Գիտնականները ապացուցել են մարդու ազդեցությունը գլոբալ տաքացման վրա
Ռատգերսի համալսարանի (ԱՄՆ) հետազոտողները պարզել են, որ ներկայի գլոբալ տաքացումը տարբերվում է կլիմայի նախկին խոշոր փոփոխություններից: Գիտնականների աշխատանքը տպագրվել է Science Advances ամսագրում:
Գիտնականները հետևել են ծովի մակարդակի և սառցադաշտի փոփոխությունների դինամիկային՝ կայնեզոյական դարաշրջանում, որը Երկրի վրա տևում է 66 միլիոն տարի: Նրանք ուսումնասիրել են Խաղաղ օվկիանոսի խորջրյա նստվածքային ապարների նմուշների քիմիական կազմության մեջ թթվածնի 18 իզոտոպների առկայությունը: Այս նյութի առկայությամբ, ենթադրաբար, կարելի է իմանալ ծովի ջրի ջերմաստիճանը և դրանում թթվածնի հագեցվածությունը նախկինում: Գիտնականները վերլուծել են նաև մագնեզիումի և կալցիումի հարաբերակցությունը ֆորամինֆեր միաբջիջ օրգանիզմների մնացորդներում՝ ջրերի խորքում ջերմաստիճանը գնահատելու համար:
Նշվում է, որ թթվածնի 18 իզոտոպների պարունակությունը կախված է սառցային ծածկույթից և ծովի մակարդակից: Գիտնականները նաև հայտնի է, որ ապարներում իզոտոպների մակարդակի վրա ազդում է Երկրի մակերևույթին հասնող լույսի քանակը: Այն տարբերվում է մոլորակի առանցքի տատանումների պատճառով: Այս օրինաչափությունները միավորված են Միլանկովիչի ցիկլերի մեջ:
Հետազոտողները պարզել են, որ 56-48 միլիոն տարի առաջ Երկրի վրա սկսվել է տաքացման դարաշրջան, երբ մթնոլորտը պարունակում էր մեծ քանակությամբ ածխաթթու գազ՝ սառույցի բացակայությունից ծովի ջրի բարձր մակարդակի պատճառով:
Գիտնականների գնահատմամբ՝ մոտ 16 միլիոն տարի անց հայտնվել են առաջին սառցադաշտերը, իսկ ևս 30 միլիոն տարի անց Հարավային և Հյուսիսային բևեռները ծածկվել են սառույցով:
Ծովի ջրի մակարդակը սկսել է իջնել մինչև 27 հազար տարի առաջ, այնուհետև սկսել է աճել տարեկան մոտ 40 միլիմետր արագությամբ: Մինչև քսաներորդ դարի սկիզբը այդ ցուցանիշը չի փոխվել, բայց հետո կրկին սկսել է արագացված աճ:
Կլիմայի նկարագրված փոփոխությունները համընկնում էին Միլանկովիչի ցիկլերի ժամանակագրության հետ, բացառությամբ՝ սառցադաշտերի մեր ժամանակաշրջանի հալոցքի: Դրանից ելնելով՝ գիտնականները եզրակացրել են, որ նախկինում կլիմայի ցնցումները առաջացել են Երկրի ուղեծրի փոփոխության հետևանքով, մինչդեռ ժամանակակից ջերմոցային էֆեկտը հիմնականում կապված է մարդու գործունեության հետ:
