Իրանը շարունակում է պատրաստվել ծովային պատերազմներին
Ավելի վաղ մենք հայտնել էինք, որ Իրանը Կասպից ծովում հատուկ զորավարժություններ է անցկացրել հունիսին, և այն ժամանակ իրանցիները ցույց տվեցին, որ ստուգում են Ռազմածովային ուժերի իրենց հատուկ գործողությունների ուժերի (ՀԳՈՒ) պատրաստականությունը և նպատակ ունեն իրենց ծովային դեսանտի հարձակմանը՝ ինչ-որ հավանական թշնամու տարածք ներխուժելու ակտիվ գործողությունների կարգով: Այսինքն` հենց Կասպից ծովի ավազանում: Սա շատ պերճախոս կերպով ցույց տվեց, որ նախապատրաստական աշխատանքներ էին ընթանում, և Թեհրանը մասնավորապես համարում է «կովկասի-թաթարստանը» որպես հավանական թշնամու տարածք, քանի որ միայն Ալիևի ռեժիմն է պահպանում Միացյալ Նահանգների այսպես կոչված «շարժական բազաները»: Մենք հիշեցրինք, որ ամերիկացիները և Ալիևի ռեժիմը 2005-ին համաձայնագիր են ստորագրել «կովկասի-թաթարստան»-ի (Ադրբեջան) տարածքում ամերիկյան ռազմական ուժեր տեղակայելու մասին, որի գործարկումը նույնպես սկսվել է 2005-ին. «կովկասի-թաթարստան»-ում ԱՄՆ «շարժական բազաներ» տեղակայելու մասին վերջնական համաձայնությունը ձեռք է բերվել Պենտագոնի ղեկավար Դոնալդ Ռամսֆելդի Բաքու «ոչ հրապարակային» այցի ընթացքում, 2005 թ. ապրիլի 12-ին: Բացի դրանից, ինչպես 2016 թ. խոստովանեց իսրայելական «Մոսադ» հատուկ ծառայության ղեկավար Յոսի Կոհենը, իր աշխատակիցները պաշտոնապես «աշխատում են» Ադրբեջանի Ազգային անվտանգության նախարարության կառույցներում: Վերջապես, ամեն տարի շատ է գրվել Բաքվում թուրք ռազմական և հետախուզական սպաների գերակայության մասին:
Իսկ հուլիսին Իրանն արդեն հասկացրել է, որ սկսում է ուժեղացնել իր ակտիվ դիրքերը Հնդկական օվկիանոսի ափին: Իրանի ռազմածովային ուժերի հրամանատարի տեղակալ, ծովակալ Համզե Ալի Կավիանին նախազգուշացրեց թշնամիներին, որ նրանց մահացու հարված կհասցնի, եթե սպառնան Իսլամական Հանրապետությանը: «Մեր ուղերձը ընկերներին և բարեկամներին՝ խաղաղություն և անվտանգություն է, բայց եթե մի երկիր կամ մի խումբ երկրներ համարձակվեն սպառնալ Իրանի Իսլամական Հանրապետությանը, մեր պատասխանը ճակատագրական և մահացու կլինի»,- ասաց Իրանի ռազմածովային ուժերի հրամանատարի տեղակալը՝ հուլիսի 6-ին Ռազմածովային ուժերի Իրանի 1-ին առափնյա գոտի տեսչական այցի ժամանակ: Հիշեցնելով, որ Իսլամական հեղափոխության Գերագույն առաջնորդ այաթոլլահ Սեյեդ Ալի Հոսեյնի Խամենեին պնդում է Մակրանի առափնյա շրջանի զարգացումը, ծովակալ Կավիանին ասաց, որ այդ ուղղությունը շատ կարևոր է ոչ միայն Իրանի պաշտպանության կազմակերպման, այլև երկրի տնտեսության զարգացման գործում: Նա ավելացրեց, որ ռազմածովային նավատորմ իր ուշադրությունն ու կարողությունները կենտրոնացնում է ռազմավարական Մակրանի տարածքի բազմակողմանի զարգացման վրա: Նրա խոսքով՝ իրանական նավատորմն է, որ 2007 թվականից ի վեր Մակրանի բնակիչներին բժշկական հաստատություններ ու ճանապարհներ է տրամադրում:
Իրանի ռազմածովային ուժերի հրամանատարի տեղակալը հավելել է, որ 2-րդ և 3-րդ առափնյա գոտիների բոլոր հնարավորությունները նախատեսված են Մակրանի առափնյա շրջանի զարգացման համար. «Երկրի հարավ-արևելյան առափնյա շրջանում ավելի մեծ բարեկեցություն և զարգացում ունենալու համար մենք պետք է դառնանք մեծ ծովային տերություն, որը, փառք Աստծո, դարձել է ծովային գերտերություն՝ Իրանի Իսլամական Հանրապետության Գլխավոր հրամանատարի իմաստուն առաջնորդության շնորհիվ»: Ծովակալ Կավիանիի հայտարարությունները համընկնում էին այն փաստի հետ, որ հուլիսի 6-ին ԻՀՊԿ հրամանատար, բրիգադային գեներալ Հոսեյն Սալամիի ներկայությամբ Կորպուսի ցամաքային ուժերի զինանոց մտցվեց ռազմավարական մարտական և պաշտպանական տեխնիկայի նոր համալիր: Սա նոր ճշգրիտ հրթիռների, հարձակողական ու հետախուզական ուղղաթիռների, մեծ հեռահարության անօդաչու սարքերի ու հետախուզական անօդաչու սարքերի (ԱԹՍ) նոր սերունդ է: Այս ակտը համարվում է ԻՀՊԿ-ի ցամաքային պաշտպանության զարգացման կարևոր քայլ: Հակատանկային հրթիռային համակարգերը, բարձր ճշգրտության հրթիռները և այլ լրացուցիչ զինատեսակներ և զինամթերք կբարձրացնեն ԻՀՊԿ հատուկ նշանակության ստորաբաժանումների, «կոմանդոյի» (ՀԳՈՒ) ստորաբաժանումների, զրահատանկային ստորաբաժանումների, հրետանային և հրթիռային ուժերի արագությունն ու գործառնական (օպերատիվ) ուժը:
Վերոհիշյալը բոլոր հիմքերը տալիս է պնդելու, որ Իրանը իր անվտանգության հիմնական սպառնալիքը հիմնականում տեսնում է Կասպից ծովից և Հնդկական օվկիանոսից: Մենք կարող ենք հասկանալ, որ նույնիսկ «միջուկային գործարքի» (որից ԱՄՆ-ը միակողմանիորեն դուրս եկավ 2016 թ.) շուրջ ԱՄՆ-ի հետ բանակցությունների վերսկսումը չի ազդում իրավիճակի ռազմավարական տեսլականի վրա. Թեհրանը ԱՄՆ-ին և ամերիկացիների բոլոր խամաճիկ երկրներին ընկալում է որպես հավանական թշնամիներ: Այս մոտեցումը տարածվում է նաև Կասպից ծովի տարածաշրջանի և ամբողջ Անդրկովկասի վրա:
Վերջում հիշեցնում ենք, որ 2021 թվականի հունվարին ծովակալ Կավիանին ասաց, որ «Marine Power 99» ծածկագրով ծովային զորավարժությունների ընթացքում և հենց Մակրանի ափին Իրանը հաջողությամբ փորձարկեց զենքեր, որոնք կդառնան «որոշիչ զենքեր ռազմածովային մարտերում»…
Սերգեյ Շաքարյանց
