Իրանին և Ռուսաստանին վնասելու ևս մեկ փորձ ձախողվեց
Այսպիսով, անցյալում մնաց «Բրյուսելի գագաթնաժողովը»՝ Եվրոպական խորհրդի նախագահ Շառլ Միշելի բարձր հովանու ներքո։ Ինչպես դեկտեմբերի 14-ին livenews.am-ի «Մտորենք միասին» հաղորդմանը կանխատեսել էինք, «բեկումնային որոշումներ և հայտարարություններ» չեղան։ Միևնույն ժամանակ, ինչպես և ակնկալում էինք, Մոսկվան զուսպ արձագանքեց «Բրյուսելի գագաթնաժողովին». ինչպես գրում են լրատվամիջոցները, Ռուսաստանի մայրաքաղաքի որոշ «իրազեկ աղբյուրներ» ասել են. «Արևմուտքը չի կարող դառնալ Ղարաբաղի հարցով բանակցությունների արդյունավետ մոդերատոր»։ Կարծում ենք, որ այս հայտարարությունը Ռուսաստանի իշխանությունների արձագանքն է այն հաղորդագրությանը, թե «Եվրախորհուրդը փորձագիտական առաքելություն / խորհրդատվական խումբ կտրամադրի սահմանների սահմանազատմանն ու սահմանագծմանն աջակցելու համար՝ երկու երկրներին տեխնիկական աջակցություն տրամադրելով»: Իսկ մենք գիտենք, որ Մոսկվան, այն էլ՝ նախագահ Վ. Պուտինի մակարդակով, նախապես զգուշացրել է Հայաստանին և «կովկասի-թաթարստանին», որ սահմանազատումն ու սահմանագծումն անհնար է առանց ՌԴ ԶՈՒ Գլխավոր շտաբում առկա քարտեզների, և որ առանց Ռուսաստանի՝ այս գործընթացն անհնարին կլինի… Այսպիսով, այս հարցում Արևմուտքի «ակտիվացումը» տեղին չէ։ Ավելին, «3+2» ձևաչափի շրջանակներում վերջերս Մոսկվայում կայացած հանդիպմանը Իրանը պահանջել է. «Տարածաշրջանային խնդիրներն ու մարտահրավերները պետք է լուծեն իրենք՝ տարածաշրջանի պետությունները»։ Իրանի պահանջները ոչ ոք չվիճարկեց՝ ո՛չ Ռուսաստանը, ո՛չ Հայաստանը, ո՛չ «կովկասի-թաթարստանը», նույնիսկ Թուրքիան լռեց։
Ալիևը Բրյուսելում չէր լռում: Նա հերթական փորձն արեց «խառնել խաղաքարտերը»՝ կարելի է վիճել, թե ինչու է դա արել՝ իր հանրության աչքում միայն արդարանալու համա՞ր էր, թե կատարում էր Թուրքիայի ու Թուրքիայի «խնամակալ-պահապանների» հրահանգը։ Նա հայտարարեց, որ «Զանգեզուրի և Լաչինի միջանցքներում մուտքի ռեժիմները պետք է նույնը լինեն»։ Մենք հստակ չգիտենք, թե ինչպես է նա դա հայտարարել, սակայն, ըստ լրատվամիջոցներից մեկի, Ալիևն օգտագործել է «Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև» արտահայտությունը։ Սա նշանակո՞ւմ է, արդյոք որ Ալիևը համաձայնել է, որ Արցախի չօկուպացված հատվածը Հայաստան է։ Ժամանակը ցույց կտա…
«2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարությունը հստակ ասում է, որ Ադրբեջանը ապահովում է անվտանգ և անխոչընդոտ կապը Ղարաբաղի և Հայաստանի միջև, իսկ Հայաստանը ապահովում է նույն անվտանգ և անխոչընդոտ հաղորդակցությունը Ադրբեջանի և Նախիջևանի ինքնավար հանրապետության միջև», – ասաց նա Բրյուսելում։ Ինչպես տեսնում եք, երկրորդ նախադասությունը վերաբերում է «Ղարաբաղի և Հայաստանի միջև կապին», ոչ թե «Հայաստանի ու՝ Հայաստանի միջև Լաչինի միջանցքին»…
Նրան պատասխանեցին, սակայն պատասխանը շատ թույլ էր, թեև, սկզբունքորեն, պատասխանը որոշակի իմաստային մաս էր պարունակում։ «Բաքուն փորձում է փակուղի տանել տարածաշրջանային հաղորդակցությունների բացման հարցը։ Ադրբեջանի նախագահի փորձերը՝ զուգահեռ անցկացնել Լաչինի միջանցքի և տարածաշրջանային հաղորդակցությունների բացման միջև, ոչ մի կապ չունեն այս թեմայով մինչ այժմ ստորագրված քննարկումների ու հայտարարությունների հետ։ Սա անընդունելի է Հայաստանի համար»,- պատասխանել են Ալիևին։ Եվ դա ճիշտ է։ Պուտինի հովանու ներքո ստորագրված հայտարարություններից ոչ մեկում անգամ «միջանցք» բառ չկա։ Բայց Արցախյան հիմնախնդրի կարգավորման փաստաթղթերում Լաչինի միջանցքը հստակ կարգավիճակ ունի, այդ միջանցքը հայտնի է թե՛ ԱՄՆ-ում, թե՛ Ֆրանսիայում և թե նույնիսկ՝ Իրանում։
Առայժմ հայտնի է, որ Արցախի չօկուպացված հատվածը արձագանքել է: ԼՂՀ պետնախարար Արտակ Բեգլարյանը հայտարարել է. «Լաչինի միջանցքը չի կարող լինել Ադրբեջանի վերահսկողության տակ, այս հարցը կապ չունի Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև հաղորդակցությունների բացման հետ։ Արցախը պետք է ուղիղ և անվերահսկելի սահման ունենա Հայաստանի հետ, մեր օկուպացված տարածքները պետք է վերադարձվեն»: Այսպիսով, «ուղևորությունը Բրյուսել» անիմաստ էր և՛ Բաքվի, և՛ Երևանի համար։ Իրանին ու Ռուսաստանին «վնասելու» հերթական փորձը ձախողվեց։
Սերգեյ Շաքարյանց
