Մոսկվան «ուշացումով» հիշել է, թե ինչպես են ոչնչացրել Հարավսլավիան և… մեր Արցախը

Նովոռոսիայում (Դոնբաս) իրավիճակը, ըստ ամենայնի, կրիտիկական թեժանում է ոչ միայն այն պատճառով, որ ֆաշիստական ​​(նեոբանդերական) Ուկրաինայի զինված ուժերը ավելացրել են հրադադարի ռեժիմի կոպիտ խախտումների հաճախականությունը. օրերս ուկրա-նացիստները անօդաչու սարքով սպանել են ռուս երեխայի՝ Լուգանսկի Ժողովրդական Հանրապետությունում (ԼԺՀ): Եվ ոչ այն պատճառով, որ, օրինակ, Ուկրաինայի հրեա նախագահ Վլադիմիր Զելենսկին վերջերս մեկնել է Անկարա՝ «այցելելու» Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանին: Չնայած այս փաստը նույնքան տագնապալի է, որքան թուրքական զորքերի մուտքը մեր Արցախ: Պարզապես արտաքին տեսքի, համաշխարհային հանրությանը խաբելու համար պնդում են, որ, իբր, Ստամբուլում ընթանում է թուրք-ուկրաինական Բարձր մակարդակի համագործակցության խորհրդի (ԲՄՀԽ) 9-րդ նիստը` երկու երկրների նախագահների նախագահությամբ, և որ երկրների ղեկավարները «համակողմանիորեն քննարկելու են երկկողմ հարաբերությունների խնդիրները և դրանց ամրապնդման քայլերը»: «Ելնելով խաղաղության և կայունության պահպանման ընդհանուր ըմբռնումից՝ օրակարգում կլինեն տարածաշրջանային և միջազգային խնդիրները: Բացի դրանից, ԲՄՀԽ-ի անդամները կարծիքներ կփոխանակեն Ղրիմի թաթարների վիճակը բարելավելու վերաբերյալ»,- ապրիլի 9-ին հաղորդել է «Anadolu» գործակալությունը՝ վկայակոչելով Թուրքիայի նախագահի աշխատակազմի հաղորդագրությունը:

Հիշեցնենք․ նախորդ անգամ հրեա Զելենսկին այցելել էր Թուրքիա 2020-ի հոկտեմբերին՝ Արցախում ռազմական գործողությունների թեժ պահին, երբ Անկարան համապարփակ ռազմական աջակցություն էր ցուցաբերում Բաքվին: Ավելին, թուրքերն անկեղծորեն մասնակցել են հայերի դեմ պատերազմին: Ուկրա-հրեա նախագահի ներկայիս ուղևորությունը ՆԱՏՕ-ի անդամ երկիր համընկնում է Դոնբասի շուրջ իրավիճակի սրման հետ… Մենք լավ ենք հիշում նաև, որ Թուրքիայի, Երևանի և Ստեփանակերտի խամաճիկների դավաճանություններից հետո 2020-ի հոկտեմբերի 16-ին Ստամբուլում կայացած Զելենսկու հետ համաժողովում Էրդողանը հայտարարել է, որ Թուրքիան դեռ սատարում է Ուկրաինայի «տարածքային ամբողջականությանը» և չի ճանաչում Ռուսաստանի կողմից Ղրիմի «անօրինական բռնակցումը»: Թուրքն այդ ժամանակ նույնիսկ «թեթևակի» սպառնացել է «ռուս եղբայրներին», որ իբր կօգնի Ուկրաինային «լուծել Ղրիմի հարցը»:

Ինչ և ինչպես է տեղի ունենալու Ղրիմի շուրջ ռուս-թուրքական հարաբերություններում. մեզ, անկեղծ ասած, այլևս չի հետաքրքրում: Այն, ինչ տեղի է ունենում Պուտինի ու Էրդողանի միջև Արցախի հետ կապված, ակնհայտ է, Մոսկվան լռել է (առնվազն), որ թուրքերը բացահայտ կռվում էին հայերի դեմ: Ավելին, Մոսկվան համաձայնել է, որ թուրք զինվորականները պետք է հայտնվեն Արցախում՝ անկախ նրանից, թե ով և ինչպես էր փորձում ինչ-որ բան ասել: Էրդողանի հետ իր «եղբայրությունը» խթանելու համար Պուտինը զոհաբերել է ողջ Կովկասի, ոչ միայն Արցախի կամ Հայաստանի անվտանգության շահերը: Հենց այսպես դա պետք է կոչվի, և իրականում հենց այդպես էլ կա, նույնիսկ եթե Ռուսաստանի նախագահը, Արցախի հարցում Թուրքիային զիջելով, փորձում է խուսափել ավելի գլոբալ զինված բախումից: Նրա խնդիրները մեր խնդիրները չեն, մեր խնդիրները, ցավոք, այն են, որ ԱՄՆ-ը, Իսրայելը և Եվրոպան աջակցել են Էրդողանին, քանի որ լռում էին բոլորը, ոչ միայն Ռուսաստանն ու մեր հարևան Իրանը: Եվ, վերջապես, Ռուսաստան, հիշեցնում եմ այն, ինչ արդեն նոյեմբերի 9-ից անդադար հիշեցնում եմ ողջ Հայությանը. «Ով խաղաղություն է ուզում խայտառակության գնով, կստանա և՛ պատերազմ, և՛ խայտառակություն»: Ռուսաստանցիներ՝ դուք ել եք ստանալու ձեր խայտառակություն, եթե ձեր նախագահն կշարունակի պաշտել Էրդողանին և, բնականաբար, Թուրքիային:

Մոսկվան հստակ գիտեր, թե ինչու է հրեա Զելենսկին ապրիլի 9-ին մեկնել Թուրքիա: Ըստ ամենայնի, այդ պատճառով է դրանից առաջ՝ ապրիլի 8-ին, ՌԴ նախագահի աշխատակազմի ղեկավարի տեղակալ Դմիտրի Կոզակը հայտարարել, որ Կիևի կողմից Դոնբասում լայնամասշտաբ ռազմական գործողությունների սանձազերծումը Ուկրաինայի համար իր վերջի սկիզբն է: Նա նախազգուշացրել է, որ Ռուսաստանը ստիպված կլինի պաշտպանել Դոնբասում բնակվող իր քաղաքացիներին, եթե հակամարտության մասշտաբները «համապատասխան լինեն»: Ահա թե ինչ է նշանակում այն, որ Նովոռոսիայում նեոբանդերականներն ու թուրքերը պատրաստվում են ցեղասպանության ենթարկել ռուսներին և ռուսախոսներին, ոչ թե հայերին, ինչպես դա եղավ Արցախում: Հաջորդ օրը`ապրիլի 9-ին, Ռուսաստանի նախագահի մամուլի քարտուղար Դմիտրի Պեսկովը լրագրողների հետ ճեպազրույցի ժամանակ հայտարարել է, որ Կրեմլի կարծիքով Դոնբասում հակամարտության սրումը կարող է հանգեցնել Սրեբրենիցայի (Բոսնիա և Հերցեգովինա) ողբերգության կրկնմանը, և այս դեպքում Ռուսաստանը պատրաստ է միջամտել դա կանխելու համար: «Ուկրաինական կողմը, ինչի մասին կարելի է դատել տարբեր հայտարարություններից, ամբողջովին չի մերժում Հարավ-Արևելքի հետ կապված իր սեփական խնդրի ռազմական լուծման գաղափարը, – մեջբերում է նրա խոսքերը «ՌԻԱ Նովոստին»: – Ուկրաինայում սահմանազատման գծում իրավիճակի զարգացման դինամիկան ստեղծում է լայնամասշտաբ ռազմական գործողությունների վերսկսման վտանգ: Կրեմլում վախեր կան, որ Ուկրաինայում քաղաքացիական պատերազմ կվերսկսվի: Եվ եթե մեր սահմանների մոտ քաղաքացիական պատերազմ լինի, դա սպառնալիք կլինի Ռուսաստանի համար»: Նա նաև ասել է, որ նախագահ Պուտինը Գերմանիայի կանցլեր Անգելա Մերկելին պարզաբանումներ է ներկայացրել Ռուսաստանում զորքերի տեղաշարժի վերաբերյալ: Դրանց իմաստը կայանում էր նրանում, որ Մոսկվան ազատ է դա անել իր հայեցողությամբ ամբողջ երկրում: Պեսկովի խոսքով՝ ՌԴ-ը կպաշտպանի Դոնբասի տարածքում բնակվող իր քաղաքացիներին, նույնիսկ եթե նրանք լինեն նաև Ուկրաինայի քաղաքացիներ, այդ իրավիճակը եզակի չէ, և երկքաղաքացիությունը խոչընդոտ չի հանդիսանա: Քանի որ լրագրողները փորձում էին պարզել, թե Ռուսաստանը կոնկրետ ինչ միջոցներ է պատրաստ ձեռնարկել Դոնբասում, Պեսկովը ավելի ընդարձակ բացատրություններ է տվել. «Ռազմական գործողությունների բռնկման և այնտեղ մարդկային աղետի հավանական կրկնության դեպքում՝ Սրեբրենիցայի օրինակով, ինչի մասին, ի դեպ, արդեն ասել է նախագահ Պուտինը, աշխարհի ոչ մի երկիր մի կողմ չի կանգնի: Եվ բոլոր երկրները, այդ թվում՝ Ռուսաստանը, միջոցներ կձեռնարկեն, որպեսզի նման ողբերգություններ չկրկնվեն»:

«Սրեբրենիցա» տերմինը տարբեր պետությունների կողմից տարբեր կերպ է մեկնաբանվում: Հիշեցնենք, որ սա Բոսնիայի և Հերցեգովինայի (Բալկանյան թերակղզի) նախկին սերբական քաղաքն է, որում մահմեդականներն ու կաթոլիկները առաջին անգամ ամբողջությամբ ոչնչացրին ուղղափառ բնակչությանը՝ ոմանք սպանվել էին, իսկ մյուսները ստիպված էին եղել փախչել: Դա նաև այն քաղաքն է, որտեղ ՆԱՏՕ-ի զորքերի հոլանդացի «խաղաղապահները» սադրանքով հրահրեցին ուղղափառների պատասխան գործողություններ: Դա նաև այն քաղաքն է, որտեղ անհայտ ծագման մի քանի հազար դիակ են բերվել տարբեր վայրերից, ինչը գնահատվել է որպես «բոսնիացի մահմեդականների ցեղասպանություն», չնայած դեռ պարզ չէ, թե ով և որտեղ է սպանել այդ մարդկանց: Վերջապես, հենց այդ «Սրեբրենիցան» դարձավ ՆԱՏՕ-ի`Հարավսլավիայի դեմ չսադրված պատերազմ սկսելու, իսկ Սրպսկա Կրայնայի Հանրապետության (մեր Արցախի բալկանյան անալոգներից մեկը) առնչությամբ` պատժիչ ռազմական միջոցներ ձեռնարկելու, որոնք ավարտվեցին տասնյակ հազարավոր սերբերի ոչնչացմամբ, հարյուրհազարավոր ուղղափառ սերբերի բռնի տեղահանմամբ և Սրպսկա Կրաժինայի հանրապետության ոչնչացմամբ… Սա այն է, ինչ «հանկարծ» հիշեցին Կրեմլում, հետևաբար, նրանք այնտեղ (Կրեմլում) գիտեն շատ լավ, թե ինչ են արել թուրքերը, կովկասյան թաթարները, ինչպես նաև Երևանի և Ստեփանակերտի դավաճանները, թուրքամետները մեր Արցախի հետ…

Այսպես, թե այնպես ապրիլի 9-ի երեկոյան Կրեմլի մամուլի ծառայությունը հայտնեց, որ հեռախոսազրույցի ժամանակ Էրդողանը և Պուտինը քննարկել են իրավիճակը Նովոռոսիայում, և կողմերը «մտահոգություն են հայտնել, որ ուկրաինական կողմը խուսափում է Մինսկի համաձայնագրերի իրագործումից, և վերջերս վերսկսել են շփման գծում իրավիճակի սրմանն ուղղված վտանգավոր սադրիչ գործողությունները»… Թուրքերին հավատացողներ և թուրքերի հետ հույսեր կապողները՝ ավաղ, դատապարտված են ձախողման: Հետևաբար, Ռուսաստանի արտգործնախարար Սերգեյ Լավրովի նախազգուշացումը, որը նա հնչեցրեց ապրիլի 12-ին, արհեստական ​​և ուշացած է թվում. իբր, թե Թուրքիան և Արևմուտքը չպետք է բորբոքեն «Ուկրաինայի ռազմատենչ տրամադրությունները. Կիևյան ռեժիմը կարող է անցնել անխոհեմ գործողությունների, և դա կարող է վատ ավարտվել նրա համար»: … Իսկ ինչո՞ւ լռեցիք, Լավրով, երբ թուրքերն ու Արևմուտքը քրդա-հրեա Իլյուշ Ալիևի ռեժիմի «ռազմատենչ տրամադրությունները» և ռևանշիզմ բորբոքեցին:

Սերգեյ Շաքարյանց