Իրանը մտադիր է հասնել Թուրքիայի «դուրս մղմանը» Անդրկովկասից՝ Ռուսաստանի միջոցով
Հունիսի 22-24-ը Մոսկվայում, Ռուսաստանի Պաշտպանության նախարարությունում տեղի է ունեցել IX MCIS-9՝ միջազգային անվտանգության 9-րդ Մոսկովյան համաժողովը, որտեղ քննարկում են միջազգային ռազմական քաղաքականության ոլորտի առավել հրատապ խնդիրները և միտումները: Ֆորումում ավանդաբար հավաքվում են պաշտպանության նախարարներ, միջազգային կազմակերպությունների ղեկավարներ, ոչ կառավարական փորձագետներ և վերլուծական կենտրոնների ներկայացուցիչներ ամբողջ աշխարհից: Գրեթե միշտ այս համաժողովում հնչում էին գաղափարներ և կոչեր՝ ուղղված մոլորակի ռազմավարական զարգացման հսկայական, անտեսանելի և անսահման ապագայի հեռանկարին:
Անակնկալ է տեղի ունեցել Մոսկվայում նաև այս անգամ՝ 2021 թ.։ Ելույթ ունենալով համաժողովում՝ Իրանի զինված ուժերի շտաբի պետի ավագ տեղակալ, բրիգադի գեներալ Մահդի Ռաբանին կոչ արեց դուրս բերել արտատարածաշրջանային ուժերը, հատկապես ամերիկացիներին, ամբողջ Արևմտյան Ասիայից՝ տարածաշրջանում կայուն անվտանգություն ապահովելու համար: Իր խոսքում նա նաև մանրամասնել է Իրանի դիրքորոշումը տարածաշրջանային և միջազգային վերջին իրադարձությունների հետ կապված: Եվ, կներեք, դա վերաբերում էր նաև Անդրկովկասին, Ռուսաստանի հարգելի ու անհարգելի «գործընկերներ», ինչպես նաև Հայաստանի քայլարաստներ:
Բայց սկզբում, իհարկե, գեներալ Ռաբանին խոսել է Իրաքի և Սիրիայի մասին, այնտեղ է, որ Իրանը կրում է հիմնական բեռը ահաբեկիչների և Իսրայելի դեմ պայքարում: Դատապարտելով «Իսլամական պետություն» (ԻՊ) ահաբեկչական խմբավորումը` որպես հեգեմոն տերությունների որդեգրած պատեհապաշտ մոտեցումների արդյունք, որոնք ձգտում էին կոմերցիայի վերածել անվտանգությունը, իրանցի գեներալը ասել է, որ վերջին տարիներին անկայունության և ծայրահեղական գաղափարախոսությունների ի հայտ գալու գործոններից շատերը շարունակում են խոչընդոտել տարածաշրջանի՝ ճգնաժամից տուժած երկրների անվտանգության ապահովմանն ու վերականգմանը։ «Այժմ եկել է արտատարածաշրջանային ուժերի, մասնավորապես՝ ամերիկացիների, որոնց ձեռքին հազարավոր անմեղ մարդկանց, այդ թվում՝ ահաբեկչության դեմ պայքարի համարձակ հրամանատար, գեներալ Սոլեյմանիի արյունն է, Արևմտյան Ասիայի տարածաշրջանը լքելու ժամանակը, որպեսզի տարածաշրջանի երկրները հնրարավորություն ունենան ինքնուրույն ապահովել կայուն անվտանգություն», – ասել է նա… Գեներալը նաև վերահաստատել է, որ Իրանը հանդես է գալիս ավելի լավ հարաբերությունների համար աշխարհի երկրների հետ և առաջնային է համարում իր հարևաններին արտաքին քաղաքականության մեջ՝ շեշտելով, որ անկախ պետությունները պետք է միավորեն իրենց ուժերը՝ կայունությանը նպաստելու համար: «Այդ կապակցությամբ Իրանի Իսլամական Հանրապետությունը պատրաստ է համագործակցել այլ երկրների հետ` խնդիրների լուծման և տարածաշրջանում ու աշխարհում կայունություն և անվտանգություն հաստատելու հարցում»,- ավելացրել է Ռաբանին:
Նրա խոսքով՝ հենց արտատարածաշրջանային ուժերն են փորձում խոչընդոտել Իրանի ու նրա հարևանների միջև հարաբերությունների զարգացմանը: Հայաստա՞ն: Լսվո՞ւմ է: Ի դեպ, Հայաստանը (և Արցախը), որպես Արևմտյան Ասիայի մաս, նունպես ընդգրկված է «Արևմտյան Ասիա» հասկացության մեջ: Ինչպես նաև ամբողջ Անդրկովկասը, որպես ամբողջություն: Եվ, ինչպես հայտնի է, մեր Անդրկովկասում հիմնական արտատարածաշրջանային օկուպացիոն ուժերը Թուրքիան և թուրքերն են: Սակայն ամբողջ աշխարհը գիտի, որ թուրքերը օկուպացմամբ են զբաղվում նաև Իրաքում և Սիրիայում: Այսպիսով, Իրանից բրիգադի գեներալ Մահդի Ռաբանին բարձրաձայնել է պաշտոնական Թեհրանի (նախագահական ընտրություններից հետո) պահանջը ոչ միայն համաշխարհային հանրությանը, այլև, մասնավորապես ՌՈՒՍԱՍՏԱՆԻ ԳԵՐԱԳՈՒՅՆ ՂԵԿԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆԸ՝ օգնել Իրանին հասնել և՛ արտատարածաշրջանային պետությունների օկուպացիոն ուժերի դուրսբերմանը Իրաքից ու Սիրիայից (այսինքն՝ ամերիկացիներին ու թուրքերին), և՛, մասնավորապես, Թուրքիայի դուրս բերմանը Անդրկովկասից: Իրանը շատ լավ գիտեր և գիտի, որ բոլոր «թյուրիմացությունները», հատկապես Անդրկովկասում, տեղի են ունենում այն պատճառով, որ Թուրքիային, այսինքն՝ թուրքերին որպես ԱՄՆ-ի, Իսրայելի և ՆԱՏՕ-ի գործակալի, Սիրիայում, Իրաքում և Անդրկովկասում «ողջունում է» Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինը, որը բարձր է գնահատում ֆաշիստ Էրդողանի հետ «անձնական հարաբերությունները»: Խորհուրդ ենք տալիս ամբարտավան լիբերալներին և կեղծ-լիբերալներին Կրեմլում ու Մոսկվայի այլ «վայրերում» հաշվի առնել, որ գեներալ Ռաբանիի ժամանումը և «արտատարածաշրջանային ուժերը» Արևմտյան Ասիայից հեռացնելու կոչը հնչել է այն բանից հետո, երբ Իրանի կառավարությունը ստանձնել է պահպանողական-ավանդապաշտ Այաթոլլահ Սեյեդ Էբրահիմ Ռաիսին: Դա նշանակում է, որ Թեհրանը համառորեն ջանքեր է գործադրելու Պուտինի՝ Թուրքիայի և Էրդողանի նկատմամբ մի շարք «մոտեցումները» վերանայելու ուղղությամբ: Մենք դրանում վստահ ենք, քանի որ վստահ ենք, որ նախագահ Ռաիսին պրագմատիկ է և հիանալի հասկանում է, որ նույնիսկ Իրանը + Ռուսաստանը ի վիճակի չեն «ստիպել» Միացյալ Նահանգներին լքել Մերձավոր Արևելքը, այսինքն՝ Արևմտյան Ասիան: Սակայն Թուրքիային ստիպելը լիովին Իրան-Ռուսաստան տանդեմի ուժի մեջ է, քանի որ հենց թուրքերի «դուրս մղումն» է, որ կհանգեցնի այն փաստին, որ ԱՄՆ-ը և Իսրայելը Արևմտյան Ասիայում դեմ առ դեմ կմնան Իրանի և… Չինաստանի հետ:
Սերգեյ Շաքարյանց
