Կազիմիրով. հայերը չեն հաշտվի պարտության հետ…

Մի քանի օր առաջ ռուս հայտնի դիվանագետ Վլադիմիր Կազիմիրովը «ՎԵՐԵԼՔ» ՏՎԿ-ի թղթակցի հետ զրույցում շատ սթափ նկատառումներ արեց Արցախի և մեր երբեմնի անկախ հայկական պետության մոտ ապագայի վերաբերյալ: Դա սպասելի էր, բայց միևնույն ժամանակ` անսպասելի, Կազիմիրովն իր կարծիքով տարբերվում է Ռուսաստանի իշխանություններից, որոնք բացարձակ անսանձ են իրենց հիմար, կովկաս-թաթարամետ լավատեսության մեջ: Եվ ահա՝ այն, ինչ նա ասաց. հայկական կողմը չի կարողանա համակերպվել պատերազմում կրած պարտության հետ, իսկ ադրբեջանական կողմը՝ չի կարողանա որոշ զիջումների գնալ ղարաբաղյան հակամարտության փոխզիջման և վերջնական լուծման համար: «Ես չեմ հավատում ոչ մեկին, ոչ էլ մյուսին: Հայերը դեռ չեն կարողանա հաշտվել, իսկ այս պատերազմում հաղթած ադրբեջանցիները չեն կարողանա ոչ մի զիջման գնալ: Ժամանակավորապես հաղթած,- ասաց Կազիմիրովը: – Շատ բաներ ժամանակ են պահանջում: Արագ վերաբաժանմանը հնարավոր չէ հասնել: Մենք պետք է մտածենք այս երկրորդ ղարաբաղյան պատերազմի վատ հետևանքները շտկելու իրական ժամանակի մասին»:

Նրանց համար, ովքեր լավ չհասկացան, բացատրենք. «ղարաբաղյան այս երկրորդ պատերազմի վատ հետևանքներ» ասելով՝ Կազիմիրովը նկատի ունի հենց թուրք փաշինյանի «թագավորության» արդյունքները ինչպես Հայաստանում, այնպես էլ, փաստորեն, Արցախում, քանի որ մեկ այլ թուրք («Աբդուլյա ստեփանակերտցի»՝ ոմն Արայիկ Հարությունյան) Հայաստանի ներկայիս կառավարության հնազանդ խամաճիկն է: Եվ արդյունքը պարզ է. Արցախի անկախ հանրապետության փաստացի լուծարում, տասնյակ հազարավոր հայերի վտարում Արցախի օկուպացված շրջաններից, Արցախում Թուրքիայի ռազմական ներկայության հաստատում և այլն: Կազիմիրովը նաև նշել է, որ այժմ հայկական կողմը պատրաստ չէ վրեժխնդրության և ռազմական ռևանշի. «Խոսել ինչ-որ անհապաղ կամ արագ վրեժխնդրության և ռևանշի մասին՝ ես չեմ հավատում դրան: Հայաստանի սեփական ուժերը, առավելևս՝ Ղարաբաղի, այնքան մեծ չեն, որ համարժեք դիմակայեն Ադրբեջանին, և առավելևս՝ Թուրքիային»: Կա՞ արդյոք սթափ մեկը Երևանում և Ստեփանակերտում, որ կվիճարկի Կազիմիրովի այս հայտարարությունը: Եթե ​​կա՝ լավ, թող դուրս գա, տեսնենք իրեն…

Կազիմիրովն անդրադարձավ նաև Մոսկվայի գործոնին. «Հենվել Ռուսաստանի վրա՝ բայց դրանում նույնպես հայերը պետք է չափը իմանան: Քանի որ Ռուսաստանի ցանկացած ներգրավումը գլոբալ նշանակության իրադարձություն է, այն վերաբերում է ոչ միայն Ադրբեջանին, Թուրքիային, Հայաստանին, այլև ընդհանուր առմամբ վերաբերում է աշխարհում ուժերի հավասարակշռությանը և տեղաբաշխմանը: Քանի որ ՆԱՏՕ-ի, ԱՄՆ-ի համար եթե Ռուսաստանը խրված, խճճված է Լեռնային Ղարաբաղում կամ ընդհանրապես՝ Կովկասում, դա գրեթե օրհնություն է: Կարող են ճնշում գործադրել նրա վրա, ինչ-որ բան պահանջել նրանից: Նամանավանդ, այնպիսի ռուսաֆոբիայի պայմաններում, որը գերակշռում է արևմտյան շատ մայրաքաղաքներում»: Ռուսաֆոբիան փաստ է՝ ու ոչ միայն արևմտյան մայրաքաղաքներում, այլև ունենք նաև Երևանում, ընդ որում ՝դրանք այսօր կոչվում են «Հայաստանի իշխանություն»: Հասկանալի վերապահումներով, իհարկե: Բայց Երևանում իշխանությունները տիպիկ ռուսատյացներ են, և մենք տեսանք, լավ հիշում ենք ամեն տեսակի գործողություններ այն մարդկանցից շատերի մասնակցությամբ, ովքեր այսօր «քայլարաստներ» են:

Հիշեցնենք ՀՀ քաղաքացիներին, թե ով է Վլադիմիր Կազիմիրովը: Նա Ռուսաստանի միջնորդական առաքելության նախկին ղեկավարն է, Արցախյան հակամարտության հարցերով ՌԴ նախագահի նախկին լիազոր, Ռուսաստանից ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի նախկին (ամենաառաջին) համանախագահ: Ես անձամբ ծանոթ եմ և լավ գիտեմ Վլադիմիր Նիկոլաևիչին, չնայած, իհարկե, շատերը գիտեն նրա վերլուծական և պատմագիտական ​​հոդվածները Արցախի թեմայով, նա բազմիցս տպագրվել է աշխարհի տարբեր լրատվամիջոցներում: Մենք հաճախ էինք վիճել Արցախյան հարցի շուրջ, և ուզում եմ շեշտել, որ Կազիմիրովը պաշտոնաթող լինելուց և ակտիվ դիվանագիտական ​​աշխատանքը դադարեցնելուց հետո, շատ ավելի օբյեկտիվ և արդարացի էր, երբ գրում էր Արցախի մասին: Մասնավորապես, նա միշտ շեշտում էր, որ հենց կովկաս-թաթարստանն էր խոչընդոտում խաղաղ բանակցություններին և ընդհանրապես կարգավորմանը: Մենք հասկանում ենք, թե ինչու այսօր Կազիմիրովն այլևս չէր կարող լռել. ցավոք, Ռուսաստանում շատերը (ինչպես, օրինակ, Վլադիմիր Կազիմիրովը…) զարմացած և հուսալքված են Հայաստանի, Արցախի և… Ռուսաստա՛նի (!)  իշխանությունների պահվածքից երկրորդ արցախյան պատերազմում: Բայց մենք չենք կարող չնշել. խոսելով իր երկրի և Պուտինի վարքագծի մասին պատերազմի ընթացքում և դրանից հետո, Կազիմիրովը ճիշտ է, երբ պնդում է, որ ԱՄՆ-ի, ամբողջ Արևմուտքի համար պետք է, որ Ռուսաստանը ուղղակիորեն ներգրավված լինի ռազմական գործողություններում. Սիրիայում, Արևմուտքը քիչ բանի հասավ, Իրանը և նույնիսկ Չինաստանը (ճակատագրի կամքով և իրենց սեփական շահերի ճնշման ներքո) այնտեղ էին ռուսների կողքին: Բայց մեր դեպքում նույնիսկ Իրանը նախընտրեց «լուռ կոնսենսուսի» դիրքորոշումը: Իսկ թուրք Կոկոլ Փաշինօղլին և քուրդ-հրեա Իլյուշ Ալիևը, ընդհակառակը, ամեն ինչ արեցին, որպեսզի Արցախյան պատերազմը դառնա հաղթաթուղթ Արևմուտքի ձեռքում՝ Ռուսաստանի և Իրանի դեմ: Փաշինօղլու և Իլյուշ Ալիևի արտատարածաշրջանային տերերի սադրանքը ձախողվեց, բայց Հայաստանի (և նամանավանդ՝ Արցախի) դրությունը ոչ մի միկրոնով ավելի հեշտ չդարձավ: Ընդհակառակը, թուրքական զորքերի Արցախ մտնելը հայերին կանգնեցրեց ոչնչացման եզրին…

Սերգեյ Շաքարյանց