Անօդաչու թռչող սարքերի խելացի «տեսողությունը» կբարելավվի հայ և ռուս գիտնականների շնորհիվ
Արբանյակները և անօդաչու թռչող սարքերն ինքնավար և էժանագին «խելացի տեսողությամբ» հագեցնել հնարավոր կլինի Սամարայի ազգային հետազոտական համալսարանի գիտնականների և Հայաստանից նրանց գործընկերների շնորհիվ: Նրանց ստեղծած ծրագրային համալիրը, ըստ գիտնականների, մեծապես կպարզեցնի հիպերսպեկտրալ տեխնոլոգիաների զանգվածային ներդրումը: Shantnews.am-ի տեղեկացմամբ, այս մասին հայտնում են համալսարանի մամուլի ծառայությունից:
Սպեկտրոմետրերը սարքեր են, որոնք նյութի կազմի վերաբերյալ տվյալներ են տրամադրում`էլեկտրամագնիսական ալիքները բաժանելով բազմաթիվ առանձին ալիքների: Եթե սովորական տեսախցիկում ընդամենը երեք այդպիսի ալիք կա, ապա ժամանակակից սարքերը ՝ հիպերպեկտրաչափերը, ունակ են տեղեկատվություն տրամադրել 100 կամ ավելի սպեկտրալ ալիքներից: Գիտնականներն ասում են, որ թվային հիպերսպեկտրալ պատկերները կոչվում են «հիպերկուբեր»:
«Հիպերկուբերում» արձանագրված պատկերները ճանաչելու համար այժմ օգտագործվում են նեյրոնային ցանցեր, որոնք պատկերները համեմատում են նմուշների զանգվածի տվյալների հետ: Նման նմուշային զանգվածների պահպանումն ու վերամշակումը պահանջում է մեծ ռեսուրսներ, մինչդեռ, ինչպես բացատրել են գիտնականները, տարբեր տեսակի առարկաների հետ «հիպերկուբերը» վերլուծելու համար ամեն անգամ որոնման միջոցով անհրաժեշտ է ընտրել առանցքային հատկություն:
Սամարայի համալսարանի գիտնականների թիմի կողմից հայ գործընկերների հետ համատեղ ստեղծված նոր ալգորիթմը կօգնի հաղթահարել այդ դժվարությունները և կտրուկ մեծացնել «խելացի տեսողության» աշխատանքի արագությունը: Նրանց կարծիքով, ալգորիթմը թույլ է տալիս փոխարինել հիպերսպեկտրալ նմուշների զանգվածն անօդաչու թռչող սարքի կամ արբանյակի ընթացիկ առաջադրանքին համապատասխան նախանշված հատկությունների հավաքածուով:
«Մեր մոտեցումը թույլ է տալիս, ղեկավարելով մեկ պարամետրով, օպտիմալ զտիչ ընտրել՝ ամբողջ պատկերը մշակելու համար: Դրա հիման վրա մենք մշակում ենք ինքնուրույն ալգորիթմ, որը կարող է որոշել հիպերկուբերում օբյեկտների տեղեկատվական հատկություններն առանց նմուշների հավաքածուի: Մեր լուծումը թույլ կտա մեզ ստեղծել շարժական հիպերպեկտրաչափեր, որոնք կճանաչեն անհրաժեշտ օբյեկտները բառացիորեն թռչելիս», – ասել է ծրագրի ղեկավար, Սամարայի համալսարանի տեխնիկական կիբերնետիկայի ամբիոնի վարիչ, պրոֆեսոր Ալեքսանդր Կուպրիյանովը:
Այսօր հիպերսպեկտրալ «տեսողության» օգտագործումը նանոարբանյակների և թեթև անօդաչու սարքերի վրա տնտեսապես անշահավետ է, քանի որ դրա համար անհրաժեշտ է մեծ քանակությամբ հավաքագրված տվյալների պահպանում: Դաշտային պայմաններում նույնիսկ ավելի դժվար է այս տվյալները փոխանցել սերվեր նեյրոնային ցանցի կողմից մշակման համար. դրա համար անհրաժեշտ է զգալի ժամանակ և հաղորդակցման լայն ալիք: Նոր ալգորիթմի ներդրմամբ գիտնականները վստահ են, որ հիպերպեկտրալ «տեսողությունը» կկարողանա աշխատել ինքնավար ռեժիմում:
«Մենք նախատեսում ենք 2022 թվականին թողարկել համընդհանուր համակարգչային համակարգի նախատիպ, որը կարող է կատարել պատկերի վերլուծության ցանկացած խնդիր` հատուկ տեղեկատվական նշանների ավտոմատ ընտրությամբ: Նման համակարգը էապես կբարձրացնի թվային պատկերների վերլուծության մեջ կիրառվող շատ խնդիրների լուծման արդյունավետությունն, այդ թվում ՝ գեոինֆորմատիկայի, «խելացի» գյուղատնտեսության, Երկրի հեռահար զոնդավորման և նույնիսկ բժշկական ախտորոշման ոլորտում», – ասել է Կուպրիյանովը։
Ծրագիրը դրամաշնորհային աջակցություն է ստացել Հիմնարար հետազոտությունների ռուսական հիմնադրամի և Հայաստանի Հանրապետության կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարության նախարարության Գիտության կոմիտեի կողմից (20-51-05008): Հետազոտությունն իրականացվել է Հայ-ռուսական համալսարանի (Երևան) մասնագետների հետ համատեղ:
