Լիբիան՝ «Թուրքիայի հետ պատերազմական վիճակի մեջ»
Մինչ դեկտեմբերի 10-ին Էրդողանը Բաքվում փառաբանում էր հրեա ցեղասպան դյոնմե Էնվեր փաշային, և մինչ Հայաստանի ցեղասպան, ԱԶԳԱՍՊԱՆ Փաշինյան «փաշան» շարունակում էր պայքարել հայ ազգի դեմ, Թուրքիան պատերազմի ևս մեկ ճակատ է ստացել:
Ֆելդմարշալ Խալիֆա Բելկասիմ Հաֆթարի Լիբիական ազգային բանակում (ԼԱԲ) հայտարարել են, որ իրենք գտնվում են Թուրքիայի հետ պատերազմական վիճակի մեջ այն բանից հետո, երբ Էրդողանը կրկին «հրահրել է հին հակամարտությունը»: Այդ մասին գրում է «The Libya Observer» անգլալեզու տեղեկատվական պորտալը: ԼԱԲ-ի պաշտոնական ներկայացուցիչ Ահմեդ ալ-Միսմարին նախօրեին՝ դեկտեմբերի 9-ին, շեշտել էր, որ «ոչ ոք չի հայտարարել իրենց ուժերի և Թուրքիայի միջև պատերազմի ավարտի մասին», իսկ Խալիֆա Հաֆթարի զորքերի և Անկարայի կողմից սատարվող Ազգային համաձայնության կառավարության (ԱՀԿ) կազմավորումների միջև հրադադարը տեղի է ունեցել ի նշան միջազգային հանրության, բարեկամ երկրների ջանքերի հարգանքի և պատերազմը դադարեցնելու լիբիացիների ցանկության»: Միաժամանակ ալ-Միսմարին նշել է, որ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը «երբեք չի դադարեցրել զենք ուղարկել Լիբիա»: Նրա խոսքով, շաբաթվա սկզբին ԼԱԲ-ի ռազմածովային ուժերի կողմից կանգնեցված թուրքական նավը գտնվում էր «արգելված գոտում», իսկ Թուրքիայի արտգործնախարարության պատասխանը Լիբիայի ափերին Հաֆթարի ներկայացուցիչների օրինական գործողություններին «անընդունելի ամբարտավանություն» էր պարունակում:
Պաշտոնական Անկարան ավելի վաղ խստորեն դատապարտել էր Միջերկրական ծովում Հավթարի ուժերի կողմից իր նավերից մեկի կանգնեցնելը՝ հայտարարելով, որ նավը պետք է անմիջապես վերսկսի իր ուղին դեպի Լիբիայի արևմտյան Միսրատա նավահանգիստ, որը գտնվում է ПНС -ի վերահսկողության տակ: «Լիբիայում Թուրքիայի շահերի դեմ հարձակումը լուրջ հետևանքներ կունենա, և այդ տարրերը (այսինքն՝ Հաֆթարի զինված ուժերը) կդիտվեն որպես օրինական թիրախներ»,- ասված է Թուրքիայի արտաքին գործերի նախարարության հայտարարության մեջ: Ըստ թուրքական կողմի վարկածի՝ նավը միայն դեղամիջոցներ և բժշկական սարքավորումներ էր տեղափոխում Միսուրատա, երբ ԼԱԲ մարտիկները կանգնեցրին այն, իսկ անձնակազմի անդամները (Թուրքիայի և Ադրբեջանի քաղաքացիներ) հսկողության տակ են վերցվել:
Ինչպես հաղորդվում էին համաշխարհային լրատվամիջոցներում՝ Թուրքիայի նախագահ Էրդողանը ПНС-ի և ԼԱԲ-ի միջև հրադադարի մասին համաձայնագիրը նախկինում նկարագրել էր որպես «թույլ վստահություն առաջացնող»: Սակայն այս տարվա օգոստոսի վերջից երկու կողմերի կազմավորումների բախումները գործնականում ամբողջությամբ դադարեցվել են այն բանից հետո, երբ նրանք հայտնեցին իրենց համաձայնությունը բանակցություններ սկսել Շվեյցարիայում: Միջլիբիական հակամարտության կողմերի ներկայացուցիչները հոկտեմբերի 23-ին Ժնևում համաձայնության եկան մշտական հրադադար հաստատելու մասին:
Հիշեցնենք, որ վերջին ամիսներին Լիբիայում դիտարկվում էր առճակատում Թուրքիայի, որը սատարում է ПНС -ին և հազարավոր սիրիացի իսլամիստ ահաբեկիչների, ինչպես նաև Պարսից ծոցի արաբական միապետությունների միջև, որոնց շարքում առանձնանում են Արաբական Միացյալ Էմիրությունները (ԱՄԷ): Մարշալ Հաֆթարը վայելում է Ռուսաստանի, Եգիպտոսի, Ֆրանսիայի, Սաուդյան Արաբիայի և Արաբական Միացյալ Էմիրությունների աջակցությունը: Սարադջի ПНС-ի կողմում են Թուրքիան և Քաթարը: 2019-ի նոյեմբերի վերջին Անկարան և Լիբիայի կառավարությունը Տրիպոլիում ստորագրել են ռազմական համագործակցության պայմանագիր, որի համաձայն Թուրքիան ուժեղ աջակցություն է ցուցաբերում ПНС – ին՝ ներառյալ զենքի մատակարարումը: Լիբիայում մարտերի դադարեցումը, ինչպես տեսանք, հնարավորություն է տվել, որ Թուրքիան սկսի ահաբեկիչներ ուղարկել Արցախ: Հայտնի է նաև, որ թուրքերը Անդրկովկաս են ուղարկել ահաբեկիչներ ոչ միայն բուն Սիրիայից, այլև Լիբիայից: Եթե Լիբիայում պատերազմ վերսկսվի, ապա միանգամայն հնարավոր է ակնկալել, որ թուրքերը շտապ կսկսեն իրենց ահաբեկիչներին տեղափոխել ոչ միայն Սիրիայից, այլև Արցախի օկուպացված հատվածից՝ Հյուսիսային Աֆրիկա: Քանի որ առանց Թուրքիայի և նրա ահաբեկիչների մասնակցության՝ մանկլավիկ Սարաջը վաղուց տապալված և ոչնչացված կլիներ:
Այնուամենայնիվ, մենք հրապարակայնորեն հարցնում ենք բոլորից՝ ՆԱՏՕ-ի անդամ երկրներից (Թուրքիան դեռ այս դաշինքի անդամ է), Եվրամիությունից, որի անդամ է Անկարան, Ռուսաստանից և Իրանից, որոնք «համագործակցում են» թուրքերի հետ Սիրիայի հարցում «Աստանայի գործընթացի շրջանակներում»: ԻՆՉՈՒ Է ԱՇԽԱՐՀԸ ՀԱՇՏՎՈՒՄ ԱՅՆ ԲԱՆԻ ՀԵՏ, ԹԵ ԻՆՉՊԵՍ Է ԹՈՒՐՔԻԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ԱՀԱԲԵԿՉՈՒԹՅԱՆ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՎԱՐՈՒՄ՝ ընդ որում ահաբեկչական խմբավորումներից մարդասպանների օգտագործմամբ: Այս փաստերն այնքան շատ են (Սիրիայում, Լիբիայում, Արցախում), որ աշխարհը վաղուց իրավունք ունի ռազմական գործողություն իրականացնել Թուրքիայի դեմ՝ խաղաղություն պարտադրելու համար:
Սերգեյ Շաքարյանց
