ԱՄՆ-ը վրդովված է…
Մենք արդեն տեղեկացրել ենք ՀՀ քաղաքացիներին Իրանում Ռուսաստանի դեսպան Լևոն Ջագարյանի հայտարարության մասին, այն է՝ Իրանի, Ռուսաստանի և Չինաստանի ռազմական նավաստիները Հնդկական օվկիանոսի հյուսիսային մասում շուտով կանցկացնեն նոր եռակողմ ռազմածովային զորավարժություններ։ Այժմ պարզվում է, որ ԱՄՆ-ը վրդովված է և նույնիսկ կատաղած` Թեհրանի, Մոսկվայի և Պեկինի այս որոշման պատճառով:
Փետրվարի 11-ին ամերիկյան «Newsweek» ամսագիրը Իրանը, Ռուսաստանը և Չինաստանը բացահայտ անվանել է «Միացյալ Նահանգների թշնամիներ» և գրել, որ «ԱՄՆ-ի թշնամիների՝ Ռուսաստանի, Չինաստանի և Իրանի, մերձեցումը տեղի է ունենում այն ժամանակ, երբ նոր նախագահ Ջո Բայդենը հայտարարում է, թե «Ամերիկան վերադարձել է»` միջազգային գործերում առաջատարի դերը ստանձնելու համար»: Թեհրանում Մոսկվայի դեսպան Լ. Ջագարյանի հայտարարությունը Ռուսաստանի, Չինաստանի և Իրանի եռակողմ ռազմածովային զորավարժություններ անցկացնելու մասին վրդովեցրել է ամերիկյան քաղաքական վերնախավին, նշում է «Newsweek»–ի հոդվածի հեղինակ Թոմ Օ՛Քոնորը: «Սակայն, թե որքան հեռու է գնալու Բայդենը քաղաքականությունը փոխելու հարցում, դեռ պարզ չէ,- նշվում է հոդվածում: – Չնայած նրա վարչակազմը խոստանում է ավելի կոշտ լինել Ռուսաստանի դեմ, փոխարենը հեռացել է Չինաստանի և Իրանի նկատմամբ ԱՄՆ նախկին նախագահ Դոնալդ Թրամփի կոշտ քաղաքականությունից: ԱՄՆ-ը Իրանի դեմ պատժամիջոցներ է կիրառել, երբ Թրամփը որոշել է միակողմանիորեն դուրս գալ 2015-ի միջուկային գործարքից, որին մասնակցում էին նաև Պեկինը և Մոսկվան, ինչպես նաև Ֆրանսիան, Գերմանիան և Մեծ Բրիտանիան: Ուշադրություն է հրավիրվում այն փաստին, որ Ջագարյանը հաստատել է, որ Ռուսաստանը սատարում է այս համաձայնագրին և հայտարարել Իրանի հետ շարունակական համագործակցության մասին, այդ թվում` փոխգործակցության այնպիսի նախագծերի շրջանակներում, ինչպիսիք են Բուշեհրում ատոմակայանի կառուցումը»:
Այսպիսով, Վաշինգտոնում ակնհայտորեն նյարդայնանում են: Ամերիկացիները վերջապես հասկացան, որ Թեհրանի, Մոսկվայի և Պեկինի բարձրագույն իշխանությունների հայտարարությունները, որոնք հնչում են առնվազն 2015 թվականից՝ ռազմական ոլորտում իրենց եռակողմ համագործակցության և փոխգործակցության ռազմավարական բնույթի մասին, դատարկ արտահայտություններ չեն և «սակարկությունների դաշտ չեն» նույն ԱՄՆ-ի, և ամբողջ Արևմուտքի համար: Մենք չենք հորինելու, թե ի՞նչ կարող է Վաշինգտոնը «պատասխանել»: Աստված նրանց՝ ամերիկացիների, հետ լինի. նրանք պղծել են մեր Հայաստանը հայկական անձնագրերով տականք-թուրքոֆիլների ձեռքերով, դա պետք է առաջին հերթին մեզ հետաքրքրի, այլ ոչ այն հարցը, թե ԱՄՆ-ը ռեսուրս գտնի իրանցիներին, ռուսներին և չինացիներին «պատասխանելու» համար: Թող չգտնեն… Իրանի, Ռուսաստանի և Չինաստանի ապագա երկրորդ եռակողմ ռազմածովային զորավարժությունների քննարկումների սրման կապակցությամբ մեկ անգամ ևս հիշեցնենք. Ռուսաստանի, Իրանի և Չինաստանի ռազմածովային ուժերի առաջին համատեղ զորավարժությունները անց են կացվել 2019 թվականի դեկտեմբերի 27-30-ը Հնդկական օվկիանոսում և Օմանի ծոցում՝ «Ծովային անվտանգության գոտի» ծածկագրով: Միացյալ Նահանգները փորձել են սադրանքներով խափանել այս զորավարժությունները, սակայն այդ ժամանակ Իրանի, Ռուսաստանի և Չինաստանի միավորված ուժերը ձախողեցին ամերիկյան սադրանքները: Դրանից հետո, Միացյալ Նահանգները և Իսրայելը 2020 թվականի հունվարի 3-ին նախաձեռնել էին ահաբեկչություն Բաղդադի օդանավակայանում իրանցի գեներալ-լեյտենանտ Քասեմ Սոլեյմանիի և նրա իրաքցի զինակից Աբու Մահդի ալ-Մուհանդիսի դեմ: Ինչպես ժամանակին հայտարարել էր ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովը, ելույթ ունենալով «Ռայսինի երկխոսություն» միջազգային համաժողովում, «զորավարժությունները ուղղված էին այս տարածաշրջանում նավագնացության անվտանգության ապահովմանը»: Ռուսական կողմից դրանց մասնակցում էր Բալթյան նավատորմի ռազմանավերի ջոկատը, որի կազմի մեջ էին «Յարոսլավ Իմաստուն» պարեկային նավը, «Ելնյա» լցանավը և «Վիկտոր Կոնեցկի» փրկարար բուկսիրը: Ամփոփելով զորավարժությունների արդյունքները՝ Իրանի բանակի հրամանատարի տեղակալ, փոխծովակալ Հաբիբոլահ Սայարին նշել է, որ Իրանի, Ռուսաստանի և Չինաստանի ռազմածովային զորավարժությունները երեք երկրների համատեղ անցկացրած վերջին զորավարժությունները չեն: Իրանը մասնակցել է «Սահանդ» և «Ալբորզ» ականակիրների, «Կենարակ» և «Տոնբ» ռազմանավերի, «Նեյզեհ» հրթիռային նավի և «Նազերի» հիվանդանոցային նավերի կազմով: Չինաստանի ռազմածովային ուժերը ներկայացված էին «Սինին» հրթիռային կրիչով:
Իսկ Երևանում այս ֆոնին շարունակվում է Թուրքիայի, ԱՄՆ-ի և Իսրայելի խամաճիկների ստորությունը: Թուրք Կոկոլ Փաշինօղլին գլխի է ընկել, այնուամենայնիվ, շնորհավորանքներ հղել Թեհրանի Իսլամական հեղափոխության 42-րդ տարեդարձի կապակցությամբ և… առաջարկել «համագործակցության հետագա խորացում»՝ մատնանշելով… «երկու պետությունների շահերից բխող տարածաշրջանային նախագծերի հնարավորինս շուտ իրականացման անհրաժեշտությունը»: Որքան անհույս հիմար եք, սիոնիստ գործակալ Տեր-Պետրոսյանի գրպանի շունի՛կ: 2018 թվականից և հատկապես 2020 թվականից հետո ձեր կառավարությունը շատ ապացույցներ ուներ, որ իր ակնհայտ թշնամիների խամաճիկների իշխանության ներքո Իրանը «համագործակցում է» քչերի հետ և չի շտապում ընդհանրապես ինչ-որ բան «իրականացնել»: Հեռացեք, և այդ դեպքում հնարավոր է, որ Իրանը ավելի մոտ կլինի մեր շահերին և ձգտումներին, մեր սպասումներին:
Սերգեյ Շաքարյանց
