Անկարան «սակարկություններ» է սկսում Արևմուտքի հետ
Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Էրդողանը շարունակում է համաշխարհային հանրության նկատմամբ իր արհամարհական և անտեսող մոտեցումը:
Թուրքիայի նախագահն իր երկրի ԱԳՆ-ին հանձնարարել է որպես պերսոնա նոն գրատա հայտարարել 10 պետությունների դեսպաններին, որոնք պահանջում էին ազատ արձակել ոմն իրավապաշտպան Օսման Քավալային: Համաշխարհային ԶԼՄ-ները նշում են, որ խոսքը Կանադայի, Ֆրանսիայի, Ֆինլանդիայի, Դանիայի, Գերմանիայի, Նիդեռլանդների, Նոր Զելանդիայի, Նորվեգիայի, Շվեդիայի և ԱՄՆ-ի դիվանագիտական ներկայացուցչությունների ղեկավարների մասին է։ Նրանք բոլորը նախկինում դիմել են թուրքական իշխանություններին՝ Քավալային բանտից ազատելու կոչով։ Դրանից հետո Թուրքիայի ԱԳՆ-ը հաստատել է, որ այս պետությունների դեսպանները կանչվել էին ԱԳՆ: Զրույցի ընթացքում նրանց հիշեցվել է դիվանագիտական հարաբերությունների մասին Վիեննայի կոնվենցիային հավատարիմ մնալու անհրաժեշտության մասին: Այնուամենայնիվ կամ արևմտյան երկրների դեսպանները չեն լսել նախազգուշացումները, կամ Անկարան դժգոհ էր նրանց արձագանքից, և Էրդողանը, ի վերջո, որոշել է գնալ արմատական դիվանագիտական գործողությունների: Այս մասին նա անձամբ հայտարարել է հոկտեմբերի 23-ին՝ ելույթ ունենալով Էսքիշեհիր քաղաքում իր կողմնակիցների առաջ։ Ելույթը հեռարձակվել է թուրք առաջնորդի Twitter-ով: «Ես հանձնարարել եմ մեր արտաքին գործերի նախարարին՝ անհապաղ միջոցներ ձեռնարկել, որպեսզի այդ 10 դեսպանները հայտարարվեն պերսոնա նոն գրատա»,- ասել է պանթուրքիստ ֆաշիստը:
Օսման Քավալան, իբր, թուրք իրավապաշտպան է, «Anadolu Kültür AŞ» մշակութային հիմնադրամի հիմնադիրը, որը, մասնավորապես, աջակցում է ազգային և կրոնական փոքրամասնությունների միջազգային նախագծերին: Ճիշտն ասած, նա ոչ թուրքական ազգանուն ունի, և, ամենայն հավանականությամբ, ավելի ստույգ՝ նա հույն-մահմեդական է, քան թուրք: Անցած տարի թուրքական դատարանը արդարացրել է Քավալային 2013 թվականին Ստամբուլում հակակառավարական բողոքի գործով: Սակայն նույն օրը դատախազությունը նրա կալանավորման նոր օրդեր է տվել։ Այս անգամ իրավապաշտպանին մեղադրանք է առաջադրվել 2016 թվականի հուլիսին տեղի ունեցած հեղաշրջման փորձին մասնակցելու համար: Թուրքիայում դա վաղուց դարձել է ստանդարտ մեղադրանք (նույնը, ինչ քուրդ բնակչության համար` այս կամ այն քրդին «Քրդական բանվորական կուսակցության [PKK] անդամ հայտարարելը»…) այն մարդկանց դեմ, որոնց պանթուրքիստ ֆաշիստները ցանկանում են սպանել կամ երկար տարիներով բանտարկել:
Մենք ընդգծել ենք այն փաստը, որ Էրդողանը կարգադրել է վտարել ԱՄՆ-ի, Ֆրանսիայի և Գերմանիայի դեսպաններին: Հիշեցնենք․ 1) Գերմանիան երաշխիք է, որ թուրքական տնտեսությունը միշտ «ջրի վրա է», «չի խորտակվում», քանի որ հենց Գերմանիայից միլիոնավոր թուրք արտագնա աշխատողները (գաստարբայտերներ) պարբերաբար միլիոններ եվրո ուղարկում են տուն։ 2) Միացյալ Նահանգներն ու Ֆրանսիան Թուրքիայի արտաքին պարտքի երեք հիմնական կրողներից երկուսն են: Այսպիսով, եկեք պարզաբանենք երկու ճշմարտություն. 1) Միացյալ Նահանգների, Ֆրանսիայի և Գերմանիայի (ինչպես նաև «ստվերում կանգնած» Իսրայելի և Անգլիայի՝ Թուրքիային աջակցելու հարցում ոչ այնքան ակնհայտ դերակատարմամբ) շնորհիվ է, որ այս երկիրը դեռ գոյություն ունի. 2) գնալով Միացյալ Նահանգների, Ֆրանսիայի և Գերմանիայի դեսպանների վտարմանը՝ Էրդողանը միտումնավոր «Արևմուտքի նյարդերի վրա է խաղում» և շուտով հստակ Վաշինգտոնին, Փարիզին և Բեռլինին կառաջարկի որոշակի քաղաքական «սակարկություններ»: Կարծում ենք՝ դա պայմանավորված է նրանով, որ թուրքերը կորցնում են իրենց դիրքերը Սիրիայում, չկարողացան գրավել Քաբուլի օդանավակայանը, և կանգնած են Իրաքից ամբողջությամբ դուրս մղվելու վտանգի առաջ։
Նշենք նաև, որ արևմտյան 10 երկրների դեսպաններին պերսոնա նոն գրատա հայտարարելու մասին որոշումը Էրդողանը կայացրել է այն բանից հետո, երբ Իսրայելի վարչապետ Նաֆթալի Բենեթը Սոչիում (հոկտեմբերի 22-ին) շտապ բանակցություններ է վարել ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի հետ, և հայտնի է, որ սիոնիստական պետության ղեկավարը մտադիր էր այդ բանակցություններում «համաձայնության գալ» Ռուսաստանի հետ «ինչպես Սիրիայի, այնպես էլ Իրանի վերաբերյալ»: Սակայն, ի վերջո, ինչպես հայտնում են իսրայելական ԶԼՄ-ները, վկայակոչելով իսրայելական պատվիրակության անդամ, շինարարության նախարար Զեև Էլկինին, «վարչապետ Նաֆթալի Բենեթը և Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինը Սոչիում կայացած հանդիպմանը պայմանավորվել են շարունակել առկա փոխգործակցությունը և Ռուսաստանի հետ պայմանավորվածությունները Սիրիայում իրավիճակի վերաբերյալ»…
Ինչպես տեսնում եք, նրանք «Իրանի հարցում» որևէ համաձայնության չեկան՝ նույնիսկ Սիրիայի հետ կապված, և մենք հասկանում ենք, թե ինչու, ի վերջո, հենց Իրանն է պահանջում, որ բոլոր այն երկրների զորքերը, որոնք օկուպացնում են սիրիական հողերը առանց Սիրիայի օրինական ղեկավարության համաձայնության, հեռացվեն Սիրիայից: Իսկ այդ երկրներն են՝ ԱՄՆ, Իսրայել, Թուրքիա…
Սերգեյ Շաքարյանց
