Դրվեց հիմքը` մեր երեխաներին անմեղությունից զրկելու, հոգեբանությունը խեղելու, վաղաժամ և անառողջ սեռական հետաքրքրություններ առաջացնելու
«Ազգային ժողով» կոչվածում ս.թ. մայիսի 11-ին Լանզարոտի կոնվենցիայի վավերացմամբ փաշինյանական իշխանությունը դրեց հիմքը` դպրոցներում մեր երեխաներին դեռ տարրական դասարաններից անմեղությունից զրկելու, տարրական և միջնակարգ ուսուցման ժամանակ նրանց հոգեբանությունը խեղելու, միտքը պղտորելու, վաղաժամ և անառողջ սեռական հետաքրքրություններ, գայթակղություններ առաջացնելու, ինչպես նաև երեխաների պղծման և այլասերման լիարժեք նախադրյալներ ստեղծելու:
Լանզարոտում ստորագրված և արտաքուստ անմեղ ու բարի նպատակի մասին հայտնող անվանումով («Սեռական շահագործումից և սեռական բնույթի բռնություններից երեխաների պաշտպանության մասին») վերոնշյալ կոնվենցիան Եվրոպայի խորհրդի կոնվենցիա է: Եվ քանի որ այն Եվրոպայի խորհրդի կոնվենցիա է, ապա այդ կոնվենցիայով նախատեսված տեղեկությունները` սեռական բնույթի բռնությունների և սեռական շահագործման վերաբերյալ, ընդհանրապես սեռական կրթությունը, քանի որ վերոնշյալ տեղեկություններն անհրաժեշտության դեպքում պետք է փոխանցվեն սեռական բնույթի հարցերի վերաբերյալ տեղեկությունների առավել լայն համատեքստում (Լանզարոտի կոնվենցիայի 6-րդ հոդված), տարրական և միջնակարգ ուսուցման ժամանակ երեխաներին պետք է տրվեն ոչ թե ինչ-որ աֆրիկյան, պարսկական, հայկական, չինական, աֆղանական գոյություն չունեցող կամ, թեկուզ, ստեղծվելիք, այլ սեռական կրթության հենց եվրոպակա՛ն նախորոշված ստանդարտներով (հակառակ պարագայում ի՞նչ ստանդարտներ են կիրառվելու, Լանզարոտի կոնվենցիայի 6-րդ հոդվածի կատարված լինել-չլինելն արձանագրելու համար ի՞նչ ստանդարտի հետ են համեմատվելու Հայաստանում կրթության ներդրվելիք ստանդարտները):
Վերը նշվածը մեր ծնողները պետք է սեպեն իրենց գիտակցության մեջ, և որքան էլ «Ազգային ժողով» կոչվածում և, ընդհանրապես, իշխանության վերին օղակներում գտնվող ոմանք անձամբ, ինչպես նաև իրենց մանկլավիկներով` «լրագրող» կոչված կեղծարար ու ծախու գրչակների, ինչպես նաև ֆեյքերի բանակով, փորձեն համոզել, թե ոչ մի սարսափելի բան չի եղել, վաղը մենք մեր երեխաներին նորմալ և անհրաժեշտ սեռական կրթություն ենք տալու, որը ոչ մի վտանգ չի պարունակի, չպետք է հավատան այդ կեղծիքին:
Կրկնում ենք` Լանզարոտում ստորագրված կոնվենցիան ոչ թե Հայաստանի, այլ Եվրոպայի խորհրդի կոնվենցիան է, հետևաբար «խաղի կանոնները» թելադրողն էլ Եվրոպայի խորհուրդն է, որը վաղն իր համապատասխան կոմիտեով, ինչպես նաև Հայաստանում Սորոսի և Արևմուտքի այլ «գրանտներով» գործող, ԼԳԲՏ-ների (լեսբի, գեյ, բիսեքսուալ, տրանսվեստիտ) «իրավունքների» պաշտպան և իրենց շարքերում ԼԳԲՏ-ներ ունեցող տասնյակ «հասարակական կազմակերպություն» կոչվածներով, աչքերը չռած, հետևելու է, թե Հայաստանն արդյոք կատարո՞ւմ է կոնվենցիայով իր ստանձնած պարտավորությունները, սեռական դաստիարակությունն արդյոք ի՞ր ստանդարտներով է տրվում:
ՀՀ փաստաբանների պալատի նախագահ Արա Զոհրաբյանի տեղեկացմամբ, «Առողջապահական համաշխարհային կազմակերպության Եվրոպական ռեգիոնալ կառույցի և Գերմանական առողջապահական ոլորտում Լուսավորության դաշնային կենտրոնի կողմից 2010թ. ընդունվել է «ՍԵՌԱԿԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ՍՏԱՆԴԱՐՏՆԵՐԸ ԵՎՐՈՊԱՅՈՒՄ» փաստաթուղթը՝ կրթության և առողջապահության ոլորտում քաղաքականություն մշակողների, ղեկավարների և մասնագետների համար, ինչպես նաև քննարկելու այդ ստանդարտների իրականացման հնարավորությունները Արևելյան Եվրոպայի և Կենտրոնական Ասիայի երկրներում:
Սեռական կրթության եվրոպական ստանդարտների մեջ ներառված են նաև սեռական շահագործման ու սեռական բնույթի բռնությունների հետ կապված վտանգների, ինչպես նաև ինքնապաշտպանության միջոցների մասին տեղեկություններ» (տես հղումը՝ https://www.bzga-whocc.de/en/publications/standards-in-sexuality-education, ինչպես նաև ռուսերեն լեզվով ստանդարտների հղումը` https://www.bzga-whocc.de/fileadmin/user_upload/Dokumente/WHO_BZgA_Standards_russisch.pdf ):
Վերոնշյալ փաստաթղթում շարադրված Եվրոպայում սեռական կրթության ստանդարտներով նախատեսված է երեխաների, ըստ տարիքի, վեց խումբ ՝ 0-4, 4-6, 6-9, 9-12, 12-15, 15-ից բարձր տարեկանների:
Ստորև ներկայացնում են իր ֆեյսբուքյան էջում Արա Զոհրաբյանի հրապարակած տեղեկությունները «ՍԵՌԱԿԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ՍՏԱՆԴԱՐՏՆԵՐԸ ԵՎՐՈՊԱՅՈՒՄ» փաստաթղթից.
«0-4 ՏԱՐԵԿԱՆ ԵՐԵԽԱՆԵՐԻՆ՝
Ա. տրամադրել տեղեկություն հետևյալի մասին (տես ստանդարտների 42 էջ)՝
- հղիության, ծնելիության և նորածինների
- մարդու վերարտադրողականության հիմքերի (որտեղից են հայտնվում երեխաները)
- ընտանիքի ստեղծման տարբեր միջոցների (օրինակ որդեգրում)
- սեփական մարմնին դիպչելիս ուրախության և հաճույքի զգացում
- ինքնաբավարարում վաղ տարիքում
- սեփական մարմնի և սեռական օրգանների ուսումնասիրություն
- ֆիզիկական մոտիկությունից ստացվող հաճույքը հանդիսանում է յուրաքանչյուր անձի նորմալ կյանքի բաղկացուցիչ մասը
- սեքսուալության մասին հարցեր տալու իրավունքի
- գենդերային ինքնությունը ուսումնասիրելու իրավունքի
- մերկությունը և մարմինը ուսումնասիրելու, հետաքրքրասեր լինելու իրավունքի
Բ. սովորեցնել երեխաներին՝
- գիտակցել սեռական ինքնությունը
- խոսել հաճելի/տհաճ մարմնային զգացողությունների մասին
- արտահայտել սեփական կարիքները, ցանկությունները և սահմանները, օրինակ բժիշկ խաղալիս
4-6 ՏԱՐԵԿԱՆ ԵՐԵԽԱՆԵՐԻՆ՝
Ա. տրամադրել տեղեկություն հետևյալի մասին (տես ստանդարտների 44 էջ)՝
- ծնելիության միֆերի (օրինակ որոշ երկրներում երեխաներին ասում են,որ նորածիններին արագիլն է բերում)
- կյանքի՝ հղիության, ծնվելու, նորածինների և կյանքի ավարտի
- մարդու վերարտադրողականության
- սեփական մարմնին դիպչելիս ուրախության և հաճույքի զգացումի մասին՝ ինքնաբավարարում վաղ տարիքում
- սեփական մարմնի և սեռական օրգանների ուսումնասիրության
- սեքսուալության նշանակությունը և արտահայտումը (օրինակ սիրո արտահայտում)
- միևնույն սեռին պատկանող անձանց միջև փոխհարաբերությունների
- գենդերային, մշակութային և տարիքային տարբերությունների
Բ. սովորեցնել երեխաներին՝
- ամրապնդել սեփական գենդերային ինքնությունը
- օգտագործել վիրավորական բնույթ չպարունակող սեքսուալ տերմինաբանություն
6-9 ՏԱՐԵԿԱՆ ԵՐԵԽԱՆԵՐԻՆ՝
Ա. տրամադրել տեղեկություն հետևյալի մասին (տես ստանդարտների 46 էջ)՝
- ժամանակի ընթացքում արտահայտվող մարմնի փոփոխությունների, դաշտանի, սերմնաժայթքման, զարգացման անհատական տարբերությունների
- կանանց և տղամարդկանց (կենսաբանական) տարբերությունների (ներքին և արտաքին)
- մայրության և հղիության ընտրության, անպտղության, որդեգրման
- հակաբեղմնավորիչների հիմնական գաղափարի (թույլ է տալիս պլանավորել և որոշումներ կայացնել սեփական ընտանիքի մասին)
- բեղմնավորման տարբեր միջոցների
- ծնելության ցիկլի հիմունքների
- վերարտադրողականության միֆերի
- սեքսի ԶԼՄ-ներում (ներառյալ ինտերնետում)
- սեփական մարմնին դիպչելիս ուրախության և հաճույքի զգացումի (ինքնաբավարարում, ինքնախթանում)
- համապատասխան սեքսուալ տերմինաբանության
- սեռական ակտի
- գենդերային դերերի
Բ. սովորեցնել երեխաներին՝
- ճիշտ վերաբերվել սեքսին ԶԼՄ-ներում
- օգտագործել սեքսուալ լեքսիկոն՝ չենթադրելով վիրավորանք
9-12 ՏԱՐԵԿԱՆ ԵՐԵԽԱՆԵՐԻՆ՝
Ա. տրամադրել տեղեկություն հետևյալի մասին (տես ստանդարտների 48 էջ)՝
- մարմնի հիգիենայի (դաշտան, սերմնաժայթքում)
- սեռական հասունացման ժամանակ վաղ փոփոխությունների, (մտավոր, ֆիզիկական, սոցիալական և էմոցիանոալ փոփոխությունների, ինչպես նաև դրանց տատանումների)
- ներքին և արտաքին սեքսուալ, վերարտադրողական օրգանների և դրանց գործառույթների
- տարբեր տեսակի հակաբեղմնավորիչների և դրանց կիրառման՝ հակաբեղմնավորիչների վերաբերյալ միֆերի
- հղիության ախտանիշների, ռիսկերի, և չպաշտպանված սեռական հարաբերությունների հետևանքների (անցանկալի հղիություն)
- առաջին սեքսուալ փորձի
- գենդերային կողմնորոշման
- հաճույքի, ինքնաբավարարման, օրգազմի
- գենդերային ինքնության և կենսաբանական սեռի միջև տարբերությունների
- ընկերության և սիրո, նույն սեռին պատկանող անձանց միջև
- անցանկալի, տհաճ, և չպաշտպանված սեքսուալ կապերի ախտանիշների, ռիսկերի և հետևանքների (սեռավարակներ, ՁԻԱՀ, անցանկալի հղիություն, հոգեբանական հետևանքներ)
Բ. սովորեցնել երեխաներին՝
- հասկանալ կապը դաշտանի, սերմնաժայթքման և ծնելիության միջև
- հետագայում արդյունավետ օգտվել պահպանակներից և հակաբեղմնավորիչ միջոցներից
- ընդունել գիտակից որոշում ունենալ սեռական փորձ թե՝ ոչ
Մյուս տարիքային խմբերին վերաբերող տեղեկությունները չեմ մեջբերում, ինքներդ կարդացեք»:
Ընթերցողներին խորհուրդ ենք տալիս ծանոթանալ նաև Стандарты сексуального образования в Европе скоро начнут действовать в странах Восточной Европы и Центральной Азии վերտառությամբ հրապարակմանը` հետևյալ հղմամբ:
Հայաստանում սեռական կրթության եվրոպական ստանդարտներով Լանզարոտի կոնվենցիայի 6-րդ հոդվածի կիրարկումը, ինչպես նաև «սեռական կողմնորոշումը» բառակապակցությունը կամ հասկացությունը պարունակող 2-րդ հոդվածում նշված պարտավորության կատարումը, որի համար 6-րդ հոդվածի կիրարկման ժամանակ երեխաներին տեղեկություններ են տրվելու, որ նրանք սեռական բնույթի բռնության կամ սեռական շահագործման կարող են ենթարկվել նաև նույնասեռ անձանց կողմից, հետևաբար դա անհրաժեշտ է իմանալ ինքնապաշտպանության համար, բացի այդ, եթե իրենք այլ սեռական կողմնորոշում ունեն, իրենց իրավունքները նույնպես ենթակա են պաշտպանության, անխուսափելիորեն հանգեցնելու են նաև ծանր բարոյահոգեբանական և արժեհամակարգային կորուստների: Դրանք ուղղակի սպառնալիք մեր ազգային արժեհամակարգին, մեր ժողովրդի հոգեբարոյական նկարագրին և ընտանեկան ավանդույթներին:
Ի վերջո, ՀՀ վարչապետի պաշտոնը զբաղեցնող Նիկոլ Փաշինյանը կամ ԿԳՄՍ նախարարի պաշտոնը զբաղեցնող Արայիկ Հարությունյանը թող հրապարակայնորեն հայտարարեն, որ ՀՀ-ում Լանզարոտի կոնվենցիայի 6-րդ հոդվածի կիրառումը չի իրականացվելու սեռական կրթության եվրոպական ստանդարտներով կամ դրանց թեկուզ մասնակի փոխադրմամբ կազմված հայկական ստանդարտներով: Տեսնենք կհայտարարե՞ն…
Արթուր Հովհաննիսյան