ԱՄՆ-ը պատանդ է վերցրել Իրանի համալսարանի պրոֆեսորին
Իրանի համալսարանի պրոֆեսոր Կավե Լոտֆոլա Աֆրասիաբին ձերբակալվել է ԱՄՆ կողմից՝ նրան անհիմն մեղադրանքներ ներկայացվելուց հետո, պնդելով, որ նա չգրանցված գործակալ է, որը լոբբիստական գործունեություն էր իրականացնում Իրանի շահերի համար: Իրանի ԱԳՆ-ը դեպքը որակել է որպես պատանդառություն: Աֆրասիաբին ձերբակալվել է այն բանից հետո, երբ ամերիկյան հեռուստաշոուի հաղորդավարին խնդրել էր դադարեցնել իրանցի գեներալ-լեյտենանտ Քասեմ Սոլեյմանիին նվաստացնելն ու վիրավորելը, որն անցյալ տարի սպանվել է Իրաքի Բաղդադի միջազգային օդանավակայանում ամերիկյան անօդաչու սարքերի հարձակման պատճառով:
Սակայն անցած երեքշաբթի (հունվարի 19) ԱՄՆ արդարադատության նախարարությունը հայտարարել է, որ Աֆրասիաբին ձերբակալվել է Մասաչուսեթս նահանգի Ուոթերթաուն քաղաքում՝ ապօրինի գործունեության մեղադրանքով, հաղորդում է Fars News գործակալությունը: Մեղադրական եզրակացության մեջ նշվում էր, թե իբր Աֆրասիաբին, ըստ էության, Իրանի կառավարության և ՄԱԿ-ում Իրանի Իսլամական Հանրապետության մշտական ներկայացուցչության գաղտնի աշխատակից է, «ում վճարել են քարոզչություն տարածելու համար»: Ձերբակալությունից հետո ՄԱԿ-ում իրանական առաքելության խոսնակ Ալիրեզա Միրիուսեֆին քննադատել է ԱՄՆ-ին և հայտարարել, որ Թրամփի վարչակազմը հայտնի է իր հակաիրանական «ֆանատիզմով և կողմնակալությամբ»: «Ցավալի է լսել հակաիրանական մոլեռանդությամբ և կողմնակալությամբ հայտնի Թրամփի վարչակազմի վերջին ժամերին շինծու մեղադրանքներով դոկտոր Աֆրասիաբիի ձերբակալության մասին, – ասել է Միրիուսեֆին։- Դոկտոր Աֆրասիաբին չի աշխատել որպես առաքելության գործակալ, այլ միայն որպես համալսարանի պրոֆեսոր և միջազգային հարաբերությունների փորձագետ»: Նա նաև բացատրել է, որ Աֆրասիաբին «առաքելությանը խորհուրդ է տվել միջազգային հարցերում, և նրա աշխատանքային հարաբերությունները մեզ հետ եղել են բաց ու լիովին թափանցիկ հենց սկզբից»:
Միևնույն ժամանակ, Բաքվում Իրանի նախկին դեսպան Մոհսեն Պակ-Այենը քննադատել է ԱՄՆ-ին Աֆրասիաբիի ձերբակալման համար՝ այն համարելով մարդու իրավունքների և խոսքի ազատության լուրջ խախտում: «Այս քայլի համար իրավական հիմք չկա, իսկ համալսարանական դասախոսների և միջազգային հարաբերությունների փորձագետների ձերբակալությունը լիովին հակասում է մտքի և խոսքի ազատությանը, մամուլի ազատությանը և մարդու իրավունքների լուրջ խախտում է»,- ասել է Պակ-Այենը կիրակի օրը՝ հունվարի 24-ին, Fars News գործակալությանը: Նա նշել է, որ Միացյալ Նահանգներում դիտարկվող մարդու իրավունքների այսպես կոչված արձանագրությունները չեն համապատասխանում որևէ միջազգային ստանդարտի, և ասել. «Կարծում եմ, որ միջազգային հանրությունը և ինստիտուտները, որոնք հավակնում են պաշտպանել մարդու իրավունքները աշխարհում, պետք է ձգտեն ազատել Աֆրասիաբիին»: Պակ-Ակյենը շեշտել է միջազգային կառույցների կողմից նման գործողությունների դատապարտման անհրաժեշտությունը` երկրներին հարկադրելու համապատասխանել միջազգային չափանիշներին և խուսափել մարդու իրավունքների դեմ միջոցառումներից:
Բացի այդ, Իրանի արտգործնախարարության պաշտոնական ներկայացուցիչ Սաիդ Խատիբզոդան այդ քայլը որակել է որպես ամերիկացիների կողմից Իրանի քաղաքացիներին պատանդ վերցնելու դեպք՝ պնդելով, որ Աֆրասիաբը համալսարանի ականավոր պրոֆեսոր է, որը ձերբակալվել է անհիմն մեղադրանքներով: «Ցավոք, ամերիկացիները կախվածություն ունեն նման գործողություններից և պատանդ են վերցնում ցանկացած պատրվակով,- ասել է նա:- Հուսով ենք, որ նոր վարչակազմը կհրաժարվի Թրամփի վարչակազմի՝ պատանդ վերցնելու մոլուցքից։ Աֆրասիաբին հայտնի համալսարանական պրոֆեսոր է, որը ձերբակալվել է շինծու մեղադրանքներով»: Նա ափսոսանք է հայտնել, որ Միացյալ Նահանգները խնդիրներ ստեղծեց Իրանի մի քանի քաղաքացիների համար տարբեր երկրներում և պատանդ վերցրեց նույնպիսի անհիմն մեղադրանքներով: Խատիբզոդան հույս է հայտնել, որ Աֆրասիաբիի խնդիրն անմիջապես կլուծվի:
ԱՄՆ-ում առաջին անգամը չէ, որ իրանցի գիտնականներ են ձերբակալվում շինծու մեղադրանքներով: Ոչ հեռավոր անցյալում պատանդ են դարձել գիտնականներ, բժիշկ Մասուդ Սոլեյմանին, նրա օգնականներ Մահբուբե Գաեդին և Մարիամ Ջազայերին, բժիշկ Մաջիդ Թահերին, ակադեմիկոս-նյութաբան Շարիֆ Սիրուս Ասգարին և այլք: Հաճախակի էին նաև իրանցի գիտնականների սպանությունները: Ահաբեկչության վերջին, ամենաթարմ սպանությունը 2020 թվականի նոյեմբերի 27-ին միջուկային ֆիզիկոս Մոհսեն Ֆահրիզոդա Մեհաբադիի վրա բացահայտ լկտի հարձակումն է: Ինչպես տեսնում ենք, Իրանի և իրանցիների դեմ ահաբեկչությունը շարունակում է մնալ Իրանի նկատմամբ ԱՄՆ քաղաքականության «մեթոդը»:
Սերգեյ Շաքարյանց
