապված են Մերձավոր Արևելքի պատերազմի հետ, որտեղ ԱՄՆ-ը, Իսրայելը, Անգլիան և Թուրքիան պռոքսի պատերազմ են վարում տարբեր իսլամիստական (սուննի) ավազակային խմբավորումների ահաբեկիչների ձեռքերով: 2021-ի ամառը հուշում է, որ Մերձավոր Արևելքում ռազմական գործողությունների նոր ալիք է սպասում: Սիրիայում ամերիկյան ուժերի դեմ իրանամետ (շիա) աշխարհազորայինների հարձակման մասին լուրերից մեկ օր անց նրանց կողմնակիցներն իրականացրել են իրենց սպառնալիքները՝ երկու անգամ հարձակվելով ԱՄՆ հենակետերի դեմ նաև Իրաքում: Հուլիսի 5-ի ցերեկը հրթիռակոծվել է «Այն ալ-Ասադի» հենակետը, որտեղ տեղակայված են ԱՄՆ զինված ուժեր, իսկ երեկոյան հաղորդվել է, որ շիաների անօդաչու սարքերը թիրախավորում են Բաղդադում ԱՄՆ դեսպանատան հարակից տարածքը, գրում է «The Jerusalem Post» իսրայելական թերթը։
Ընդհանուր առմամբ, այս տարի մինչ այժմ տեղի է ունեցել մոտ 50 հարձակում Իրաքում ԱՄՆ ռազմական և դիվանագիտական օբյեկտների վրա, հիմնականում Բաղդադում, Էրբիլում (հյուսիսային Իրաք) և Անբար նահանգում, որտեղ և գտնվում է «Այն ալ-Ասադի» բազան: Իրանամետ աշխարհազորայինները, հիմնականում «Քաթաիբ Հեզբոլլահ» խմբավորումից, ավելի ու ավելի հաճախ են օգտագործում պայթուցիկներով լցոնված անօդաչու սարքեր (ԱԹՍ):
ԱՄՆ-ը Իրաքում ունի ընդամենը մի քանի վայր, որտեղ կենտրոնացված են նրա մարտական ուժերը, այդ թվում` «Այն ալ-Ասադի» բազան, Բաղդադում դեսպանատան մոտ գտնվող «Union III» հաստատությունը և Էրբիլի օդանավակայանի ստորաբաժանումը: Ապրիլին իրանամետ մարտիկների կողմից օգտագործված անօդաչու սարքը Էրբիլում թիրախավորել է «ԿՀՎ գաղտնի անգարը», ինչպես հայտնում էր «The Washington Post» ամերիկյան թերթը: Հունիսի վերջին անօդաչու թռչող սարքերը (ԱԹՍ) հարձակվել են Իրաքի հյուսիսում ԱՄՆ նոր հյուպատոսության հարակից տարածքի վրա: Բանն այն է, որ ամերիկացիները աստիճանաբար, ասես, «հեռանում են» Էրբիլից` այսպես կոչված «Քրդական տարածաշրջանային կառավարության» (KRG) վարչական կենտրոնից:
Ի պատասխան այս հարձակումների՝ ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենը հրահանգել է ավիահարվածներ հասցնել Սիրիայում իրանամետ ուժերին: Նրանք պատասխանել են Դեյր-էզ-Ձոր նահանգի սիրիական «Ալ-Օմար» խոշորագույն նավթահանքային տարածքում ամերիկյան զորամիավորման հրթիռակոծությամբ: Դրանից հետո, հուլիսի 4-ին հաջորդել է հերթական հրթիռային հարձակումը, այս անգամ Սիրիայի արևելքում գտնվող նույն նահանգի «Կոնոկո» գազի վերամշակման գործարանի հարևանությամբ: Մի քանի ժամվա ընթացքում մարտական գործունեության էպիկենտրոնը կրկին տեղափոխվել է Իրաք: Սկզբնականապես հաղորդվում էր, որ «Այն ալ-Ասադ» բազայի վրա հարձակման ընթացքում օգտագործվել են հրթիռներ, հնարավոր է 107 մմ տրամաչափի, որոնք նախընտրում են օգտագործել իրանամետ խմբավորումների մեծ մասը: Տարածաշրջանում ԱՄՆ զինված ուժերի հրամանատարությունը հայտարարել է, որ «տեղական ժամանակով ժամը 14.45-ին (համընկնում է Մոսկվայի ժամանակի հետ) ավիաբազան հարձակման է ենթարկվել երեք հրթիռների կողմից»: Արկերն ընկել են բազայի պարագծի երկայնքով, զոհեր չեն եղել, գնահատվում է ռազմական օբյեկտին հասցված վնասը, հավելել է Պենտագոնը: Այնուհետև՝ կեսգիշերն անց, Իրաքի Անբար քաղաքում կատարված հարձակումից 12 ժամ չանցած, տագնապի ազդանշան է միացել Բաղդադում ԱՄՆ դեսպանատան տարածքում և դիվանագիտական առաքելությանը մոտ գտնվող «Union III» օբյեկտում: Այս օբյեկտում տեղակայված է C-RAM մարտավարական հակաօդային պաշտպանության համակարգը, որն օգտագործվում է նաև ականանետային արկերը չեզոքացնելու նպատակով:
Իրաքում ԱՄՆ զորքերի վրա հարձակումներն արագորեն աճում են: Դա համընկնում է տարածաշրջանի այլ խնդիրների հետ, ինչպիսիք են Սիրիայում լարվածության աճը և Իրանի միջուկային և այլ զգայուն օբյեկտներում խորհրդավոր միջադեպերը, նշում է «The Jerusalem Post» թերթը: Մենք կավելացնենք. դա համընկնում է նաև այն փաստին, որ Անդրկովկասում թուրքերը և կովկասյան թաթարները, որոնց աջակցում են և՛ ԱՄՆ-ը, և՛ Ռուսաստանը, շարունակում են զինված սադրանքները սահմանի երկայնքով (Հայաստանի հետ): Վերջինը, երբ թուրքերը և կովկասյան թաթարները փոխհրաձգություն են հրահրել Հայաստանի Գեղարքունիքի մարզի Վերին Շորժա գյուղի սահմանամերձ շրջանում: Հերթական սահմանային միջադեպի մասին տեղեկությունը հուլիսի 6-ին հաստատել է Հայաստանի զինված ուժերի գլխավոր շտաբի տեղեկատվության վարչության պետ, գնդապետ Սամվել Ասատրյանը: Միաժամանակ, Հայաստանի Պաշտպանության նախարարությունը հաստատել է հայ զինծառայողի վիրավորվելու մասին տեղեկությունը: «Մեկ զինծառայողը թեթև վիրավորում է ստացել: Մեր տեղեկություններով՝ հակառակորդի կողմից կա երկու վիրավոր զինծառայող», – ասել է Սամվել Ասատրյանը: Թուրքերի և կովկասյան թաթարների մնացած անպարկեշտության և լկտիությունների մասին այժմ չենք գրելու. հայ հասարակությունը հիանալի հիշում է, որ ամբողջ 2021 թվականի մայիսին հայերի թշնամիները անընդհատ սադրում էին Սյունիքում և Գեղարքունիքում, և այժմ օկուպացնում են Սև լճի շրջակայքը, այսինքն՝ ուղղակիորեն Հայաստանի տարածքը, քանի որ Երևանում իշխանությունը առնվազն ԱՄՆ-ի և Թուրքիայի խամաճիկների ձեռքում է: Ինչպես տեսնում ենք, Արցախի հանձնումը կամ վաճառքը չի հանգեցրել խաղաղության և կայունության: Մենք բազում անգամ նախազգուշացրել էինք օխլոսի և աղանդավորների ներկայացուցիչներին. ով պատերազմի ու խայտառակության, դավաճանության միջև ընտրում է խայտառակությունը, կստանա և՛ խայտառակություն, և՛ պատերազմ …
Սերգեյ Շաքարյանց
