Արևմուտքն ու ՆԱՏՕ -ն փախչում են Աֆղանստանից
Օգոստոսի 15 -ից «Թալիբան» ահաբեկչական կազմակերպությունը հայտարարել է, որ արդեն իր վերահսկողությունն է հաստատել Աֆղանստանի ողջ տարածքի վրա, բացառությամբ՝ Քաբուլի: Օգոստոսի 16 -ին տեղեկություններ կային, որ «թալիբների» ստորաբաժանումները նույնպես մտնում են Քաբուլ: Մեզ չի կարող չանհանգստացնել այս երկրում տիրող իրավիճակը, քանի որ տարբեր սերունդների աֆղանները մասնակցել են արցախահայության դեմ պատերազմին: Իսկ… ահա՝ նաև հայ զինծառայողները շարունակում են մնալ Աֆղանստանում, ովքեր զբաղված էին այնտեղ «օգնություն տրամադրելով ՆԱՏՕ-ի զորքերին»՝ Արցախ ժամանելու և հայերին պաշտպանելու փոխարեն …
Ամերիկամետ, խամաճիկ նախագահ Աշրաֆ Գանին փախավ, անկախ նրանից, թե ուր է փախել: Տասնամյակներ շարունակ ամերիկացիները «օգնել» են Աֆղանստանին՝ «անցկացնել ազատ ժողովրդավարական ընտրություններ», և դա անհեթեթություն է: Ի՞նչ ազատության և ժողովրդավարության մասին կարող ենք խոսել օկուպացված երկրում: Տաջիկներ Ահմադ Շահ Մասուդի և Բուրհաննուդդին Ռաբանիի աղմկահարույց սպանություններից հետո (2001 թ.) ամերիկացիները, «ընտրություններ անցկացնելով» օկուպացված Աֆղանստանում, անընդհատ իշխանության էին բերում բացառապես իրենց խամաճիկներին `Քարզային և Գանիին: Հիմա նրանք հանձնեցին երկիրը: Ինչպիսի՞ն կլինի Աֆղանստանը «թալիբների» օրոք՝ աշխարհը կարող է կռահել, քանի որ սա ահաբեկիչների կողմից իշխանության առաջին զավթումը չէ: Իսկ «Թալիբան» այն շարժումն է, որը «մշակել» և «աճեցրել» է ԱՄՆ -ն՝ Իսրայելի և Պակիստանի հատուկ ծառայությունների հետ միասին: Այնպես որ, մենք չենք բացառում, որ ԱՄՆ-ն պարզապես Քաբուլում իր մի խամաճիկներին է փոխում մյուսներով, բայց նաև իր սեփական խամաճիկներով:
Միևնույն ժամանակ տեսանելի է նաև այն փաստը, որ ոչ միայն Միացյալ Նահանգներ են բանակցություններ վարել և վարում «թալիբների» հետ, այժմ այս մարդկանց հետ կապեր ու կոնտակտներ են հաստատել Չինաստանը, Իրանը և Ռուսաստանը: Հետևաբար, դժվար է միանշանակ ասել, որ «թալիբները» կլինեն ԱՄՆ-ի, Իսրայելի և Պակիստանի անվերապահ խամաճիկները նաև 2021 թվականին:
Բայց մեզ հետաքրքրում է, թե ինչպես է պաշտոնական Երևանը փրկելու իր զինծառայողներին Աֆղանստանից: Ու՞մ ինքնաթիռներով: Այս հարցերը հռետորական չեն: Օգոստոսի 15-ին և 16-ին բոլոր համաշխարհային հեռուստաալիքները հեռարձակում էին Քաբուլից տեսագրված կադրեր, որոնցում երևում էր ամերիկյան CH-47 Chinook ուղղաթիռը, որը տարհանում էր ամերիկյան դիվանագետներին հենց դեսպանատան տանիքից: «Al Arabiya» թերթը նշում է, որ ուղղաթիռներն իջնում են դեսպանատան տանիքին և նորից թռչում՝ դուրս բերելով դեսպանատան աշխատակիցներին: Ինչպես հաղորդում է Reuters- ը, ամերիկյան դիվանագիտական պաշտոնյաները ոչնչացնում են գաղտնի փաստաթղթերը՝ վախենալով «Թալիբան» շարժման հարձակումից: Մերձավոր Արևելքում ՌԴ-ի Համառուսաստանյան պետական հեռուստառադիոհեռարձակման ընկերության ղեկավար Եվգենի Պոդդուբնին այս տեսահոլովակն անվանել է «պատմական կադրեր». «Այսօր մենք կարող ենք արձանագրել, որ ամերիկացիները չեն լքել Աֆղանստանը, նրանք պարտվել են պատերազմում»: Պոդդուբնին ծաղրանքով մեջբերել է ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենին, ով հուլիսին ասել էր. «Ոչ մի դեպքում ականատես չեք լինի տեսարանների, որտեղ մարդիկ տարհանվում են Աֆղանստանում Միացյալ Նահանգների դեսպանատան տանիքից»:
Համացանցի օգտվողները նաև կատակում են`մեկնաբանելով ամերիկյան ուղղաթիռների թռիչքը՝ «ԱՄՆ ռազմաօդային ուժերի երթուղային միկրոավտոբուսը ԱՄՆ դեսպանատնից մինչև Քաբուլի օդանավակայան»: Օդանավակայանից ԶԼՄ-ները հաղորդում են, որ Աֆղանստանի կառավարության խորհրդականները, նախարարներն ու իրավաբանները հերթ են կանգնել մեկնման սրահում՝ երկրից փախչելու համար: Օդանավակայանում արդեն կան զոհեր նրանցից, ովքեր ցանկանում էին ներխուժել ամերիկյան ինքնաթիռներ: Օգոստոսի 16-ին Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնը, խոսելով Աֆղանստանում տիրող իրավիճակի մասին, ասաց. «Աֆղանստանը ՆԱՏՕ-ին հասցրեց ուղեղի վերջնական մահվան»: Գերմանիայի կանցլեր Անգելա Մերկելը, ելույթ ունենալով ՔԴՄ ղեկավարության նիստում օգոստոսի 16-ին, ընդունեց Աֆղանստանում արևմտյան կոալիցիայի առաքելության ձախողումը. «Մենք դառը ժամեր ենք ապրում: Այժմ մենք պետք է կենտրոնանանք փրկության վրա»: Նա խոստովանել է, որ Քաբուլի օդանավակայանից մարդկանց տարհանելու անվտանգությունը կախված է միայն ամերիկյան բանակից: Խոսելով ամերիկյան զորքերի դուրսբերման մասին՝ կանցլերը նշել է, որ ԱՄՆ-ում «ներքաղաքական պատճառներ» կան, սակայն արդյունքում դուրս գալուն հաջորդեց «դոմինոյի էֆեկտը», որը քանդեց 20 տարվա ընթացքում հաստատված կարգը: Մենք պահանջում ենք մեծ ուշադրություն դարձնել Մերկելի խոսքերին. փաստ է, որ Հայաստանի զինծառայողները եղել են գերմանական զորախմբի կազմում: Եվ եթե Գերմանիան ի վիճակի չէ փրկել իր զինվորականներին և ընդունում է, որ ամեն ինչ կախված է (գերմանացիներին փրկելու հարցում) միայն ԱՄՆ-ից, ապա դժվար չէ հասկանալ (2021 թ. փետրվարին Հայաստանի ռազմական կոնտինգենտի թիվը եղել է 121 զինծառայող), որ հայերը ընդհանրապես ոչ մեկի «պետք չեն»:
Սերգեյ Շաքարյանց
