Բոսնիացի սերբի հայտարարությունը կողմնորոշիչ է Հայաստանի և Արցախի համար

Իրադարձությունը, որի մասին որոշել ենք պատմել Հայաստանի քաղաքացիներին, ուղղակիորեն կապված չեն Անդրկովկասի, Հայաստանի և Արցախի հետ: Բայց, ցավոք, զուգահեռ կա Բալկանյան թերակղզու և Արցախի խնդրի միջև, այն միշտ էլ գոյություն է ունեցել: Դեռ 1992 թ. տողերիս հեղինակը նշել էր, որ անհասկանալի պատճառով իրադարձությունները Բալկաններում և թուրքական բռնազավթումից Արցախի ազատագրական պատերազմը հայելային պատկերներ են: Ավելի ուշ, երբ 2007-08 թթ. ես (ՀՀ ԱԳՆ խնդրանքով) ստիպված էի փորձագիտական ​​եզրակացություն կազմել «անհայտ» ծրագրի վերաբերյալ (չնայած` ես և դրա վրա աշխատող այլ փորձագետներ, հիանալի հասկանում էինք, որ գործ ունենք ԱՄՆ հզոր ճնշման հետ), որը պետք է «հատուկ կարգավիճակ» ստեղծեր մարդասիրական «միջանցքների» համար, ես հստակ գիտակցում էի, որ ԱՄՆ-ը պատրաստվում է Անդրկովկասին հարմարեցված` «Դեյթոնի համաձայնագիրը» պարտադրել հայ ազգին:

Հետագայում, երբ Հայաստանում ԱՄՆ դեսպան Մարիա Յովանովիչի ցոցումով (թե՞ հրամանով) ոչնչացվել է Քաղաքական հետազոտությունների ինստիտուտը, ես տպագիր նյութերում, մամուլի ասուլիսներում և հարցազրույցներում արդեն բացահայտ ասում էի, որ Միացյալ Նահանգները պատրաստվում է ոչնչացնել անկախ Արցախը և պարտադրել նույն սխեման, որը պարտադրվել է սերբ ազգին՝ կապված Բոսնիայի և Հերցեգովինայի խնդրի հետ: Միացյալ Նահանգները ոչ միայն ուղղակիորեն մարզում էին ֆաշիստ ​​մարդասպանների խորվաթ և բոսնիացի մահմեդականներին, այլև մասնակցում տասնյակ հազարավոր սերբերի և այլ ուղղափառ քրիստոնյաների ֆիզիկական ոչնչացմանը: Արդյունքը եղավ Դեյթոնի խաղաղության համաձայնագիրը և դրան հաջորդող Հարավսլավիայի կործանումը: Ինչպես նաև Արցախի պարագայում, Միացյալ Նահանգներն այնպես արեց, որ Սերբիայի (Սրպսկայի) Հանրապետությունը ոչնչացվի, իսկ նրա բնակիչները սպանվեն կամ բռնագաղթեն: ԱՄՆ-ը այնպես արեց, որ Բոսնիական Սրպսկայի (Սերբիայի) հանրապետությունը (ԲՍՀ) կորցնի իր տարածքի 75% -ը, և այնպես, որ սերբ բնակչությունը ոչնչացվի (օկուպացված տարածքում) կամ արտաքսվի…

Արցախը 2020-ին ամբողջովին կրկնել է Սերբիայի Հանրապետության և Բոսնիայի Սրպսկայի Հանրապետության (ԲՍՀ) ճակատագիրը: Ամերիկացիները ստիպել են ԲՍՀ-ի մնացորդներին մտնել այսպես կոչված «Դաշնային Բոսնիա և Հերցեգովինա», որտեղ կա նաև տխրահռչակ «Մահմեդա-խորվաթական դաշնություն»: Չնայած «Դեյթոնը» որոշ ժամանակ անց իբրև թե ապահովել էր սերբերի հանրաքվե անցկացնելու իրավունքը և դուրս գալու այս «դաշնային» ԲևՀ-ից, Արևմուտքը՝ ԱՄՆ-ի առաջնորդությամբ, սկսած 1995 թվականից անընդհատ սպառնալիքներով և շանտաժով ստիպում էր սերբերին հրաժարվել այս բռնի «ֆեդերացիայից» դուրս գալուց:

Դժբախտ ԲՍՀ-ն այժմ էլ բաժանված է երկու մասի. մարդասիրական «Բրչկո միջանցքը» վերահսկվում է Արևմուտքի կողմից: Եվս մեկ անգամ կրկնենք. մինչ այդ ՆԱՏՕ-ի զորքերը ակտիվորեն օգնում էին ֆաշիստ խորվաթներին և մահմեդականներին մասնատել Բոսնիական Սերբիան՝ օկուպացնելով ԲՍՀ-ի սկզբնական տարածքի 75% -ը: Ոչ մեկին ոչինչ չի՞ հիշեցնում: Այդ դեպքում տեղեկացնենք. Դեյթոնի համաձայնագրի ստորագրումից անմիջապես առաջ, 1995-ի օգոստոս-սեպտեմբեր ամիսներին, ՆԱՏՕ-ի ինքնաթիռները բոսնիացի սերբերի դեմ իրականացրել են «Մտածված ուժ» օդային գործողությունը, որը մեծ դեր խաղաց սերբական հարձակումը կասեցնելու և ռազմական իրավիճակը հօգուտ մահմեդական-խորվաթական ուժերի փոխելու հարցում: Բանակցությունները Դեյթոնում տեղի ունեցան երաշխավոր երկրների՝ ԱՄՆ, «Ելցինյան» (այսինքն՝ ԱՄՆ գաղութի) Ռուսաստանի, Գերմանիայի, Մեծ Բրիտանիայի և Ֆրանսիայի մասնակցությամբ:

Այս տողերի հեղինակը հիշել է բոսնիացի սերբերի այս ողբերգական պատմությունը և Հայաստանի քաղաքացիներին հիշեցնում է` կապված այն բանի հետ, որ Բոսնիա և Հերցեգովինայի (ԲևՀ) գերագույն ներկայացուցիչ Վալենտին Ինցկոն, որը հաստատվել է ԱՄՆ-ի և Եվրամիության կողմից, որի մանդատի ժամկետը լրանում է 2021 թվականի հուլիսի 31-ին, օրենսդրորեն քրեական պատասխանատվություն է սահմանել «ցեղասպանությունը ժխտելու և պատերազմական հանցագործներին հերոսացնելու համար»: Արևմուտքն այսպես է արձագանքել այն փաստը, որ Միջազգային անկախ փորձագիտական ​​կազմակերպությունը վերջերս խոստովանել է, որ բոսնիական Սրեբրենիցա քաղաքում (որը, ավելի ճիշտ՝ որի սերբերը հայկական ծագում ունեին…) մահմեդականների որևէ ցեղասպանություն տեղի չի ունեցել, ինչը ժամանակին ՆԱՏՕ-ն (այսինքն՝ Միացյալ Նահանգները) օգտագործել էր որպես պատրվակ սերբ ազգի դեմ պատերազմ սկսելու համար: Ավելին, փորձագետները ասում էին, որ իրականում այս Սրեբրենիցայում սերբերի ցեղասպանություն է տեղի ունեցել: Եվ ահա Արևմուտքի պատասխանը, որն ըստ էության արգելում է ճշմարտությունն ասել և մեղադրել իրական մարդասպան-ցեղասպաններին, այսինքն՝ խորվաթներին և մահմեդականներին։

Ի պատասխան Վ. Ինձկոյի և Արևմուտքի ֆաշիզմի այս քայլի, ԲՍՀ նախագահը և սերբերից ԲևՀ նախագահության անդամ Միլորադ Դոդիկը ասուլիս հրավիրեց, որտեղ նա ասաց, որ այդ որոշումը չի կայացվի և ուժի մեջ չմտի ԲՍՀ տարածքում: Նրա խոսքով, հաջորդ շաբաթ տեղի կունենա հանրապետության խորհրդարանի արտակարգ նիստ, որի ժամանակ «ինստիտուցիոնալ պատասխան» կտրվի Ինձկոյի գործողություններին: Քաղաքական գործիչը նախատեսում է խորհրդարանականներին ներկայացնել ԲևՀ-ի կենտրոնական կառավարման բոլոր մարմինների ԲՍՀ-ի տարածքում գործողությունների արգելման հարցը, որոնք չկան Դեյթոնի խաղաղության համաձայնագրի տեքստում (դատախազներ, դատարաններ, անվտանգության գործակալություններ և այլն): Քաղաքական գործիչը նաև կոչ արեց բոլոր սերբերին, ովքեր աշխատում են ԲևՀ դատարաններում և դատախազություններում, թողնել իրենց պաշտոնները և վերադառնալ ԲՍՀ: Դոդիկը խնդրեց սերբական բոլոր կուսակցություններին գործել միասին, քանի որ Ինձկոյի նոր հրամանագիրը վերաբերում է սերբ ողջ ժողովրդին. «Ժողովրդի կամքը առանցքային է: Եթե ​​մենք լռենք և համաձայնենք այս որոշման հետ, դա կնշանակի, որ սերբերը պատմություն, ապագա, իրավունք չունեն իրենց դիրքի վրա, բայց՝ նաև ամորֆ, անիմաստ զանգված են, որոնք լսում են արտասահմանցիների ասածները»: «Ես պատրաստ եմ աջակցել հաջորդ շաբաթ Սրպսկա Հանրապետության անկախության հռչակմանը»,- եզրափակել է Միլորադ Դոդիկը: Սա զուտ ազգային ընտրություն է, սա օրինակ է, որով պետք է առաջնորդվեն Հայաստանի և Արցախի հայերը: Նվաստացած ու ջախջախված սերբերը տեր են կանգնում իրենց պաշտպանությանը, ինքնապաշտպանությանը: Հիմա այս օրինակին հետևելու ժամանակն է, հայեր. մենք չենք կարող 26 տարի սպասել…

Սերգեյ Շաքարյանց