Իրանը զգուշացնում է. ԱՄՆ-ը վերակենդանացնում է ԴԱԻՇ-ը
Պաշտոնական այցով Իրանում էր գտնվում Սիրիայի արտգործնախարար Ֆեյսալ Մեքդադը։ Նրան ընդունել են Իրանի բարձրագույն իշխանության գրեթե բոլոր ներկայացուցիչները, բանակցություններ են վարվել, ելույթներ են եղել։ Նախարար Մեքդադի հետ հանդիպման ժամանակ Իրանի նախագահ Սեյեդ Էբրահիմ Ռաիսին շեշտեց Իսրայելի և սիոնիզմի դեմ պայքարը շարունակելու անհրաժեշտության մասին, բայց նաև նախազգուշացում հնչեց համաշխարհային հանրությանը, ոչ միայն Սիրիայի ղեկավարությանը:
Այսպիսով, Իրանի նախագահ պարոն Ռաիսին դեկտեմբերի 6-ին բանակցություններում ասել է, որ Սիրիայի անվտանգությունն ու կայունությունը պաշտպանելն ու արաբական այս երկրի ուժեղ ներկայությունը տարածաշրջանային բանաձևերում և «հավասարումներում» մեծ նշանակություն ունեն. «Շնորհիվ իր հակասիոնիստական մոտեցման՝ Սիրիան այսօր գտնվում է սիոնիստների դեմ դիմադրության առաջնագծում… Իսրայելի անարդար հարձակումների դեմ Սիրիայի ժողովուրդի ու կառավարության ուշագրավ ճկունությունը հպարտությամբ մնալու է պատմության մեջ»։ Զգուշացնելով Սիրիայում օտար ուժերի անօրինական ներկայությունից տարածաշրջանային անվտանգությանն ու կայունությանը սպառնացող վտանգների մասին՝ Իրանի նախագահը նշել է, որ ԴԱԻՇ (Իսլամական պետություն, IGIL) ահաբեկչական խմբավորումը ստեղծվել է ԱՄՆ-ի և Իսրայելի կողմից։ Ողջունելով Թեհրանի և Դամասկոսի միջև ռազմավարական հարաբերությունները՝ Ռաիսին կոչ է արել զարգացնել տնտեսական և առևտրային կապերը. «Այսօր անհրաժեշտ է երկարաժամկետ և համապարփակ ծրագրեր մշակել Թեհրանի և Դամասկոսի միջև հարաբերությունների զարգացման և խորացման համար»։
Իր հերթին, Սիրիայի արտգործնախարար Մեքդադն ասել է, որ Սիրիան վճռականորեն կօգտագործի Իրանի հետ համագործակցության ներուժը և կընդլայնի կապերը բոլոր ոլորտներում։ Հարված հասցնելով ԱՄՆ-ին՝ տարածաշրջանի որոշ երկրների հանդեպ անհարգալի վերաբերմունք ցուցաբերելու համար՝ սիոնիստական ռեժիմի դիրքերը բարձրացնելու համար, ինչպես ասել է Սիրիայի արտգործնախարարը, դրանով իսկ սիրիական ազգը և Դիմադրության առանցքը տապալել են Միացյալ Նահանգների, սիոնիստական ռեժիմի և նրանց խամաճիկների խմբերի մշակած դավադրությունները։
Իսկ դեկտեմբերի 7-ին Թեհրանը պաշտոնապես զգուշացրել է աշխարհին։ Այս օրը բանակցություններ են տեղի ունեցել Իրանի Ազգային անվտանգության Բարձրագույն խորհրդի քարտուղար, փոխծովակալ Ալի Շամխանիի և պարոն Մեքդադի միջև։ Փոխծովակալ Շամխանին հայտարարել է, որ Միացյալ Նահանգները ձգտում է վերակենդանացնել ԴԱԻՇ-ը և նոր ճգնաժամ ստեղծել տարածաշրջանում, հաղորդում է իրանական «Mehr News» գործակալությունը: Ուրիշ ինչ թեմաների են անդրադարձել Շամխանին ու Մեքդադը, հասկանալի պատճառներով մնում է անհայտ։ Սակայն, ըստ Շամխանիի խոսքերի, որոնք հաղորդել են իրանական լրատվամիջոցները, ԱՄՆ-ը դժգոհ և վրդովված է Սիրիայում ու Իրաքում ԴԱԻՇ-ի պարտությունից և Շիա առանցքի հաղթանակներից, ուստի նրանք ձգտում են տարածաշրջանում նոր ճգնաժամեր ստեղծել։ Եվ դա վերաբերում է ոչ միայն Մերձավոր Արևելքին։ Շամխանին մեղադրել է ԱՄՆ-ին և Իսրայելին Սիրիան քայքայելու փորձի մեջ և դատապարտել Իսրայելի ռազմաօդային ուժերի հարձակումները Սիրիայի դեմ։ Նա նաև հայտարարել է Իրանի և Սիրիայի միջև ռազմավարական հարաբերությունների խորացման և զարգացման անհրաժեշտության մասին։
Ֆեյսալ Մեքդադն իր հերթին շնորհակալություն է հայտնել Իրանին՝ Սիրիային աջակցելու համար։ Նա հայտարարել է, որ ԱՄՆ օկուպացիոն ուժերի ներկայությունը սիրիական տարածքում ինքնիշխանության և տարածքային ամբողջականության խախտում է և նշել, որ ԱՄՆ-ը ձգտում է վերակենդանացնել ահաբեկչությունը։ Մեքդադը նաև Սիրիայի դեմ Իսրայելի հարձակումները համեմատել է ահաբեկչության հետ և կոչ արել իրանական պետական ու մասնավոր ընկերություններին ավելի ակտիվ աշխատել Սիրիայում։
Զարմանալի չէ, որ Թեհրանում Մեքդադի բանակցությունների ֆոնին, ինչպես դեկտեմբերի 7-ին հայտնել է սիրիական SANA գործակալությունը, «որոշակի անհայտ ուժեր» պայթեցրել են ամերիկյան ռազմական շարասյունը ալ-Յարուբիա բնակավայրի շրջակայքում՝ Հասեկեի նահանգի արևելքում՝ Բիր էլ-Խելու և Ում-էլ-Իզամ գյուղերի միջև։ Պայթյունը վնաս է հասցրել ամերիկյան ռազմական տեխնիկային։ Իսկ «այլ անհայտ ուժեր» փորձել են գնդակոծել Սիրիայում ԱՄՆ ռազմաբազաներից մեկը։
Թեհրանից ստացված նյութերում Սիրիայի նախարար Մեքդադի բանակցությունների մասին միայն մեկ կարևոր դետալ չտեսանք՝ Թուրքիայի և մասնավորապես ընթացող պատերազմում Թուրքիայի դերի մասին։ Սակայն վստահ ենք, որ թուրքերի հարցը պարզապես չէր կարող չբարձրաձայնվել Իրանի նախագահ Ռաիսիի ու փոխծովակալ Շամխանի կողմից։ Եվ ահա թե ինչու՝ դեկտեմբերի 6-ին նույն SANA գործակալությունը հայտնել էր, որ «Թուրքիան վերջին ժամերին տասնյակ միավոր ռազմական տեխնիկա է տեղափոխել Սիրիա։ Բաբ Ալ-Հավա սահմանային անցակետով Սիրիա է ժամանել լոգիստիկ սարքավորումներով, զինամթերքով, զենքով և ցեմենտի բլոկներով շարասյունը։ Այս ամենը նախատեսված է Իդլիբ նահանգի Ջեբալ Ազ-Զավիա շրջանի ահաբեկիչների համար»:
Մենք չգիտենք, թե ինչ են խոսել իրանցիներն ու սիրիացիները Թուրքիայի մասին։ Սակայն պարզ է, որ եթե բարձրացվել է այն հարցը, թե ԱՄՆ-ը վերակենդանացնում է ԴԱԻՇ-ը, ապա բարձրացվել է նաև ահաբեկիչներին թուրքական աջակցության հարցը։
Սերգեյ Շաքարյանց
