Վատ լուրեր Թեհրանից…

Վերջին օրերին երկու կարևոր նորություններ հայտնվեցին՝ կապված մեր հարավային հարևան Իրանի հետ: Այս նորությունների անտեսումը չի դառնա «դիվանագիտական ​​էթիկայի» դրսևորում, ստիպված կլինենք խոսել դրա մասին: Հայաստանի անկախ պետականության այսօրվա բեկորներում անհնար է հաշվի չառնել ներկայիս գերիշխող իրողությունները…

Օգոստոսի 31-ին հայտնի դարձավ, որ Իրանը, Ռուսաստանը, Ղազախստանը և «կովկասի-թաթարստանը» համատեղ ռազմածովային զորավարժություններ են անցկացնելու Կասպից ծովում: Իրանական IRNA գործակալությունը, հղում անելով «ՌԻԱ Նովոստիին», հայտնել է, որ Ռուսաստանի Կասպյան նավատորմի հրամանատարի տեղակալ, ծովակալ Սերգեյ Եկիմովն ասել է. «Վերոնշյալ երկրների ռազմանավերը սեպտեմբերի սկզբին համատեղ ռազմածովային զորավարժություններ կանցկացնեն՝ ծովային գավաթի մրցումների ավարտից հետո: Մի քանի օր մենք կիրականացնենք համատեղ գործողություններ Կասպից ծովում»: Ծովակալ Եկիմովը գոհունակություն հայտնեց Իրանի Հյուսիսային նավատորմի՝ «Sea Cup» գավաթի կազմակերպված մրցույթի մասին պայմանավորվածությունների համար՝ նշելով. ««Sea Cup» գավաթի մրցույթն ամեն տարի ավելի լավ է անցկացվում, քան նախորդ փուլում, և այս տարի, Ռուսաստանի պաշտպանության նախարարությունը որոշեց այս մրցույթը հյուրընկալել Իրանի հետ միասին՝ որպես հյուրընկալող երկիր»: Օգոստոսի 25-ին Էնզելի նավահանգստում մեկնարկեց «International Sea Cup» մրցույթի վեցերորդ փուլը, որին մասնակցում էին մոտ 400 զինվորականներ Ռուսաստանից, Իրանից, Ղազախստանից և «կովկասի-թաթարստանից»: Մրցույթը կտևի մինչև սեպտեմբերի 4-ը:

Այո, սա է իրականությունը. Մերձկասպյան երկրները (բացառությամբ Թուրքմենստանի, որը հայտարարել է իր չեզոք կարգավիճակի և չմիավորման քաղաքականության մասին) պարբերաբար համատեղ ծովային զորավարժություններ են իրականացնում Կասպից ծովում: Այս տողերի հեղինակի համար՝ անկեղծորեն անհասկանալի է. ի՞նչը կարող է կապել Իրանի կամ Ռուսաստանի ռազմածովային հրամանատարությունը կովկասյան թաթարների հետ, նույնիսկ «Կասպից ծովում համագործակցության» ձևաչափով: Իրոք, Թեհրանում և Մոսկվայում քաջ հայտնի է, որ առնվազն 2005 թվականից ի վեր ԱՄՆ-ը տեղակայել է իր մեծ թվով «շարժական ռազմակայաններ» հենց այս «կովկասի-թաթարստանում», այդ թվում՝ ծովում: 16 տարի առաջ Բաքվի մամուլը, օրինակ՝ «Ազերի-պրեսս» գործակալությունը, վկայակոչելով «Stratfor» ամերիկա-իսրայելական ռազմավարական կանխատեսումների կենտրոնի տվյալները, խոստովանեց, որ այս հարցի վերաբերյալ վերջնական համաձայնությունը ձեռք է բերվել 2005 թվականի ապրիլի 12-ին՝ ԱՄՆ Պենտագոնի ղեկավար Դոնալդ Ռամսֆելդի Բաքու կատարած «ոչ հրապարակային» այցի ժամանակ, և դա հետո հաստատեցին ռուսական լրատվական գործակալությունները, մասնավորապես՝ «ՌԻԱ Նովոստին»: Իսկ այս տողերի հեղինակը անձամբ հետևեց այն տեղեկատվությանը, որը թվագրված էր դեռ 2001 թվականի ամռանը՝ հակամարտության գոտում Կարախանբեյլի գյուղի մոտակայքում ամերիկյան հատուկ նշանակության ջոկատների ինչ-որ որոշակի «շարժական բազայի» հայտնվելու մասին: «Ֆորմալ առումով, Ադրբեջանում գտնվող ամերիկյան ուժերը կկոչվեն ժամանակավորապես տեղակայված շարժական ուժեր, սակայն նրանց ներկայությունը երկարաժամկետ կլինի, նաև այն պատճառով, որ Կենտրոնական Ասիայում թալիբներին հակաազդող վաղեմի տեղակայված ամերիկյան ռազմակայանների արդյունավետությունը ակնհայտորեն նվազել է»,-նշվում էր «Ազերի-պրեսս» գործակալության հայտարարության մեջ:

Բաքվի լրագրող Ռաուֆ Միրկադիրովը դեռ 2004 թվականի մարտի 23-ին գրել էր ամերիկյան այդ բազաների մասին, և նրա հոդվածը, որը հրապարակվել էր ռուսական «Նեզավիսիմայա գազետա»-ում, կոչվում էր «Ադրբեջանը բացում է ամերիկյան ռազմաբազաները»: Այսպիսով, այն, որ «կովկասի-թաթարստանում» կան ամերիկյան ռազմակայաններ, ապացուցված է: Իրանն ու Ռուսաստանը լիովին հաշտվել են «կովկասի-թաթարստանում» ԱՄՆ-ի ռազմական ներկայության հետ, ուստի՝ ինչպե՞ս նրանք կարող են համատեղել բարիդրացիության քաղաքականությունը Ալիևի ռեժիմի հետ, որը երկարաժամկետ հիմունքներով դաշնակցում է ԱՄՆ-ին և Իսրայելին:

Եվ երկրորդ լուրը:

Օգոստոսի 31-ին տեղի ունեցավ հեռախոսազրույց Իրանի նորանշանակ արտգործնախարար Հոսեյն Ամիր-Աբդոլլահիյանի և Բաքվի իր գործընկեր Ջեյհուն Բայրամովի միջև: Ինչպես հաղորդել են իրանական ԶԼՄ-ները, Ամիր-Աբդոլլահիյանն ասել է, որ Իրանը ձգտում է երկկողմ հարաբերություններ զարգացնել «կովկասի-թաթարստանի» հետ բոլոր ոլորտներում, և ընդգծեց Իրանի պատրաստակամությունը`մասնակցելու «Ադրբեջանի Հանրապետության հետ նվաճած տարածքների» վերականգնմանը: Մենք վստահ ենք, որ Ալիևի ռեժիմը միտումնավոր է «հրավիրում» Իրանին, այդ թվում՝ մտնել Արցախի Շուշիի և Հադրութի շրջանները՝ քաջ գիտակցելով, որ հայ ժողովրդի մեջ դա ցավով կընկալվի: Մենք մեր ափսոսանք ենք հայտնում, որ Իրանում որոշեցին ձևացնել, թե իրենք չեն հասկանում, որ «հետ նվաճված տարածքներ» պիտակի տակ, Ալիևի ռեժիմը Թեհրանին հրավիրեց մասնակցելու Արցախի Հանրապետության օկուպացիային… 

Սերգեյ Շաքարյանց