Մեծ պատերազմից հինգ պակաս է, այլ խնդիր է՝ կհաջողվի՞ Ռուսաստանին, Չինաստանին և Հնդկաստանին կանխել այն. 13

Անուղղակիորեն և ուղղակիորեն վտանգված է նաև Հայաստանը

 

Սկիզբը՝ այստեղ

Այսօր, ցավոք, շատ քչերն են բավարար չափով տեղյակ, թե ինչ է կատարվում Պաղեստինյան ինքնավարությունում: Իսրայելին հաջողվել է պաղեստինցիների ցեղասպանությունը շարունակելուն զուգընթաց, ՀԱՄԱՍ- ից և, ընդհանրապես, Պաղեստինյան ինքնավարությունից տեղեկատվական հոսքերն արգելափակել, համենայն դեպս, սահմանափակել ու հասցնել նվազագույնի:

Այնուհանդերձ, հենց Իսրայելի ռազմաքաղաքական ղեկավարության, ինչպես նաև մի քանի այլ պետությունների ղեկավարների, այլ պաշտոնյաների և ԶԼՄ- ների կողմից հրապարակվող տեղեկությունները վկայում են, որ իսրայելա- պաղեստինյան հակամարտությունը մտել է մի նոր ու վտանգավոր շրջան:

Ինչպես ավելի վաղ արդեն նշել ենք, ամեն ինչ կախված է լինելու նրանից, թե Իսրայելն արդյոք մինչև վերջ կգնա՞ ՀԱՄԱՍ- ի ղեկավարներին ու մարտիկներին ամբողջությամբ ոչնչացնելու հայտարարված ու Գազայի հատվածը բռնազավթելու չհայտարարված նպատակների իրականացման գործում, և եթե այո, լիբանանյան «Հըզբոլահ» խմբավորումը կհանդուրժի՞ դա՝ գիտակցելով, որ Իսրայելի հաջորդ թիրախն ինքն է լինելու, թե՞, ի տարբերություն ներկայի, լայնամասշտաբ մասնակցություն կունենա պատերազմին, որի դեպքում դրանում կներգրավվեն Լիբանանը և, շատ մեծ հավանականությամբ, նաև Իրանը:

Օրերս հրապարակված տեղեկատվության  համաձայն, Իսրայելի պաշտպանության բանակը (ՑԱՀԱԼ) սկսել է ՀԱՄԱՍ- ի թունելների հեղեղումը ծովային ջրով: Սա նշանակում է, որ ՀԱՄԱՍ- ը Գազայի հատվածում և, ընդհանրապես, Պաղեստինյան ինքնավարությունում որոշ ժամանակ հետո կդադարի գոյություն ունենալ, քանի որ, չնայած Իսրայելի հրթիռա- ռմբային զանգվածային հարվածներին, ՀԱՄԱՍ- ը կարողանում էր ոչ միայն գոյատևել, այլև շարունակել զինյալ պայքարը հիմնականում շնորհիվ այդ թունելների, որտեղ թաքնվում էին ՀԱՄԱՍ- ի մարտիկները, ղեկավարները, թաքցնում նաև իրենց զենք- զինամթերքը:

Նշված տեղեկատվության հրապարակման նախօրեին Իսրայելի վարչապետ Բենիամին Նաթանյահուն, «Известия»– ի փոխանցմամբ, հայտարարել էր ՀԱՄԱՍ- ի համար վերջին օրերի վրա հասնելու մասին:

Գազայի հատվածում թունելների ցանցը սկսել են կառուցել 2010 թվականից։ Նրանց ընդհանուր երկարությունը 400-500 կմ է, իսկ խորությունը հասնում է 35 մ-ի։ Դեկտեմբերի 4-ին ՑԱՀԱԼ-ը հաղորդել էր Գազայի հատվածում ՀԱՄԱՍ – ի ավելի քան 800 թունելների հայտնաբերման մասին, ինչպես նաև դրանցից տարբեր միջոցներով, ներառյալ՝ պայթուցիկների օգտագործումը, 500- ի ոչնչացման։

ՑԱՀԱԼ- ը սկսել է ծովային ջուր մղել ՀԱՄԱՍ- ի զինյալների թունելային համալիր: Ըստ «Wall Street Journal» (WSJ) պարբերականի տվյալների, ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենի վարչակազմի ներկայացուցիչները կարծում են, որ դա կօգնի ոչնչացնել թունելները, որտեղ զինյալները թաքցնում են զինամթերքն ու պատանդներին:

Միաժամանակ, թերթի տվյալներով, Իսրայելն ԱՄՆ-ին նախազգուշացրել է նման մտադրության մասին, ինչին ի պատասխան, ամերիկյան իշխանությունները մտավախություն են հայտնել՝ կապված վտանգավոր նյութերով, որոնք, հնարավոր է, կարող են գտնվել թունելներում, հողի հնարավոր աղտոտման հետ: WSJ-ն նշել է նաև, որ որոշ ամերիկացի պաշտոնյաներ էլ մտահոգված են, որ թունելներ ծովի ջրի մղումը կարող է վտանգել Գազայի հատված խմելու ջրի մատակարարումը:

Երբ հակամարտության ընթացքում ԱՄՆ- ը շարունակաբար զինում է  Իսրայելին և անուղղակի մասնակցություն ունի նրա կողմից պաղեստինցիների նկատմամբ իրականացվող ցեղասպանությանը, իհարկե, դժվար է հավատալ, թե ամերիկյան իշխանությունները մտահոգված են թունելներ ծովի ջուր մղելու հետևանքով Գազայի հատվածում հողի հնարավոր աղտոտմամբ, որոշ ամերիկացի պաշտոնյաներ էլ այն հնարավորությամբ, որ Գազայի հատված խմելու ջրի մատակարարումը կարող է սպառնալիքի տակ հայտնվել:

Այս ամենն ընդամենը կեղծավորություն ու կապիկություն է: Նպատակը կամ տարածաշրջանային հնարավոր մեծ պատերազմի բռնկման դեպքում չքմեղանալն է, թե մենք ժամանակին դեմ էինք թունելների հեղեղմանը, եթե այն խթան հանդիսանա նշված պատերազմի բռնկման, կամ Վաշինգտոնն իսկապես դեմ է թունելների հեղեղմանը և խուսափում է ներկա ժամանակաընթացքում հիշյալ պատերազմի հնարավոր բռնկումից և Իրանի հետ հավանական բախումից:

ՑԱՀԱԼ-ը ոչ մի անգամ չի մեկնաբանել թունելների ոչնչացման համար ծովային ջրի օգտագործման մասին տեղեկատվությունը: Դեկտեմբերի 5-ին WSJ-ն, վկայակոչելով ամերիկացի պաշտոնյաներին, հայտնել էր, որ Իսրայելի իշխանությունները դիտարկում են ստորգետնյա թունելների համակարգը հեղեղելու հնարավորությունը: Իսրայելական «The Jerusalim Post» պարբերականի տվյալներով՝ թունելների հեղեղման գործընթացը սկսվել է դեռ անցյալ ամսից, երբ ՑԱՀԱԼ-ը Գազայում հինգ պոմպ է տեղադրել՝ ծովային ջուրը թունելներ մղելու համար:

Թերթի տվյալներով՝ Իսրայելն ԱՄՆ-ին նախազգուշացրել է նման մտադրության մասին, ինչին ի պատասխան, ամերիկյան իշխանությունները մտավախություն են հայտնել կապված վտանգավոր նյութերով, որոնք, հնարավոր է, կարող են գտնվել թունելներում, հողի հնարավոր աղտոտման հետ: WSJ-ն նշում է, որ որոշ ամերիկացի պաշտոնյաներ մտահոգված են, որ ծովի ջրի պոմպացումը կարող է վտանգել գազի մատակարարումը քաղցրահամ ջրով:

Հասկանալով Գազայի հատվածում գտնվող թունելների հեղեղման վտանգավոր հետևանքները, Ռուսաստանն ավելի վաղ խստորեն դեմ էր արտահայտվել Իսրայելի տվյալ գործողությանը: ՄԱԿ-ում Ռուսաստանի մշտական ներկայացուցչի առաջին տեղակալ Դմիտրի Պոլյանսկին, Lenta.Ru- ի տեղեկացմամբ , Գազայի հատվածի թունելները հեղեղելու Իսրայելի ծրագրերը ռազմական հանցագործություն է անվանել:

«Ռազմական հանցագործությունները գնալով աճում են. վերջին օրերին ցնցող տեղեկություններ են տարածվել Գազայի հատվածում ստորգետնյա կառույցները ծովային ջրով ողողելու Իսրայելի ծրագրերի մասին,- ասել է դիվանագետը:- Նման քայլը, դրա կատարման դեպքում, կլինի ակնհայտ ռազմական հանցագործություն»։

Պոլյանսկին նշել է, որ ՑԱՀԱԼ- ն արդեն կառուցել է խողովակների և պոմպերի համակարգ, որոնք նախատեսված են ջուր մղելու համար, և ներկայումս ԱՄՆ-ի հետ քննարկում է թունելների հեղեղման գործնական կողմերը:

ՄԱԿ-ում ՌԴ մշտական ներկայացուցչի առաջին տեղակալի խոսքով՝ կողմնակալ լրատվամիջոցները դա անվանում են «հանճարեղ մարտավարական որոշում» և հարց չեն տալիս, թե այն ինչ հետևանքներ կարող է ունենալ: Նա նշել է, որ հազարավոր խորանարդ մետր աղի ջրի ներթափանցումը կխաթարի Գազայի հատվածի առանց այն էլ փխրուն գյուղատնտեսական հնարավորությունները՝ ստորերկրյա ջրերի աղտոտման հետևանքով:

Իսրայելը, սակայն, անտեսել է Ռուսաստանի վերոնշյալ դիրքորոշումը: Ինչպես հայտնի դարձավ երեկ, Իսրայելն ԱՄՆ-ին տեղեկացրել է Գազայում զանգվածային օդային հարվածներով ուղեկցվող մարտերի ակտիվ փուլը 2-3 շաբաթից ավարտելու պլանների մասին: Եթե այս տեղեկությունը ճիշտ է և Իսրայելը չփոխի իր մտադրությունը, ապա մինչև հունվարի առաջին տասնօրյակի ավարտ, պարզ կինի՝ «Հըզբոլահը» կմտնի Իսրայելի հետ լայնամասշտաբ պատերազմի մեջ, ինչից կառաջանա դրանում Իրանի ներգրավման վտանգ, թե ոչ:

 

Արթուր Հովհաննիսյան