Իրան՝ ռազմական ոլորտ, ներքաղաքական զարգացումներ, Տարածաշրջանային ծրագրեր․ «Հենակետն» ամփոփում է շաբաթը
«Հենակետ» վերլուծական կենտրոնը ամփոփել է ընթացիկ շաբաթվա ժամանակամիջոցում Իրանի հետ կապված կարևոր իրադարձությունների:
Իրանի ռազմական ոլորտի վերաբերյալ իրադարձություններ
- Իրանն ու Ինդոնեզիան համագործակցում են օդային հրթիռներ ստեղծելու շուրջ։ Վերոնշյալ հրթիռն ունի օպտիկական, ջերմային և լազերային որոնիչ, կշռում է 50 կգ և շատ նման է նույն բնութագրերով իրանական Ghaem 114 հրթիռին։
- Ցուցադրվել է իրանական արտադրության «Խուրրամշահր-4» հրթիռի ուժը և հնարավորությունները՝ բաղկացած կասետային կամ անձրևային ռումբերից։ Այս հրթիռը հագեցած է 17 կգ-անոց 80 ռումբերով, որոնք պայթում են մինչ հրթիռը կհասնի գետնին։
- Իսլամական հեղափոխության պահապանների կորպուսի օդատիեզերական ազգային պարկի անօդաչու թռչող սարքերի ինժեներներից մեկը. Հայտնել է, որ Չինաստանը Իրանից պատվիրել է 15000 Shahid 136 անօդաչու թռչող սարք՝ տարբեր շարժիչներով:
- Իրանական Շահիդ Սաթթարի ակադեմիայում բացվել է անօդաչու թռչող սարքերի ֆակուլտետը: Մենք արդեն մի քանի տարի է, ինչ պատրաստում ենք անօդաչու թռչող սարքերի օպերատորներ
- Իրանական տրանսպորտային Simorgh ինքնաթիռը հաջողությամբ ավարտել է իր փորձնական թռիչքը։ Այն նախագծվել և կառուցվել է պաշտպանության նախարարության և գիտատար ընկերությունների մասնագետների կողմից՝ հաշվի առնելով երկրի ռազմական և եղանակային պայմանների պահանջները՝ միջազգային չափանիշներին համապատասխան։ Օդանավի բնութագրերն ու հնարավորությունները, ներառյալ թեթև դիզայնը, օգտակար բեռնվածությունը և մանևրելիությունը, այն դարձնում են ավելի արդյունավետ օդային շտապօգնության համար:
- Աֆղանստանի մայրաքաղաքի աղբյուրները հայտնում են, որ ԱՄՆ բանակի CENTCOM-ի ներկայացուցիչները անցյալ շաբաթ ժամանել են Քաբուլ՝ հանդիպելու Թալիբանի պաշտպանության նախարար Մուլլա Յակուբին: Դիտորդները նշում են, որ հանդիպումը, որը տեղի է ունեցել Քաբուլի մերձակայքում գտնվող Բագրամ ավիաբազայում, համընկել է թալիբների ռեժիմի և Թեհրանի միջև հակամարտության հետ։ Ըստ առկա տեղեկությունների՝ սա մոլլա Յակուբի առաջին հանդիպումը չէ ամերիկյան բանակի ներկայացուցիչների հետ։
Իրանի ներքաղաքական զարգացումների մասին
- Իրանում ներդրումների կեսը Ռուսաստանից է. Ռուսաստանը դարձել է Իրանում խոշորագույն օտարերկրյա ներդրողը՝ 2,7 միլիարդ դոլարի ներդրում կատարելով իրանական նավթի երկու նախագծերում։ Սա 2021 թվականի հոկտեմբերից մինչև 2023 թվականի հունվարն ընկած ժամանակահատվածում իրանական տնտեսության մեջ օտարերկրյա ընդհանուր ներդրումների մոտ 45%-ն է։ Ռուսաստանի և Իրանի միջև հաշվարկների մոտ 60%-ն իրականացվում է ազգային արժույթով, իսկ բոլոր հաշվարկների մոտ 40%-ը՝ ռուբլով։ Իրանում ռուսական նախագծերը բազմազան են և ներառում են էներգետիկան, երկաթուղին, ավտոմոբիլային, գյուղատնտեսությունը, զուգահեռաբար Իրանը սննդամթերք և ավտոմոբիլային ապրանքներ է մատակարարում Ռուսաստանին
- Եվրոպա պիստակի արտահանումը 3 ամսում հասել է 28 միլիոն եվրոյի։ «2023 թվականի առաջին եռամսյակում Իրանից պիստակի խոշորագույն ներկրողները եղել են Գերմանիան, Իսպանիան և Իտալիան։ Այս ժամանակահատվածում Եվրոպա իրանական պիստակի արտահանման ընդհանուր ծավալից՝ 28,3 մլն եվրո, 19,5 մլն եվրոն բաժին է ընկել Իրանից Գերմանիա պիստակի ներմուծմանը»։
- Բաքվում Իրանի Իսլամական Հանրապետության մշակութային ներկայացուցչությունը փակվել է։ ԻՌՆԱ-ի թղթակցի հետ զրույցում իրազեկ աղբյուրը հայտնել է, որ Ադրբեջանի իշխանությունները փակել են Բաքվում Իրանի մշակութային խորհրդատվական գրասենյակը՝ պատճառաբանելով երկու երկրների միջև վերջին տարաձայնությունները։
- Ադրբեջանի ԱԳՆ-ն կոչ է արել քաղաքացիներին զերծ մնալ Իրան մեկնելուց։ Նախարարությունը խորհուրդ է տվել ներկայումս Իրանում գտնվող Ադրբեջանի քաղաքացիներին պահպանել «անվտանգության կանոնները»: Ուրբաթ օրը Ադրբեջանը բողոքի նոտա է հղել իրանական կողմին՝ կապված Ադրբեջանի քաղաքացի Ֆարիդ Սաֆարլիի ձերբակալության հետ։ Իրանի իշխանությունները նրան մեղադրում են լրտեսության մեջ։
- Իրանը կանոնավոր ծովային ճանապարհորդություններ է բացել դեպի Ռուսաստան Կասպից ծովով։ Իրանի Բանդար Անզելի նավահանգստից դեպի Ռուսաստան ծովային գծի ամենշաբաթյա շահագործման մեկնարկը հայտարարել է Իրանի Կասպից ծովային նավագնացության ընկերության գլխավոր տնօրեն Ջահանբանին։ Նա նշել է Հյուսիս-Հարավ միջազգային տրանսպորտային միջանցքով բեռնափոխադրումների աճը 360%-ով։ «Ռեշտ-Աստարա երկաթուղու կառուցումը շրջադարձային էր այս տրանսպորտային զարկերակի համար։ Այս երկաթուղու շահագործման հանձնելուց հետո իրանական երկաթուղիները կմիանան ռուսականին, իսկ Ռուսաստանի միջոցով՝ Եվրոպային»,- հավելել է Ջահանբանին։
Տարածաշրջանային ծրագրերի մասին
- ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեան Նյու Յորքում Իրանի մշտական ներկայացուցչին ընտրել է Գլխավոր ասամբլեայի 78-րդ նստաշրջանի փոխնախագահի պաշտոնում։
- Իրանի նախագահը հանձնարարել է ԱԳՆ-ին զբաղվել Եգիպտոսի հետ հարաբերությունների վերականգնման խնդրով, այս մասին հայտարարել է Իրանի կառավարության պաշտոնական ներկայացուցիչը։ Իրանի և Եգիպտոսի միջև հարաբերությունները ընդհատվել են 1980 թվականին, քանի որ Եգիպտոսը ապաստան է տվել Իրանի շահ Մոհամմադ Ռեզա Փահլավին։
- Իրանն և Թուրքմենստանը փաստաթղթեր են ստորագրել տարբեր ոլորտներում համագործակցության վերաբերյալ:
- Արաբական լրատվամիջոցները հաղորդում են վերջին օրերին Մոսադի անվտանգության բարձրաստիճան պաշտոնյայի դեմ համալիր հետախուզական գործողության մասին։
- Washington Post. Իրանը աշխատում է Ռուսաստանի հետ Մերձավոր Արևելքից ԱՄՆ-ին հեռացնելու ռազմավարության վրա. «Իրանը զինում է Սիրիայում մարտիկներին այդ երկրում ամերիկյան ուժերի վրա հարձակումների նոր փուլի համար, ինչպես նաև աշխատում է Ռուսաստանի հետ ավելի լայն ռազմավարության վրա՝ ամերիկացիներին տարածաշրջանից դուրս մղելու համար»,- գրում է Washington Post-ը՝ վկայակոչելով ամերիկյան գաղտնի փաստաթղթերը։ որ իր տիրապետության տակ է անցել։ Հրատարակության համաձայն՝ փաստաթուղթը նկարագրում է նաև Մոսկվայի, Դամասկոսի և Թեհրանի ավելի լայն ջանքերը՝ ուղղված ԱՄՆ-ին Սիրիայից դուրս մղելուն։ Այլ փաստաթղթերում նկարագրվում է Միացյալ Նահանգների դեմ ուղղված արշավը, որն իբր ներառելու է ժողովրդական դիմադրության հրահրումը:
- Իրանի նախագահի պաշտոնական հրավերով երկօրյա այցով Թեհրան է ժամանել Օմանի սուլթան Հայթամ բեն Թարիք Ալ Սաիդը։ Սուլթանը ԱՄՆ բանագնաց է: Այցն ինքնին շատ նշանակալից է։ ԱՄՆ-ն Իրանի հետ միջուկային ծրագրի շուրջ բանակցություններ է վարում Օմանի միջոցով։
- Financial Times. Իրանի հարցով ԱՄՆ հատուկ բանագնաց Ռոբ Մալին մի քանի անգամ հանդիպել է ՄԱԿ-ում Իրանի ներկայացուցիչ Ամիր Սաիդ Իրվանիի հետ։ Այս բանակցություններն առաջին անմիջական շփումն են ԱՄՆ-ի և Իրանի պաշտոնյաների միջև՝ JCPOA-ից ԱՄՆ նախկին նախագահ Դոնալդ Թրամփի դուրս գալուց հետո: Երկու կողմերի բանակցությունները հիմնականում վերաբերում էին գերիների փոխանակման հնարավորությանը։
- Axios-ը, վկայակոչելով իր աղբյուրներին, որոշ մանրամասներ է հայտնել այն թաքնված բանակցությունների մասին, որոնք ԱՄՆ-ը վարում է Իրանի հետ Օմանի միջոցով։ Ապրիլին Բայդենի վարչակազմը եվրոպացի և իսրայելցի գործընկերների հետ քննարկեց Իրանի հետ միջանկյալ համաձայնագրի հնարավորությունը, որը կներառի պատժամիջոցների որոշ մեղմացում՝ Թեհրանի կողմից իր միջուկային ծրագրի մի մասը սառեցնելու դիմաց: Մայիսի 8-ին Սպիտակ տան Մերձավոր Արևելքի ավագ խորհրդական Բրեթ Մաքգրեկը ԱՄՆ ազգային անվտանգության հարցերով խորհրդական Ջեյք Սալիվանի հետ գաղտնի այց կատարել Օման։
- Իրանը նախատեսում է ստեղծել ծովային անվտանգության կոալիցիա, որը կներառի Սաուդյան Արաբիան. Այս մասին հայտարարել է Իրանի բանակի ռազմածովային ուժերի ղեկավար Շահրամ Իրանին։ Նրա խոսքով՝ Իրանը, Սաուդյան Արաբիան, Արաբական Միացյալ Էմիրությունները, Կատարը, Բահրեյնը, Իրաքը, Պակիստանը և Հնդկաստանը կմտնեն նոր ծովային կոալիցիա՝ Հնդկական օվկիանոսի հյուսիսում գործողությունների համար։ Իրանին նշել է, որ համագործակցությունը շարունակվում է նաև Չինաստանի և Ռուսաստանի հետ, որոնց հետ ամեն տարի անցկացվում են ռազմածովային զորավարժություններ։
- Ուկրաինայի խորհրդարանի կայքի փոխանցմամբ՝ Ուկրաինայի նախագահ Վլադիմիր Զելենսկին նախագիծ է ներկայացրել, այն արդեն ուղարկվել է պրոֆիլային հանձնաժողովին և պատգամավորներին՝ քննարկման։ Փաստաթղթի հավելվածի համաձայն՝ Իրանի դեմ պատժամիջոցները կկիրառվեն 50 տարի ժամկետով։ Իրանի հետ առևտրային գործառնությունների ամբողջական արգելք, ռեսուրսների, թռիչքների և փոխադրումների դադարեցում Իրանի քաղաքացիների կողմից Ուկրաինայի տարածքով, Կիևի՝ Իրանի քաղաքացիների նկատմամբ տնտեսական և ֆինանսական պարտավորությունները կատարելուց հրաժարվելը և արգելք. տեխնոլոգիաների և մտավոր սեփականության իրավունքների փոխանցումը նրանց։ Բացի այդ, Ուկրաինայում չեն սպասարկվելու Իրանի քաղաքացիների էլեկտրոնային վճարումները։
