Քուրմանջի քրդերը «ցավեցրել են» Թուրքիային…
Արցախում, ինչպես նաև Սևծովյան ավազանում (թուրք-ամերիկյան համատեղ ռազմածովային զորավարժություններ) ակտիվացմանը զուգահեռ, Թուրքիան հերթական անգամ հարձակվել է Իրաքի վրա: Ավելի ճիշտ` Քրդական տարածաշրջանային կառավարության (KRG) տարածքի վրա, այսինքն`Հյուսիսային Իրաքում քրդական ինքնավարության: Թուրքերը հերթական անգամ դավաճանության են դրդել Հյուսիսային Իրաքի կառավարությանը, այսինքն՝ սորանի քրդերի Մասուդ Բարզանիի տոհմին, և այս «անհասկանալի ընտանիքը» հերթական անգամ համաձայնել է, որ թուրքերը պատերազմ սկսեն «Քրդական Բանվորական կուսակցության» (PKK) քուրդ-քուրմանջիների դեմ: Ավելին, Բարզանիի կլանը պարտավորվել է նաև պատերազմել PKK-ի պարտիզանական ստորաբաժանումների հետ, այսինքն`քուրմանջի քրդերի հետ: Պատահական չէ, որ մենք բավական մանրամասնորեն բացատրել ենք Իրաքի դեմ Թուրքիայի ներկայիս ագրեսիայի էությունը: Հայաստանում մենք դեռ ունենք տկարամիտներ, որոնք աջի ու ձախ խոսում են այն մասին, իբրև թե «անգլոսաքսոններն ու հրեաները խաղադրույք են արել Մեծ Քրդստանի ստեղծման վրա», ուստի «հայերը պետք է լինեն այս «ծրագրում» և օգնեն անգլոսաքսոններին և Իսրայելին»: Եվ ահա, ինչպես պարզվել է, իրականում գոյություն չունի «միասնական քրդական ազգ». սորանի ցեղը «չի ուզում գործ ունենալ» քուրմանջի ցեղի հետ, իսկ եթե «ավելի հեռու գնանք»՝ իրավիճակն էլ ավելի վատ է, այնտեղ «սատանան ոտք կկոտրի», քանի որ, օրինակ, դըլմիկ ժողովուրդը ոչ թե զազա քրդերն են, ինչպես նախկինում էին ասում, այլ՝ ծագումով իրանցիներ…
Սակայն «քրդական խնդիրը» մեզ ընդհանրապես չպետք է հետաքրքրի: Մեզ հետաքրքրել էր այն փաստը, որ այս անգամ թուրքերը… շատ են «ջախջախվել» PKK ստորաբաժանումների կողմից: Առկա է նաև այդպիսի տեղեկություն, թե «երկրաշարժի պատճառով» պայթել է թուրքական ռազմաբազաներից մեկը… Արարատի լանջի վրա: Այսպես են պնդում թուրքերը: Մենք հակված ենք այլ բան ենթադրել. այդ թուրքական բազայում տեղի ունեցած ուժգին պայթյունն էր ցնցումներ առաջացրել, և ոչ թե երկրաշարժն էր դարձել պայթյունի պատճառը: Ո՞վ կարող է դիվերսիոն գործողություն իրականացնել թուրքական բազայի դեմ և պայթեցնել այն: Ցանկացածը, այդ թվում՝ PKK-ի պարտիզանները: Եվ, ինչպես կարծում ենք, ամենևին պատահական չէ, որ այժմ Թուրքիայի ՆԳ նախարար Սուլեյման Սոյլուն «մեղադրել» է երկրի պաշտպանության նախարար Հուլուսի Աքարին Իրաքի հյուսիսում ձախողված գործողության մեջ: Պարզվում է, որ հերթական ագրեսիայի ընթացքում քրդերը գերևարել են «Թուրքիայի 13 քաղաքացիների»: Բայց, թող ոչ ոք չմտածի, որ այդ «Թուրքիայի քաղաքացիները»` խաղաղ հովիվներ են կամ «համակարգչային մասնագետներ». մեր կարծիքով, պարզ է, թե ինչ «Թուրքիայի քաղաքացիներ» կարող էին լինել Հյուսիսային Իրաքի օկուպացված հատվածում… Թուրքիայի գլխավոր ընդդիմադիր Ժողովրդահանրապետական կուսակցության (CHP) բարձրաստիճան ներկայացուցչի խոսքով` այդ երկու ուժային հաստատությունների ղեկավարների հարաբերությունները ներկայումս «լարված» են, փետրվարի 17-ին գրել է Duvar թուրքական տեղեկատվական-վերլուծական պորտալը: Ըստ ընդդիմադիրի խոսքերի՝ ՆԳ նախարար Սուլեյման Սոյլուն գաղտնի խոսակցություններում պաշտպանության նախարար Հուլուսի Աքարին մեղադրում է Իրաքի հյուսիսում գտնվող լեռնային Գարա շրջանում ձախողված գործողության մեջ, որի արդյունքում փետրվարի 14-ին զոհվել են PKK-ի զինյալների կողմից գերեվարված 13 «Թուրքիայի քաղաքացիներ»: Սոյլուն կարծում է, որ իր կառույցը ավելի լավ աշխատանք կկատարեր՝ փրկելու PKK-ի կողմից պահվող երկրի մի խումբ քաղաքացիների, այդ թվում`ոստիկանության և հետախուզության աշխատակիցներին»:
«Ուշադրություն է հրավիրվում այն փաստին, որ երկու նախարարները ստանձնել են խորհրդարանին համատեղ տեղեկացնելու պատասխանատվությունը: Թվում է, թե կառավարությունը կարծում է, որ Աքարը չէր կարող ինքնուրույն զբաղվել այդ խնդրով, և Սոյլուն անհրաժեշտ էր քաղաքական իմաստով»,- ասել է աղբյուրը Duvar պորտալին: Իսկապես, և Սոյլուն, և Աքարը փետրվարի 16-ին ելույթ են ունեցել Թուրքիայի խորհրդարանում՝ տեղեկացնելով հասարակությանը Իրաքում գերիների փրկության գործողության մասին և պատասխանելով ընդդիմության կողմից աճող քննադատություններին: Հայտնի է նաև, որ Թուրքիայի ոստիկանությունը փետրվարի 15-ին PKK-ի հետ կապ ունենալու կասկածանքով երկրի 40 քաղաքներում բերման է ենթարկել ավելի քան 700 մարդու: Դա տեղի է ունեցել Իրաքի հյուսիսում 13 «Թուրքիայի քաղաքացիների» մահապատժի ենթարկելու մասին Անկարայի պաշտոնյաների հայտարարություններից մեկ օր անց:
Ոստիկանական բաժանմունքներ բերման ենթարկվածների թվում էին երկրի հարավ-արևելքում գտնվող և բնակվող քաղաքապետարանների և գյուղապետարանների ղեկավարները, որոնք ընտրված էին քրդամետ Թուրքիայի ժողովուրդների Ժողովրդավարական կուսակցության (HDP) կողմից: Իշխանությունները մեղադրում են HDP-ին, որը Թուրքիայի խորհրդարանի մեծությամբ երկրորդ ընդդիմադիր խմբակցությունն է, կապված լինելու է PKK-ի հետ: Նախագահ Էրդողանը նույն օրը, ելույթ ունենալով Ռիզեյում իշխող «Արդարություն և զարգացում» կուսակցության համագումարում, քննադատեց միջադեպի մասին ԱՄՆ հայտարարությունը և ասաց, որ ԱՄՆ-ը «կողմ է» PKK-ին և նրա սիրիական ճյուղին՝ ի դեմս քրդական ժողովրդական ինքնապաշտպանական ստորաբաժանումների (YPG), վերջին տարիներին նրանց տրամադրելով բազում հարյուրավոր բեռնատար՝ զենքով և զինամթերքով: Մեր ընթերցողները ինքնուրույնաբար պետք է իրենց եզրակացություններն անեն: Բայց՝ նաև Հայաստանի և Արցախի իշխանությունները…
Սերգեյ Շաքարյանց
