Եվրոպական դիտորդների առաքելության փաստացի երկարաձգումը Հայաստանում. ինչ ժամկետով և ինչ նպատակով

Սկիզբը՝ այստեղ

Արևմուտքի խամաճիկ կուսակցությունը հորդորում է (ըստ երևույթին, առաջին հերթին՝ Ռուսաստանին և Իրանին) եվրոպական առաքելության մեջ աշխարհաքաղաքական ենթատեքստ չփնտրել։ Թեհրանն ակնհայտորեն գոհ չէ իր հյուսիսային սահմաններին արևմտյան գործակալների հայտնվելուց, իսկ թե ինչպիսին է Ռուսաստանի ընկալումը, մեր կարծիքով, միանգամայն պարզ է և՛ ՌԴ ԱԳՆ հունվարի 23-ի հայտարարությունից, և՛ դեսպան Կոպիրկինի հայտարարություններից, և՛ ՌԴ Պետդումայի խոսնակ Վյաչեսլավ Վոլոդինի հայտարարություններից, որը փետրվարի 13-ն այցելեց Բաքու և նախազգուշացրեց տարածաշրջանում իրավիճակի կարգավորմանը եվրոպական կառույցների մասնակցությունը պաշտոնականացնելու փորձերի դեմ, մասնավորապես Եվրախորհրդարանի ու ԵԽԽՎ-ի՝ հիշեցնելով, թե ինչի է հանգեցրել նրանց գործունեությունը Ուկրաինայում։ Վոլոդինն ընդգծել է, որ հակամարտության կարգավորումը պետք է հիմնված լինի ադրբեջանի, Հայաստանի և Ռուսաստանի ղեկավարների կողմից ստորագրված համաձայնագրի հիման վրա։ «Եկեք սկսենք նրանից, որ կա որոշում՝ ընդունված պետությունների՝ Ադրբեջանի, Հայաստանի և Ռուսաստանի Դաշնության ղեկավարների մակարդակով։ Մենք սրանով ենք առաջնորդվելու և մեր կողմից ամեն ինչ անելու ենք, որպեսզի այդ պայմանավորվածությունները կյանքի կոչվեն։ Եվ նրանք, ովքեր հայտարարություններ են անում եվրոպական կառույցների ուղղությամբ, կարող են պարզապես կորցնել երկիրը»,- նախազգուշացրել է Վոլոդինը։ Նա հավելել է, որ Եվրախորհրդարանին դիմելուց և այդ մարմնին որևէ հարցի լուծմանը ներգրավելուց առաջ մենք պետք է պատասխան տանք՝ ընդհանուր առմամբ Եվրախորհրդարանի, ԵԽԽՎ-ի մասնակցությամբ ինչ-որ սուր հարց կամ կոնֆլիկտային իրավիճակ երբևէ լուծվե՞լ է։ «Նման օրինակ չկա։ Տեսեք, թե ինչ կատարվեց Ուկրաինայում, ինչ հայտարարություններ արեցին այն ժամանակվա Գերմանիայի կանցլեր Մերկելը, իսկ հետո Ֆրանսիայի նախագահ Ֆրանսուա Օլանդը։ Ինչպես հիմա պարզվեց, նրանք խաբեցին ամբողջ աշխարհին, ստեցին, մինչդեռ իրենք պատրաստվում էին պատերազմի»,- ասաց նա։ Որտե՞ղ է այժմ Ուկրաինան: Այսօր ուկրաինացիները ծախսվող նյութ են, երկիր՝ պարզապես լցոնված զենքով։ Մեծ թվով մարդիկ են մահանում, պետականությունը կորչում է, մշակույթը կորել է, կրոնը ոտնահարված է, եկեղեցին՝ պառակտված, առաջարկվող լեզուն անգլերենն է: Արդյունքը Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների գաղութն է: Ճիշտ այնպես, ինչպես Միացյալ Նահանգները, բարի կամքի և օգնելու ցանկության քողի տակ, կործանեց Հարավսլավիան: Ի դեպ, երբ խաղաղ Բելգրադը ռմբակոծվեց, ոչ մի Եվրախորհրդարան կամ ԵԽԽՎ չմիջամտեց այս իրավիճակին»։ Ամփոփելով՝ պարոն Վոլոդինը ևս մեկ անգամ ընդգծեց, որ ցանկանալով ներգրավել Եվրախորհրդարանին և ԵԽԽՎ-ին, մենք պետք է 10 անգամ մտածենք և կշռադատենք, թե դա ինչպես կարող է ավարտվել՝ օգտագործելով Ուկրաինայի, Հարավսլավիայի և այլ երկրների օրինակը։ «Ով ուզում է խաղաղություն, ով ցանկանում է կարգավորել իրավիճակը, պետք է ոչ միայն հեռու մնա այս քվազի խորհրդարաններից՝ և՛ ԵԽԽՎ-ից, և՛ Եվրախորհրդարանից, բայց հստակ հասկանում են, որ իրենց ներգրավվածությունը կսրի իրավիճակը, ավելի ու ավելի շատ նոր խնդիրներ կստեղծի։ Եվ եթե նրանք դա անեն, ապա պետք է պատասխանատվություն կրեն հետևանքների համար»,- եզրափակելով զգուշացրել է Վոլոդինը:

Ինչպես տեսնում եք, Երևանի արևմտամետ խամաճիկների «մանտրաները», խնդրում են մնացած աշխարհին՝ Եվրոպական կառույցների Անդրկովկաս հրավերի վերաբերյալ աշխարհաքաղաքական ենթատեքստ չփնտրել, սակայն սա ազդեցություն չի ունեցել, համենայն դեպս, Վյաչեսլավ Վոլոդինի՝ Ռուսաստանի օրենսդիր մարմնի ստորին պալատի ղեկավարի վրա։ Մոսկվայի իշխանական հիերարխիայում, ի դեպ, նա վերջին մարդը չէ։ Նա, օրինակ բերելով Հարավսլավիան և Ուկրաինան, հիշեցրեց, թե ինչպես է Արևմուտքը վերաբերվում եվրոպական ժողովուրդներին, որոնց շարքերն է ցանկանում «ցատկել» Հայաստանի կեղծ իշխանությունը: Մեր կարծիքով, Վոլոդինի խոսքում գլխավոր զգուշացումը հետևյալն էր. «Եվրոպական կառույցների ուղղությամբ հայտարարություններ անողները կարող են պարզապես կորցնել երկիրը»։ Դա վերաբերում է և՛ Ա. Հովհաննիսյանին, և՛ նրա կուսակիցներին, և՛ Երևանի գլխավոր արևմտամետ խամաճիկին, որը նույնպես «հայտնի է» այսպես կոչված «խաղաղության դարաշրջանի» նկատմամբ իր թուրքամետ կուրսով։ Արդյո՞ք ընթերցողները պատկերացում ունեն, թե ինչի կարող է ի վերջո հանգեցնել «խաղաղության դարաշրջանը» Արևմուտքի երևանյան խամաճիկների ըմբռնման մեջ։ Ճիշտ է, որ Թուրքիան կեղծ իսլամիստ է կառավարում, իրականում Էրդողանը, որը ԱՄՆ-ի և Իսրայելի խորապես քողարկված գործակալ է, ինչպես և իր «կրտսեր եղբայր» Քուրդ Ալիևը, ուղիղ ճանապարհ կբացեն Իրանի դեմ ագրեսիայի համար։ Արդյունքը կլինի ոչ թե «խաղաղության դարաշրջանը», այլ տարածաշրջանի ամենաանսանձ, դաժան և անմարդկային պատերազմը, որի կրակի տակ կկործանվեն բոլոր փոքր ու «չկողմնորոշված» պետական ​​կազմավորումները։

Ի դեպ, Հայաստանի խորհրդարանի ներսում ընդդիմությունը միանշանակ համաձայն չէ արևմտամետ խամաճիկների ռեժիմին ու նրանց խոսափողներին՝ ի դեմս իշխանական  պատգամավորներից, սկսած հենց այս Ա. Հովհաննիսյանից: Վտանգ կա, որ Ռուսաստանի և Արևմուտքի միջև հակամարտությունը կարող է տեղափոխվել Հայաստանի տարածք, ասել է «Հայաստան» ընդդիմադիր խմբակցության պատգամավոր, ՀՅԴ կուսակցության (ՀՅԴ) բյուրոյի անդամ Արմեն Ռուստամյանը։ Մեկնաբանելով հունվարի 23-ին Հայաստանում երկարաժամկետ քաղաքացիական առաքելություն (EUMA) ստեղծելու Եվրամիության խորհրդի որոշումը՝ նա հայտարարեց. «Եթե ԵՄ առաքելությունը չի փոխարինում ռուսների ներկայությունը, այլ ձգտում է լրացնել այն, ապա ողջունում ենք, բայց եթե տրամաբանությունն այն է, որ նրանք գալիս են տեսնելու, թե ինչ են անում ռուսները այստեղ, վտանգ են ներկայացնում այս տարածաշրջանում, թե ոչ, ապա սա նշանակում է, որ Ռուսաստանի և Արևմուտքի միջև հակամարտությունը կտեղափոխվի մեր տարածք»։ Ինչպես այս առնչությամբ գրում է ArmeniaOne Թելեգրամ-ալիքը, ԵՄ առաքելությունը շարունակում է հարցեր առաջացնել Հայաստանի ընդդիմության մի մասի, փորձագիտական ​​հանրության և Մոսկվայի մոտ: Եվրոպացիներն իրենք են հայտարարել, որ իրենց առաքելությունը խաղաղապահ բնույթ չի կրում՝ չեն կարող և չեն ծրագրում կանխել հրադադարի խախտումը։ Նրանց նպատակն է վերահսկել իրավիճակը և նպաստել խաղաղ գործընթացին։ Միաժամանակ, թե կոնկրետ ինչով է արտահայտվելու այս օգնությունը, եվրոպացիները չեն հայտնում։ Ըստ աղբյուրի, Հայաստանի իշխանությունները Ռուսաստանի և Արևմուտքի միջև հակամարտությունը դիտարկում են որպես երկու կողմերից օգնություն ստանալու հնարավորություն։ «Բազմիցս գրել ենք, որ բոլոր աթոռներին միանգամից նստելու Նիկոլ Փաշինյանի փորձը կարող է հանգեցնել նրան, որ նա ի վերջո կզրկվի ցանկացած տեսակի աջակցությունից: Բայց իրավիճակը կարող է վատթարանալ. Կողմերը կսկսեն օգտագործել Հայաստանի տարածքը իրենց ռազմական ենթակառուցվածքների անվերահսկելի ստեղծման համար»,- նշվում ալիքում։

Այլ խոսքով՝ Արևմուտքն իր բանագնացներին ուղարկում է Հայաստան լրտեսության համար։ Ավելին, կարծում ենք, որ ոչ միայն հայկական հողի վրա ռուս զինվորականների դեմ, այլ նաև՝  Իրանի դեմ։  ԵՄ դիտորդների երկարաժամկետ քաղաքացիական առաքելության «տեղակայման վայրը» ինչպես գիտեք, Իրանի սահմանին շատ մոտ է: Հարց է ծագում. եթե եվրոպացիների ներկայությունը չի կարող, և իրենք չեն էլ ծրագրում կանխել հրադադարի խախտումը, ապա ինչի՞ են պետք նրանք այնտեղ՝ Իրանի հետ սահմաններին, եթե ոչ լրտեսության համար, իսկ Արևմուտքի նպատակն է հնարավորինս մեծ վնաս պատճառել Ռուսաստանին և Իրանին: Այս դեպքում նույնիսկ էական չէ, և հետաքրքիր չէ, թե այս եվրոպական «քաղաքացիական միսիոներները» ինչքան են «մնում» Հայաստանում։ Կարելի է ենթադրել, որ ինչի համար իրենց ուղարկել են՝ կլրտեսեն, կարձանագրեն, ու Հայաստանից կգնան, պայմանավորված նրանով, թե ինչ պետք է հայտնաբերեն և արձանագրեն: Հասկանալի է, որ եվրոպացիների լրտեսությունն առաջին հերթին ուղղված է լինելու Սյունիքում ռուսական զորքերի, այդ թվում՝ սահմանապահների տեղակայման վայրերի նկատմամբ: Բայց մենք կասկած չունենք, որ նրանք կձգտեն ավելին իմանալ այն մասին, թե Իրանի բանակի և Իսլամական հեղափոխության պահապանների կորպուսի որ մասերն են տեղակայված Հայաստանի և հարակից տարածքների հետ սահմանի երկայնքով։ Այսպիսով, ստացվում է, որ Արևմուտքին ուղղված իրենց գործողություններով և կոչերով, այդ թվում՝ Հայաստանում երկարաժամկետ քաղաքացիական առաքելության (EUMA) խնդրի գծով, մեր հանրապետության կեղծ իշխանությունը միտումնավոր կամ  «անմտաց», առատորեն յուղված Արևմուտքի խոշոր կաշառքներով, ձգտում է վնասել,  հասկանալի է, հենց Ռուսաստանին ու Իրանին: Այլ եզրակացություններ անելը դեռ վաղ է։ Ժամանակը ցույց կտա… Ուրեմն Հայաստանում «եվրամիսիոներների» հարցը միայն Հայաստանի ու Արևմուտքի հարցը չէ։

Սերգեյ Շաքարյանց