Մեկ լկտի քայլ Միացյալ Նահանգների կողմից, և Չինաստանը կործանիչներ կուղարկի Թայվան
Շարունակենք խոսել այն մասին, թե ինչ է կատարվում աշխարհում, մինչ «ներքին թուրքերը» և հայ ազգի դավաճանները հանցավոր գործարք են կնքում կովկասյան թաթարների հետ: Պեկինը կործանիչներ է պատրաստում Միացյալ Նահանգների և Թայվանի դեմ, որոնք առաջին անգամ կթռչեն կղզու օդային տարածքով, եթե իրականանան ԱՄՆ պետքարտուղար Մայքլ Պոմպեոյի հայտարարած ծրագրերը՝ զարգացնել հարաբերությունները այն տարածքի պաշտոնյաների հետ, որը Չինաստանը համարում է իր նահանգ: Իսկ հունվարի 10-ին չինական «Huangqiu Shibao» (Global Times) թերթում հրապարակված հոդվածում բացահայտ խոսվում է պատերազմի հավանականության մասին: Պոմպեոյի հունվարի 9-ի հայտարարությունը, ինչպես նաև կղզի առաջիկա այցը բուռն արձագանք է առաջացրել Չինաստանում: Դա տեղի է ունեցել գործող նախագահ Դոնալդ Թրամփի պաշտոնաթողությունից մի քանի օր առաջ: Խմբագրականում շեշտվում է, որ «Պոմպեոն հերթական անգամ հուսահատ փոս է փորում և ականապատում չին-ամերիկյան հարաբերությունների և Թայվանյան հարցի լուծման ճանապարհը»:
«Լուրջ հետևանքներն անկանխատեսելի են», – զգուշացնում է թերթը՝ հիշեցնելով «մեկ Չինաստանի» սկզբունքը, որը «ներկայիս աշխարհակարգի կայունության անկյունաքարերից մեկն է»: «ԱՄՆ կառավարությունը սահմանափակել է Թայվանի հետ պաշտոնական փոխանակումները որպես իր միջազգային պարտավորությունների մաս: Եթե Վաշինգտոնը առավել լկտի կերպով վերացնի այդ սահմանափակումները, ապա չին-ամերիկյան հարաբերությունները միանշանակ կվերանայվեն, և երկու երկրները կայունորեն կշարժվեն դեպի թշնամանք, իսկ Թայվանի հիմնախնդրի խաղաղ կարգավորման համար միջազգային իրավիճակի հիմքը կկորցնի իր կարևոր մասը»,- նշված է հոդվածում:
Այստեղ տեղին կլինի հետադարձ հայացք դեպի ոչ վաղ անցյալը: 2014-ի ապրիլին Աստանայում (այժմ՝ Նուրսուլթան) այս տողերի հեղինակը հրապարակավ բանավեճի մեջ է մտել հրեաներ Վլադիմիր Պոզների (ԱՄՆ / Ռուսաստան) և Իսրայելի նախկին վարչապետ Էհուդ Բարաքի հետ: Վեճի բուն իմաստն այն է, թե ինչո՞ւ են հրեաները փորձում աշխարհին պարտադրել այն հարցը, որ համաշխարհային պատերազմի «գլխավոր սպառնալիքը» գալիս է… Իրանից և Պաղեստինից, և ինչո՞ւ են հրեաները ձևացնում, թե պատերազմի սպառնալիք չկա ԱՄՆ-ի և Չինաստանի միջև: Իհարկե ինձ կարող են չհավատալ, բայց որքան էլ տարօրինակ է, հրեաներ Պոզները և Բարաքը չգտան մեկ լուրջ փաստարկ և իրականում «խուսափեցին» չին-ամերիկյան հարաբերությունների՝ որպես խաղաղության և կայունության հիմնական սպառնալիքի հանրային վերլուծությունից և քննարկումից: Վեճը տեղի է ունեցել Ղազախստանում Եվրասիական մեդիա-ֆորումի շրջանակներում, որը կազմակերպել էր Նուրսուլթան Նազարբաևի ընտանիքը:
Վերադառնանք չինական «Huanqiu Shibao» թերթի հոդվածին: Նրանում նշվում է, որ «Պոմպեոյի օրերը հաշված են», բայց հայտնի չէ, թե ինչ քաղաքականություն է սկսելու նոր նախագահ Ջո Բայդենի վարչակազմը՝ արդյո՞ք այն ճանաչելու է միջազգային կարգը խախտող որոշումները: «Միացյալ Նահանգները հայտարարել է, որ ՄԱԿ-ում ԱՄՆ ներկայիս մշտական ներկայացուցիչ Քելի Քրաֆթը այս շաբաթ կայցելի Թայվան: Հնարավոր է, որ սա Պոմպեոյի թիմի կողմից Պեկինի արձագանքի փորձարկում է: Չինաստանի կառավարությունը պետք է ուժեղ ազդանշան ուղարկի Միացյալ Նահանգներին, որ նա պետք է «ձին պահի անդունդի եզրին»: Անհրաժեշտ է ԱՄՆ-ի և Թայվանի իշխանություններին պարզ հասկացնել, որ եթե Պոմպեոն, այնուամենայնիվ, որոշի այցելել Թայվան, Պեկինը «լեռներ և ծովեր է շուռ տալու», – գրում է «Huangqiu Shibao»-ն: «Եթե դա տեղի ունենա, ապա Չինաստանի Ժողովրդա-ազատագրական բանակի կործանիչները առաջին անգամ կթռչեն Թայվանի օդային տարածքով՝ աննախադեպ կերպով հավակնելով կղզու նկատմամբ Չինաստանի ինքնիշխան իրավունքներին: Եթե Թայվանն ու ԱՄՆ–ը համարձակվեն չափազանց բուռն արձագանքել, դա կարող է պատերազմ հրահրել, և մենք կտրուկ կպատժենք Թայվանի իշխանություններին, որոնք անմտորեն որոշել են համագործակցել Պոմպեոյի հետ»: Նա նաև Վաշինգտոնին մեկ այլ նախազգուշացում է հրապարակում «Թայվանի Դեմոկրատական առաջադիմական կուսակցության ռեժիմի վերջին օրերի» կապակցությամբ ամերիկյան կողմի «լկտի քայլի» դեպքում: «Մենք կպաշտպանենք Չինաստանի պետական ինքնիշխանությունը, կպահպանենք հիմնական կանոններն ու մարդկային փոխգործակցության իրական իմաստը, իսկ նրանք, ովքեր ոտնձգություն են կատարում մեր ամենակարևոր շահերին, իրենք են փորում իրենց գերեզմանը», – ամփոփում է հոդվածագիրը:
Իհարկե, կարելի է նաև անտեսել չինական թերթերի հոդվածները: Նման վերաբերմունքն արդարացված կլիներ, եթե Չինաստանում լինեին ԶԼՄ-ների այնպիսի խանդավառություն և ծախվածություն, ինչպիսին ունենք, օրինակ, Հայաստանում: Խնդիրն այն է, որ, ինչպես և «Սինհուա» լրատվական գործակալությունը կամ Չինաստանի գլխավոր թերթը՝ «Ժենմին Ժիբաոն», «Հուանցյու Շիբաո» թերթը կամ նրա անգլալեզու «Global Times» տարբերակը արտացոլում են ՉԺՀ բարձրագույն ղեկավարության, այսինքն՝ Չինաստանի կոմունիստական կուսակցության կենտրոնական կոմիտեի տեսակետը: Թող մեր հանրապետության ընթերցողներն իրենք եզրակացություններ անեն…
Սերգեյ Շաքարյանց
