Իրան. եկել է իսկական հայրենասերների ժամանակը
Հայաստանի քաղաքացիները հավանաբար հիշում են, որ 2021 թվականի հունիսի 18-ին Իրանում տեղի են ունեցել հերթական նախագահական ընտրություններ, և որպես նոր նախագահ ընտրվել է կոշտ ու համառ, անզիջում տրամադրված հայրենասեր, Իրանի նախկին գլխավոր դատախազ Սեյեդ Էբրահիմ Ռայսոլ-Սադաթի Ռաիսին: Օգոստոսի 5-ին նա երդում տվեց և պաշտոնապես ստանձնեց պաշտոնը: Այժմ ամբողջ աշխարհը ուշադիր հետևում է, թե որ պետական գործիչներին է նախագահ Ռաիսին նշանակում իր կառավարության պատասխանատու պաշտոններում: Ընդհանուր եզրակացությունն այն է, որ Ռաիսիի տեսադաշտում հիմնականում գերազանց կենսագրություն ունեցող անձինք են՝ հայրենասերներ, ավանդապաշտ-պահպանողականներ:
Այսպիսով, Իրանի արտաքին գործերի նոր նախարար կդառնա Սեյեդ Հոսեյն-Ամիր Աբդոլլահիյանը՝ Իրանի դիվանագիտության վետերաններից մեկը: Նա էր, ով 2014 -ի ամռանը բարձրաձայնել է Իրանի Գերագույն առաջնորդի որոշումը այն մասին, որ Իրաքը և Սիրիան կործանելու ԱՄՆ-ի ու Իսրայելի «ծրագիրը» կկոտրվի ու կտապալվի, և Մերձավոր Արևելքում ամերիկացիներն ու իսրայելցիները չպետք է տեղ ունենան: Աբդոլլահիյանը Իրանի դեսպանն էր Բահրեյնում 2007-2010 թվականներին, որտեղ նա հնարավորություն է ունեցել շարունակելու ուսումնասիրել Պարսից ծոցի համագործակցության խորհրդի ներքին մեխանիզմը: Դեսպանի իր առաքելությունն ավարտելուց հետո նա գլխավորել է Պարսից ծոցի քաղաքական վարչակազմը` այս ոլորտում իր գիտելիքներն ու փորձը ավելի ընդլայնելու համար: Աբդոլլահյանը 2006 թվականին դարձել է Իրանի ԱԳՆ Պարսից ծոցի և Մերձավոր Արևելքի գլխավոր տնօրեն, այնուհետև՝ 2011-2016 թվականներին, եղել է Արաբական և Աֆրիկյան հարցերով փոխնախարար՝ մեծացնելով իր փորձն այս ոլորտում: Նրա պաշտոնավարման ընթացքում լրացուցիչ քաղաքական ջանքեր են գործադրվել Դիմադրության առանցքը [ԱՄՆ և Իսրայելի դեմ] ամրապնդելու համար, նա նաև ընդլայնել է կապերը Արևմտյան Ասիայի տարածաշրջանի հետ: 2016 թվականից աշխատել է որպես արտաքին գործերի նախարարի խորհրդական, նաև Իրանի խորհրդարանի խոսնակի խորհրդական, ինչպես նաև եղել է խորհրդարանի միջազգային հարցերով գլխավոր տնօրեն: Խորհրդարանի խոսնակ Մոհամմադ Բաղեր Կալիբաֆի խորհրդականի և խորհրդարանում միջազգային հարցերով գլխավոր տնօրենի պաշտոնում գտնվելու ժամանակաշրջանում էլ ավելի է ընդլայնել իր փորձը Արևմտյան Ասիայից դուրս գտնվող ոլորտում: Չնայած դրան, որ նա դեռևս լավ հայտնի չէր ինչպես երկրում, այնպես էլ տարածաշրջանի քաղաքական ասպարեզում, նա հաջողել է Արևմտյան Ասիայի տարածաշրջանից դուրս մի քանի առաքելություններ՝ իր հատուկ հանճարեղության և հնարավորությունների շնորհիվ: Նա դոկտոր Կալիբաֆի կողմից նշանակվել է Պաղեստինյան Ինտիֆադայի միջազգային համաժողովի քարտուղարության ղեկավար, ինչը թույլ է տվել նրան բացի համաժողովի կազմակերպումից, կապ պահպանել տարբեր քաղաքական, կրոնական և խորհրդարանական առաջնորդների, ինչպես նաև մի շարք երկրների որոշ պաշտոնյաների հետ: Դիվանագետ է, զգուշավոր, բայց և Իրանի ազգային շահերը և Շիական աշխարհի շահերը պաշտպանելու հաստատակամ ջատագով է:
Մյուս թեկնածուները Աբդոլլահիյանին չեն զիջում: Ռաիսին, օգոստոսի 8-ին իր առաջին հրամանագրով իր առաջին տեղակալ է նշանակել 66-ամյա Մոհամմեդ Մոհբերին (2016 թվականից ԱՄՆ պատժամիջոցների ցուցակում է): Մինչև վերջերս Մոհբերն աշխատել է որպես Իմամ Խոմեյնիի հրամանների կատարման շտաբի ղեկավար՝ հատուկ իսլամական կառույց, որում նա աշխատել է վերջին 15 տարիները: Մ.Մոհբերն փայլուն կենսագրություն ունի՝ ԻՀՊԿ-ի շարքերում Իրան-Իրաքյան պատերազմին մասնակցություն, հարավային Խուզեստան նահանգի նահանգապետի տեղակալ, Իրանի «Անապահովների հիմնադրամի» գործադիր տնօրենի տեղակալ:
Նախագահ Ռաիսին իր աշխատակազմի ղեկավարի առանցքային պաշտոնում նշանակել է պահպանողական նախկին դատական գործընկեր Ղոլամ Հոսեյն Էսմոիլիին: Էսմոյլին երկրում մեծ համբավ ձեռք բերեց իր՝ որպես իրավաբանական վարչության մամուլի ծառայության ղեկավարի ռազմատենչ հայտարարությունների համար, որոնք հիմնավորում էին ուժի կիրառումը բազմաթիվ բողոքի գործողությունների ցրման ժամանակ, այդ թվում՝ վերջին ամիսների տեղի ունեցածը՝ կապված ջրի և էլեկտրաէներգիայի մատակարարման ընդհատումների հետ Իրանի տարբեր շրջաններում, և հատկապես`Խուզեստանում: ԻՀՊԿ-ի և պահպանողական համոզմունքի ռազմաքաղաքական կառուցվածքի՝ «Բասիջ» աշխարհազորի ռազմականացված ստորաբաժանումների անդամներն արդեն նոր նախագահի կողմից առաջարկվում են երկրի խոշորագույն քաղաքների քաղաքապետերի պաշտոնների համար: Թեհրանի ղեկավարի պաշտոնում ընտրվեց Ալի-Ռեզա Զականին, ով երկար տարիներ աշխատել է որպես «Բասիջե Դանեշջույան»-ի պահպանողական ուսանողական մարմնի կազմավորումների ղեկավար: Ինչպես հաղորդում են իրանական լրատվամիջոցները, նրա ընտրությունը տեղի է ունեցել «վերևներից» աջակցությամբ: Այսպիսով, գալիս է ժամանակը Իրանի իսկական հայրենասերների համար, և ԱՄՆ -ի կամ Իսրայելի համար անհնար կլինի խարխլել Իսլամական հեղափոխությունը: Իսկ Վաշինգտոնը և «իր ընկերությունը» այժմ Թեհրանի հետ կբանակցեն արտաքին քաղաքականության հարցերի շուրջ միայն այն պայմաններով, որոնք առաջին հերթին ձեռնտու են Իրանին:
Սերգեյ Շաքարյանց
