Հայաստան-Ռուսաստան-Թուրքիա
Թուրքիայի նախագահ Էրդողանը հայտարարել է, որ Ղրիմը պետք է վերադարձնել Ուկրաինային: Եկեք փաստենք, որ Թուրքիայի դիվանագիտությունը աշխարհում համարվում է լավագույններից մեկը, բայց ըստ իս՝ ՌԴ-ի հետ երկակի ստանդարտներով «խաղերը» օրերից մի օր, մեղմ ասած, կանգնեցնելու է շատ դաժան պատասխանի առջև:
Ի՞նչ եք կարծում՝ Ռուսաստանը չի՞ տեսնում տարածաշրջանի իրավիճակը։ Սա բարդ բազմաչափ խաղ է: Իհարկե, այսօր Ռուսաստանը հատուկ գործողություն է իրականացնում Ուկրաինայում, բնականաբար, հարավային սահմաններում Թուրքիան տարեցտարի ավելի ու ավելի լուրջ գործոն է դառնում։ Ես ինքս բազմիցս ասել եմ, որ, ամենայն հավանականությամբ, տեսանելի ապագայում Ռուսաստանի և Թուրքիայի միջև բախում կլինի, քանի որ չափազանց շատ երկակի դիրքորոշումներ կան, որոնք չեն համընկնում։ Եվ, իհարկե, Ռուսաստանում չեն կարող ուշադրություն չդարձնել, երբ թուրք ազգայնականները «Մեծ Թուրան» կոնֆերանսում ցույց են տալիս քարտեզ, որտեղ կտրված են ռուսական տարածքի հսկայական կտորներ՝ Ղրիմից մինչև Սիբիր և այլն, ավելին ասեմ, այս ամենը ֆիքսվում է, ձևավորվում, որոշակի դիրքորոշումներ են մշակվում այս հարցերի շուրջ, և ճիշտ ժամանակին հարցերն այս կամ այն ուղղությամբ կլուծվեն։ Նույնը վերաբերում է Ադրբեջանի հետ հարաբերություններին։ Իսկապե՞ս կարծում եք, որ Ռուսաստանում չեն տեսնում և չգիտե՞ն, որ Ադրբեջանը աջակցում է Ուկրաինային և փորձում է ինչ-որ չափով գրավել Ռուսաստանի գազային տեղը Եվրոպայում։ Ռուսաստանը լավ գիտի իր համար հնարավոր մարտահրավերները և շահերը Հարավային Կովկասում։ Մինչդեռ կա ևս մեկ կարևոր նրբերանգ՝ մեզ դժվար է ինչ-որ բանում մեղադրել ռուսներին, քանի որ կա հստակ պատասխան ստանալու հնարավորություն՝ լսեք, եթե դուք ինքներդ չեք պաշտպանում ձեր պետականությունը, եթե ձեր ղեկավարները ոչինչ չեն ասում և անում, ինչի՞ եք ուզում, որ մենք ձեր փոխարեն դա անենք:
Այսօր Հայաստանի իշխանությունները հստակ և ակնհայտորեն տանում են դեպի Ռուսաստանի հետ հարաբերությունների թուլացման՝ համարելով, որ այդպիսով ամրապնդում են հարաբերությունները Թուրքիայի և Ադրբեջանի հետ, մինչդեռ մենք հայերս պետք է հասկանանք, որ այսօր Հայաստանը, առավել քան երբևէ անկախություն ձեռք բերելուց հետո, հայտնվել է միայնակ և ամենախոցելի վիճակում։ Ռուսներին ուզում են հեռացնել, Հայաստանին թողնելով Թուրքիայի ու Ադրբեջանի հետ դեմ առ դեմ: Ռուսաստանը, անշուշտ, գիտակցում է իր համար Արցախում իր ներկայության կարևորությունը և խաղաղապահ ուժերի նշանակությունը, ուրիշ բան, որ այսօր Ուկրաինան դեռ առաջնահերթություն է, հատկապես, որ տոտալ բախում է հավաքական արևմուտքի հետ և այս պատերազմում Ռուսաստանի հաղթանակը հնարավորություն կտա ինչ-որ չափով թոթափել այդ բեռը՝ ավելի մեծ ուշադրություն դարձնելով հարավկովկասյան տարածաշրջանին։ Աստված մի արասցե, իրավիճակը դուրս գա վերահսկողությունից, դա կլինի վերջի սկիզբը:
Անկախ հայ-ռուսական հարաբերությունների ներկա լարված իրավիճակից, ես գտնում եմ, որ այս դարավոր բարեկամությունը կամրապնդվի ու կզարգանա, մանավանդ որ մենք շրջապատված ենք մուսուլման թշնամի երկրներով, և ամեն րոպե չի բացառվում սադրանքը Հայաստանի դեմ։ Հայաստանը ուժեղ է Ռուսաստանի հետ և հակառակը։
Հայաստանը պատերազմական վիճակում է Ադրբեջանի հետ՝ հետևաբար և Թուրքիայի հետ: Իսկ վտանգ չկա այն պատճառով, որ թուրքերը շան նման վախենում են Ռուսական 102-րդ ռազմական բազայի ներկայությունից: Ռուսական դրոշի փայլից մեր թշնամիների (թուրքիա, ադրբեջան) աչքերը կուրանում են, և երբ ռուսական դրոշը հանվի Գյումրիում տեղակայված 102-րդ բազայի վրայից, Հայաստանը կհայտնվի մեն-մենակ, տարածաշրջանում ձեզ համար կիրթ ու կառուցողական հարևանների դիմաց: Ռուսաստանի զինված ուժերի ներկայությունը տարածաշրջանում, այսօր առավել քան երբեք անհրաժեշտ է, բացարձակ կապ չունի ինչ ֆորմատով. 102-րդ ռազմաբազայի տեղակայումը բխում է Հայաստանի անվտանգության շահերից: Դարձի՛ եկեք, քանի շատ ուշ չէ: Հիշե՛ք, այն պահից, երբ ռուսական դրոշը կհանվի Գյումրու վրայից, կսկսվի Հայաստանի կործանման հետհաշվարկը:
Արթուր Թովմասյանի ֆեյսբուքյան էջից
