Եվրոպայում սկսում են հրաժարվել կասպիական գազից

2021 թվականի հուլիսի 26-ին թուրքական, ինչպես նաև «կովկասի-թաթարական» լրատվամիջոցներում գերիշխում էին հիասթափության անկումային տրամադրությունները: Իսկ ինչը տխրեցնում է թուրքին, միանշանակ ուրախացնում է հային: Ալլահը վերջապես երե՞ս է թեքել կովկասյան թաթարներից

Բայց նախ՝ իրավիճակի էության մասին: Եվրոպական թրեյդերները ոչ մի հայտ չեն ներկայացրել այսպես կոչված «Հարավային գազային միջանցքով» «կովկասի-թաթարստանից» լրացուցիչ գազի մատակարարման վերաբերյալ: Այս հակահայկական ծրագրի ընդլայնմանը միայն դա չէ, որ խոչընդոտում է: Պարզվել է, որ նույնիսկ Թուրքիան է շրջվում «կրտսեր թուրքերից» և ավելի շատ շահագրգռված է զարգացնել սեփական գազի պաշարները, որոնք հայտնաբերվել էին Սև ծովում անցած տարի, ենթադրում են վերլուծաբանները: «Մենք հաստատում ենք, որ 2019 շուկայի փորձարկման շրջանակներում որևէ հայտ չենք ստացել», – S&P Global Platts գործակալությանը հայտնել է Տրանսադրիատիկ գազատարի (ՏԱԳ/TAP) օպերատորը, իսկ TAP-ը՝ տխրահռչակ «Հարավային գազային միջանցքի» եվրոպական հատվածն է:

Ներկայումս TAP-ի՝ բնական գազի հզորությունը տարեկան 10 միլիարդ խորանարդ մետր է: Իսկ օպերատորն առաջարկել է ընդլայնել գազատարի հզորությունը շուկայական փորձարկումներում`սահմանափակ ծավալով մինչև 14,4 միլիարդ խորանարդ մետր, մասամբ` մինչև 17,1 միլիարդ խորանարդ մետր, և ամբողջությամբ` մինչև 20 միլիարդ խորանարդ մետր: Այնուամենայնիվ, որևէ տարբերակում կամավոր ցանկացողներ չկային: «Երկարաժամկետ կանխատեսման մեջ մենք չէինք էլ նախատեսում Տրանսադրիատիկ գազատարի ընդլայնում», – ասել է S&P Global Platts-ի վերլուծաբան Ջեյմս Հաքստեփը: Նա նշել է, որ չնայած բենզինի բարձր գներին, շուկան հոռետեսորեն է վերաբերվում գազի երկարաժամկետ պահանջարկին:

Իսկ ի սկզբանե այդ «Հարավային գազային միջանցքի» (որին այս տողերի հեղինակը հիմնավոր կերպով զոհ է համարում մեր Արցախի Հանրապետության անկախությունը)  «անդրկուլիսային» տերերը, այսինքն՝ մասնավորապես Միացյալ Նահանգները և Իսրայելը նախատեսում էին, որ TAP գազատարը հնարավոր է ընդլայնել մինչև 2026 թ. աշունը: Միևնույն ժամանակ, TAP-ը ինքնին դեռ չի լրացվել», – մեկնաբանել է իրավիճակը Ռուսաստանի Ազգային էներգետիկ անվտանգության հիմնադրամի (NESF) փոխտնօրեն Ալեքսեյ Գրիվաչը: Այն պատճառների թվում, որ շուկան հետաքրքրված չէ ծրագրի եվրոպական մասի կարողությունների ընդլայնմամբ, վերլուծաբանները նշում են նաև կասպիական գազի մատակարարման հարցում Թուրքիայի հետաքրքրության անկումը: Սակայն, չնայած շուկայական մեկ թեստի ձախողմանը, ծրագրի օպերատորը մեկնարկել է ևս մեկը և սպասում է հայտերի մինչև սեպտեմբերի 6-ը: «Տրանսադրիատիկ գազատարով գազի մատակարարումը 6 ամսվա ընթացքում կազմել է ավելի քան 3 միլիարդ խորանարդ մետր: TAP-ի ներկայիս հզորությունը 10 միլիարդ խորանարդ մետր է, բայց այն կարող է կրկնապատկվել»,- ասել է TAP-ի գործադիր տնօրեն Լուկա Շիպպաթին:

Հիշեցնենք, որ TAP-ը գործարկվեց անցած տարվա վերջին և մինչև ապրիլի երկրորդ կեսը աշխատում էր կես հզորությամբ: Հետևաբար, ավարտվեց կասպիական գազի Թուրքիա մատակարարման պայմանագրերից մեկը, իսկ մնացած ծավալները տեղափոխվեցին Եվրոպա: «Հարավային գազային միջանցքով» դեպի Հունաստան և Իտալիա մատակարարումներն աճել են 77%-ով՝ կազմելով օրական 26 միլիոն խորանարդ մետր: Հայաստանի քաղաքացիներ. դե ինչ, տեսա՞ք, թե ևս ում էր ձեռնտու, որ կովկասյան թաթարները՝ Թուրքիայի և Իսրայելի ձեռքի տակ,  կործանեն Արցախը: ԵՎՐՈՊԱՅԻՆ

«Կովկասի-թաթարստան» Նավթի հետազոտման կենտրոնի ղեկավար Իլհամ Շաբանը ասաց, որ Բաքուն պլանից դուրս ավելացրել է մատակարարումները դեպի Եվրոպա: Ըստ նրա, այս տարի Թուրքիան պետք է նախագծային հզորությունը հասցնի 6 միլիարդ խորանարդ մետր «Հարավային գազային միջանցքով», որտեղ գազ է մատակարարվում «Շահ Դենիզ-2»-ից, իսկ Եվրոպային`կեսով, 5 միլիարդ խորանարդ մետրով: Փորձագետը նաև ավելի վաղ նշել էր, որ Բաքվի մատակարարները պայմանավորվել են «Հարավային գազային միջանցքով» գազ մատակարարել Եվրոպա՝ շուկա մուտք գործելու համար փոքր զեղչով: Պայմանավորվածություն ձեռք բերվեց որոշել գազի գինը՝ ըստ «ներմուծվող բոլոր գազերի միջին եռամսյակային գնից հանած մեկ կետի» բանաձևի: Տրանսադրիատիկ գազատարի (TAP) շինարարությունն արժեցել է 3,9 միլիարդ եվրո: Ծրագիրը պաշտոնապես պատկանում է բրիտանական BP- ին (20%), «կովկասի-թաթարական» SOCAR- ին (20%), իտալական «Snam»-ին (20%), բելգիական «Fluxys»-ին (19%), իսպանական «Enagás»-ին (16%) և շվեյցարական «Axpo»-ին (5%): Եվրամիությունը (ԵՄ) պատրաստվում է ամբողջովին անցնել մաքուր էներգիայի մինչև 2050 թվականը, և «Հարավային գազային միջանցքը» կարող է դառնալ Եվրոպայի վերջին գազային մեգա-նախագիծը այլընտրանքային գազի մատակարարումների համար: «Հարավային գազային միջանցքի» գրեթե ամբողջ գազը պայմանագրային է: Բուլղարական «Bulgargaz»-ը և հունական DEPA-ն կստանան յուրաքանչյուրը 1 միլիարդ խորանարդ մետր: Եվ Իտալիայում շուրջ 8 միլիարդ խորանարդ մետրը բաշխելու են եվրոպական «Shell», «Engie», «Axpo», ENEL, «Hera», E.ON և «Gas Natural SDG»-ի թրեյդերները:

«Ցեմենտապատում» և «հովանավորում են» նշված ուժերի այս համախմբմանը, որը թշնամական է Արցախի ու ամբողջ Հայ ազգի համար,  ԱՄՆ, Իսրայելը և ամբողջ աշխարհի հրեա բանկիրները: Իսրայելն ու հրեա բանկիրները, իհարկե, չեն ցանկանում, որ իրենց «հետքը» պարզ, հրապարակային լինի: Իսկ ահա ԱՄՆ-ը ոչնչից և ոչ մեկից չի ամաչում: Ապացույցը՝ Բաքվում Ամերիկայի դեսպան Ռոբերտ Սեկուտայի ​​2017 թ. ապրիլի 12-ի հայտարարությունն է. «ԱՄՆ-ը շարունակում է խստորեն աջակցել «Հարավային գազային միջանցքին»` ելնելով եվրոպական էներգետիկ անվտանգության բարելավման կարևորությունից, և համագործակցում է Բաքվի հետ` ֆինանսավորում ստանալու հարցում»: Մեկնաբանություններն ու ԱՄՆ-ի «արդարացումները» այս պարագայում անտեղի են: Հեղինակը միայն կհիշեցնի բոլորին, որ 2016-ի ապրիլին Արցախի դեմ կովկասյան թաթարների ագրեսիայից մեկ օր (!) առաջ, որին մասնակցում էր նաև Իսրայելը, ի դեպ, Միացյալ Նահանգների նախաձեռնությամբ Բաքվում տեղի ունեցավ «Հարավային գազային միջանցք» նախագծի բոլոր մասնակից-բաժնետերերի արտակարգ ժողովը, իսկ այդ ՀԳՄ-ը, ի դեպ, անցնում է հենց այնտեղով՝ վերջին ռազմական գործողությունների գոտով: Եվ ահա, եվրոպացի թրեյդերները, ըստ էության, հրաժարվեցին գազ ստանալ հենց այս «Հարավային գազային միջանցքով» (ՀԳՄ): Ալիևների-փաշաևների քրդա-հրեական մաֆիան չի ստանա եկամտի ակնկալվող աճը: Բայց դրա փոխարեն նրանք Արևմուտքի հետ միասին ոչնչացրին Արցախը, ոչնչացրին հայերին… Երևանում բոլո՞րն են գիտակցել դա:

Սերգեյ Շաքարյանց