Երկու լուր Մոսկվայից, որոնք պետք է հետաքրքրեն Հայաստանին…

Սեպտեմբերի 16 -ին երկու հետաքրքիր նորություններ եկան Ռուսաստանից: Առաջին լուրն իրականում այնքան էլ «նոր» չէ, բայց, այնուամենայնիվ, մենք կարծում ենք, որ կարևոր է իմանալ դրա մասին: Ռուսաստանի Զինված ուժերը, մասնավորապես ՀՕՊ և Հակահրթիռային պաշտպանության (ՀՀՊ) ուժերը, պետական ​​փորձարկումների ավարտից հետո, սկսեցին մատակարարել նորագույն Ս-500 Պրոմեթևս զենիթահրթիռային համակարգեր (ԶՀՀ), ասել է ՌԴ փոխվարչապետ Յուրի Բորիսովը Տյումենի նավթի և գազի ֆորումի շրջանակներում: «Պետական ​​փորձարկումները նոր-նոր են ավարտվել, և սկսվել են Ս-500 համալիրի առաջին առաքումները: Եվ դա դեռ այն ամբողջ տեսականու մեջ չէ, որ «Ալմազ-Անթեյ» կոնցեռնը պետք է կատարի հաճախորդի խնդրանքով: Սրանք համաձայնեցված կազմի համալիրի նման կոնֆիգուրացիաներ են», – ասել է Բորիսովը:

Հիշեցնենք, որ Ս-500 հակաօդային պաշտպանության համակարգը նախատեսված է հաղթահարելու պոտենցիալ թշնամու տիեզերական հարձակման բոլոր առկա և հեռանկարային միջոցները` բարձրությունների և արագությունների ամբողջ տիրույթում (դիապազոնում): Դրա վրա աշխատելու համար մասնագետների վերապատրաստումն իրականացվում է 2017 թվականից, բայց դա՝ ըստ պաշտոնական տվյալների: Առաջին անգամ ռուսական մամուլում և արևմտյան ԶԼՄ-ներում «խոսակցությունն» այն մասին, որ «ռուսներն ունեն աննախադեպ Ս-500 հրթիռային համակարգ», սկսվել է դեռ 1996 թվականին: Հայտնի ռուս քաղաքական գործիչ Վլադիմիր Ժիրինովսկին, օրինակ, դեռ 2014-ին, կապված Ղրիմի խնդրի հետ, Վլադիմիր Սոլովյովի հետ թոք-շոուի ժամանակ հայտարարեց, որ Ս-500-ն արդեն մի շարք շրջաններում դրված են մարտական հերթապահության, և որ Մոսկվան պատրաստում է Ս-600 հակաօդային պաշտպանության համակարգը: Ինչպես հայտարարեցին Մոսկվայից, Ս-500-ը կփոխարինի Ս-400 Triumph հակաօդային պաշտպանության համակարգին:

ՀՀ ցանկացած իշխանությունը պարտավոր է Ռուսաստանի Դաշնությունից պահանջել՝ փոխանցել (իջեցված, արտոնական գնով) Հայոց բանակի մնացորդներին առնվազն արդեն հնացած Ս-400 Triumph հակաօդային պաշտպանության համակարգերը: Եվ քանի որ Հայաստանին հանձնվեց ՀԱՊԿ դաշինքում նախագահությունը, դե՝առաջ, պաշտոնական Երևան: Պահանջիր…

Իսկ երկրորդ լուրը վերաբերում է «կովկասի-թաթարստանին»: Սեպտեմբերի 16-ին Ռուսաստանի ԱԳՆ-ում տեղի ունեցավ ավանդական ճեպազրույց, և ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովան ստիպված եղավ պատասխանել (ըստ երևույթին, տհաճ՝ Ռուսաստանի ԱԳՆ-ի համար…) հարցի: Մենք արդեն գրել ենք, թե ինչպես  Իրանի ԱԳՆ-ը «տեղը դրեց» Թուրքիային և «կովկասի-թաթարստանին»՝ կապված Կասպից ծովում նրանց համատեղ զորավարժանքների հետ: Եվ ահա Ռուսաստանի ԱԳՆ-ը արձագանքեց մեծ ուշացումով: Ռուսաստանը իր դիրքորոշումը հասցրեց Բաքվին` կապված ադրբեջանա-թուրքական զորավարժությունների հետ: Իբր, «Բաքուն ըմբռնումով է վերաբերվել այս դիրքորոշմանը», – նշել է ՌԴ ԱԳՆ-ը: Զախարովան ասաց, որ ձեռնպահ կմնա այս հարցի վերաբերյալ լրացուցիչ մեկնաբանություններից, սակայն պարզաբանեց, որ Մոսկվան մշտական ​​կապի մեջ է «ադրբեջանցի գործընկերների» հետ: Նա ստիպված եղավ նաև պատասխանել Արցախում և Հայաստանի հետ սահմանին թուրքերի զորավարժությունների վերաբերյալ հարցին: «Մենք ուշադիր հետևում ենք իրավիճակին Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև սահմանի որոշակի հատվածներում», – ընդգծեց նա: Հայ-ադրբեջանական սահմանին, այդ թվում՝ Որոտան գյուղի մոտ իրավիճակի զարգացումը ևս մեկ անգամ հաստատում է սահմանների սահմանազատման գործընթացի շուտափույթ մեկնարկի և դրա հետագա սահմանագծման անհրաժեշտությունը, հավելեց դիվանագետը:

Սակայն եկեք առարկենք, տիկին Զախարովա, նախ՝ թուրքերը պետք է դուրս գան առնվազն այն հողերից, որոնք Մոսկվայի կողմից ճանաչվել են որպես «Հայկական ԽՍՀ» տարածք՝ նույնիսկ ըստ 1977 թվականի ԽՍՀՄ Սահմանադրության, իսկ սա՝ Սյունիքի մարզի Սև լճի շրջակայքի լիակատար դեօկուպացիան է: Ի վերջո, հիշեք 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի «համաձայնագիրը». թուրքերը պետք է դուրս գան և վերադառնան այն դիրքերը, որտեղ կանգ էին առել մինչև նոյեմբերի 9-ը, ինչը նշանակում է, որ նրանք պետք է հեռանան Քելբաջարից, Լաչինից, ինչպես նաև Արցախի Հանրապետության Շուշիից և գոնե Հադրութի շրջանի մի մասից: Վերջապես, բանակցությունները պետք է վերսկսվեն ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի շրջանակներում, որտեղ Ռուսաստանը նույնպես «ներկա է». Միայն բանակցությունների հիմնական ուղղություն վերադառնալուց և հակամարտության գոտու ապառազմականացումից հետո կարիլի է  խոսել սահմանազատման և սահմանագծման մասին… 

Սերգեյ Շաքարյանց