Ո՞վ է Ամերիկայի համար «երկրորդ Փերլ-Հարբոր» կազմակերպելու
Ահա և եկել է 2021 թվականի դեկտեմբերը, եկել է ձմեռը… Ցավոք սրտի, մեր մոլորակը «չի տաքացել»՝ քաղաքական իմաստով, ուստի առջևում երեք տագնապալի ամիսներ են։ Եվ հիմքեր չկան ենթադրելու, որ 2022 թվականի գարունը պակաս մտահոգիչ է լինելու։ Քանզի աշխարհաքաղաքական մթնոլորտը շարունակում է կախված լինել ռուս-ամերիկյան հարաբերությունների «եղանակից»։ Իսկ այդ հարաբերություններն այժմ բարդ են ու ոչ միանշանակ։ Դեկտեմբերի 1-ին ՌԴ փոխարտգործնախարար Սերգեյ Ռյաբկովը լրագրողների հետ ճեպազրույցում հայտարարել է, որ հստակություն չկա, թե երբ է տեղի ունենալու ռուս-ամերիկյան բանակցությունների հաջորդ փուլը երկկողմ գրգռիչների շուրջ, սակայն ռուսական կողմը պատրաստ է դրանց։ «Մեզ հստակ պարզ չէ, թե երբ կլինի խորհրդակցությունների հաջորդ փուլը։ Եթե նրանք ցանկանում են գոնե ինչ-որ լրացուցիչ ժամանակ ստանալ այս թեմայի քննարկումը շարունակելու համար, մենք պատրաստ ենք»,- հաղորդել է դիվանագետը։
Ռյաբկովի խոսքով՝ Ռուսաստանն ակնկալում է, որ ԱՄՆ-ի հետ ռազմավարական կայունության շուրջ երկխոսությունը շուտով կշարունակվի և կլինի կառուցողական։ «Ռազմավարական կայունության շուրջ երկխոսությունը հենց այն հարթակն է, որտեղ պետք է քննարկվեն այդ հարցերը (ԱՄՆ տիեզերական ռազմական ծրագրերը), և մեր մտահոգությունները կարտահայտենք ամերիկացիների հետ քննարկումների առանցքում։ Հուսով ենք, որ նրանց կողմից հետևելու է կառուցողական պատասխան շահագրգիռ քննարկման տեսքով, ոչ թե մեր հասցեին հնչող անտրամաբանական և ողջախոհությանը հակասող մեղադրանքների հերթական բաժինը»,- ընդգծել է ՌԴ փոխարտգործնախարարը։
Ցանկացած օբյեկտիվ դիտորդ կնկատի, որ ռուս դիվանագետն ուղղակիորեն մատնանշում է, թե ինչն է «գրգռիչ» Մոսկվայի քաղաքական և ռազմական ղեկավարության համար. դա «ԱՄՆ տիեզերական ռազմական ծրագրերն են»։ Մյուս կողմից, աշխարհը հիշում է, որ Վաշինգտոնն անընդհատ և անհիմն պնդում է, թե իբր «վտանգ է ներկայացնում» միջազգային հանրության համար «Ռուսաստանի քաղաքականությունը Վրաստանի նկատմամբ», հետո՝ «Ռուսաստանի քաղաքականությունն Ուկրաինայի նկատմամբ» և այլն։ Ինչպես տեսնում ենք, իրականում ողջ մոլորակի համար սպառնալիքն այն է, որ ամերիկացիները պատերազմ են պատրաստում (ցանկացած պատերազմ և ցանկացած երկրի դեմ…) տիեզերքից: Ռյաբկովի խոսքով՝ ամերիկացիների՝ տեխնոլոգիական առաջընթացի կամ համակարգերի ստեղծման միջոցով անվտանգության որոշակի խնդիրներ լուծելու փորձերը, որոնք, ինչպես իրենք են կարծում, ոչ ոք չունի, բախվում են «ասիմետրիկ պատասխանների դաժան իրականությանը և որոշ առաջադեմ տեխնոլոգիաների առաջացմանը, որոնք Միացյալ Նահանգները չունեն»։ «Մենք չէինք ցանկանա, որ գործողությունների և հակազդեցությունների տրամաբանությունը, որը երկար տարիներ առաջացրել է սպառազինությունների մրցավազք, գտնվի ռազմավարական կայունություն կոչվողի կենտրոնում»,- եզրափակել է ռուս դիվանագետը։
Եվ իսկապես, 3 տարիների ընթացքում մենք բազմիցս գրել ենք, որ նույնիսկ ԱՄՆ գեներալներն են խոստովանել, որ գերձայնային հրթիռների արտադրությամբ Ամերիկան զիջում է (և շատ է զիջում) ոչ միայն Ռուսաստանին, այլև Չինաստանին։ Այս անգամ էլ Սպիտակ տան հասցեին նախազգուշացումը բարձրաձայնել է ամերիկացի զինվորականը։ Նախագահ Ջո Բայդենը պետք է մտածի, թե արդյո՞ք Միացյալ Նահանգները պետք է կոշտ դիրքորոշում ընդունի Ուկրաինայի և Թայվանի հանդեպ, «The American Conservative» ամսագրում իր հոդվածում հայտարարել է ԱՄՆ բանակի պաշտոնաթող գնդապետ Դուգլաս Մաքգրեգորը, որը Դոնալդ Թրամփի վարչակազմում Պենտագոնի ղեկավարի ավագ խորհրդականն էր։ Ամերիկացի գեներալները նախազգուշացնում են Չինաստանի՝ Թայվան ներխուժմանը նախապատրաստվելու մասին, նյարդայնացած եվրոպացի դաշնակիցները համարում էին ռուսական զորքերի կենտրոնացումը Արևելյան Ուկրաինայում որպես մոտալուտ ռուսական ներխուժման վկայություն, իսկ Բայդենի վարչակազմն արձագանքել է՝ պնդելով «անսասան աջակցություն» Ուկրաինային, նշում է Մակգրեգորը։ «Պե՞տք է արդյոք նախագահ Բայդենը կոշտ դիրքորոշում ընդունի Արևելյան Ուկրաինայի և Թայվանի նկատմամբ, որոնցից նահանջելը չափազանց դժվար կլինի: Ռազմական ուժ կիրառել այնպիսի խոշոր հակառակորդների դեմ, ինչպիսիք են Չինաստանը և Ռուսաստանը, որոնք այս դեպքում կկռվեն իրենց մերձավոր արտերկրում, Ամերիկան ստիպված կլինի համառորեն օգտագործել իր և դաշնակիցների ցամաքային՝ ռազմաօդային և ռազմածովային ուժերը»,- նշում է նա՝ ուշադրություն հրավիրելով այն փաստին, որ ներկայումս ԱՄՆ զինված ուժերը ավելի լավ չեն պատրաստված նման առաջադրանքին, քան 1941 թվականի դեկտեմբերին (1941 թվականի դեկտեմբերի 7-ին ճապոնական ավիացիայի և սուզանավերի նավատորմը հարձակվել է «Պերլ Հարբոր» ամերիկյան ռազմակայանի վրա – խմբ …):
Ըստ գնդապետ Մաքգրեգորի կարծիքի՝ Վաշինգտոնը չպետք է հույսը դնի ՆԱՏՕ-ի իր դաշնակիցների վրա, ում նա անվանում է «ԱՄՆ ռազմական պրոտեկտորատների մի խումբ, որոնց ներդրումը ընդհանուր պայքարում ամերիկյան ղեկավարության ներքո շատ համեստ կլինի», իսկ Գերմանիան, ըստ նրա սահմանման, «Տնտեսական գերտերություն է, բայց ռազմական պիգմեյ»: «Մինչ օրս միայն Ճապոնիային է հաջողվել մասամբ վերականգնել իր երբեմնի ռազմական հզորությունը: Բայց մտածել, որ Ճապոնիան կմիանա ԱՄՆ-ին Չինաստանի կամ Ռուսաստանի դեմ պատերազմում, պատրանք է: Վաշինգտոնից բացի գրեթե բոլորը հասկանում են, որ Չինաստանը` Ճապոնիայի կայսրություն չէ, իսկ Ռուսաստանը՝ Խորհրդային Միություն չէ։ Այսպես թե այնպես, Ասիայում բոլորը ցանկանում են բիզնես անել Չինաստանի հետ, ոչ թե նրա դեմ կործանարար տարածաշրջանային պատերազմ վարել։ Վաշինգտոնի և նրա դաշնակիցների համար վերջապես պարզ է դառնում, որ ամենավտանգավոր սպառնալիքը կանաչ համազգեստով ռուս զինվորների խումբը չէ՝ առանց տարբերանշանների կամ համակարգված կիբերհարձակումը չէ: Դա ռուսական ցամաքային զորքերի բարձր տեխնոլոգիական հարձակումն է Ռուսաստանի տարածքից՝ առանց միջուկային զենքի կիրառման։ Եթե այն սկսվի, անհնար կլինի կանգնեցնել»,- ընդգծում է հոդվածի հեղինակը։ Ինչպես նշում է նա, հայտնի չէ՝ կսպառվի՞ արդյոք Մոսկվայի համբերությունը, որը հետևում է Դոնբասում ուկրաինական հարձակումներին։ «Սակայն հայտնի է, որ Ռուսաստանի Խաղաղօվկիանոսյան նավատորմի բոլոր միջուկային սուզանավերը (ՄՍՆ) ներկայումս գտնվում են ծովում բարձր պատրաստվածության վիճակում: Մոսկվայի գործողությունները չեն խոսում այն մասին, որ նա պատրաստ է միջուկային զենք կիրառել։ Ավելի շուտ, դա ազդանշան է Վաշինգտոնին, որ եթե ԱՄՆ-ը և նրա դաշնակիցները բախվեն Ռուսաստանի զինված ուժերի հետ Սև ծովում կամ արևելյան Ուկրաինայում, Մոսկվան կարող է երկրորդ հարվածի միջուկային զենք կիրառել, և ամերիկացի զինվորականները չեն կարողանա հակազդել դրան»,- ասել է Պենտագոնի ղեկավարի նախկին խորհրդականը։ Նա եզրակացնում է, որ «Վաշինգտոնը խաղացել է պատերազմի հետ, բայց դեռ չի հասկացել, թե ինչ է զսպումը»։
Եվս մեկ անգամ հիշեցնենք, որ ԱՄՆ-ի և Չինաստանի կամ Ռուսաստանի միջև ռազմական լուրջ բախման սպառնալիքների և ռիսկերի մասին, աշխարհում տիրող իրավիճակի վերլուծությունը բոլոր պետություններին և կառավարություններին՝ սկսած Բայդենի վարչակազմից, կատարել է ԱՄՆ բանակի պաշտոնաթող գնդապետ Դուգլաս Մակգրեգորը, որը ժամանակին եղել է ԱՄՆ Պենտագոնի ղեկավարի ավագ խորհրդական…
Սերգեյ Շաքարյանց
