Իրանի և ՄԱԿ Անվտանգության խորհրդի կողմից ԱՄՆ-ի դիվանագիտությանը հասցված ապտակը
Վերջերս, Միացյալ Նահանգների պահանջով ՄԱԿ Անվտանգության խորհուրդը իր քննարկումն անցկացրել է «փակ ձևաչափով»: Որոշվում էր այն հարցը, թե արդյո՞ք պետք է ընդունել Վաշինգտոնի առաջարկը՝ Իրանին զենք և զինամթերք վաճառելու արգելքը երկարաձգելու վերաբերյալ: Միանգամից ասենք. մենք կանխատեսել էինք, որ Ամերիկային պարտություն է սպասվում ՄԱԿ Անվտանգության խորհրդում: Եվ հենց դրանով էին բացատրում Իրանի հարցերով ԱՄՆ-ի նախկին հատուկ ներկայացուցչի և ԱՄՆ պետքարտուղարի ավագ խորհրդականի՝ Բրայան Հուկի անսպասելի հրաժարականը: Այսինքն, ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի վարչակազմը հիանալի գիտեր, որ ՄԱԿ Անվտանգության խորհրդում ամերիկացիներին քաղաքական «սառը ցնցուղ է» սպասում: Բայց տեղի ունեցածը ցավալի էր ինչպես Թրամփի, այնպես էլ պետքարտուղար Մայքլ Փոմպեոյի համար: ԱՄՆ Պետդեպարտամենտի ղեկավարը, այնուամենայնիվ, չդիմացավ և օգոստոսի 17-ին քննադատության և նախատինքի «տոննաներ է» հասցեագրել Մեծ Բրիտանիային, Ֆրանսիային և Գերմանիային. ամբողջ Արևմտյան Եվրոպան դեմ էր արտահայտվել, Ռուսաստանն ու Չինաստանը քվեարկության ժամանակ նույնիսկ վետոյի իրավունքը կիրառելու անհրաժեշտություն չեն ունեցել:
ՄԱԿ Անվտանգության խորհրդի «մեծ հնգյակից» չորս պետություն արգելել են Ամերիկային նույնիսկ մտածել նոր հակաիրանական պատժամիջոցների մասին. խոսքը ՄԱԿ հովանու ներքո պատժամիջոցների մասին է, ոչ թե Իրանի դեմ Վաշինգտոնի միակողմանի պատժամիջոցների: Արդյունքում, ԱՄՆ առաջարկին կողմ էր միայն… Դոմինիկյան Հանրապետությունը, 5 երկիր ձեռնպահ մնացին, իսկ ՄԱԿ Անվտանգության խորհրդի մնացած ոչ մշտական անդամները աջակցել են ռուսներին, չինացիներին, բրիտանացիներին, ֆրանսիացիներին և գերմանացիներին: Սա Միացյալ Նահանգների տխրահռչակ դիվանագիտական պարտությունն է. այլ գնահատական պարզապես չի կարող լինել…
Իրանի արտաքին գործերի նախարար Մոհամադ Ջավադ Զարիֆը օգոստոսի 18-ին ուղիղ եթերում Ազգային կառավարության շաբաթվա նախօրեին հեռուստաուղերձով հայտարարել է, որ ԱՄՆ հեգեմոնիայի ժամանակն ավարտվել է, հայտնում է IRNA գործակալությունը: Նա ասել է, որ Թրամփի վարչակազմը սկսել է սխալ հաշվարկել մոտեցումը 2018 թվականից, երբ ԱՄՆ-ին դուրս է բերել Համատեղ Համապարփակ Գործողությունների պլանից (ՀՀԳՊ, JCPOA): Նախարարն ասել է, որ ԱՄՆ ձախողումների հիմնական պատճառը նրա կեղծ քաղաքականությունն է, որը սկսվել է այն ժամանակ, երբ Թրամփը եկել է իշխանության և սկսել խզել Իրանի հետ միջուկային գործարքը, որը հայտնի է որպես JCPOA: Ըստ Զարիֆի՝ նույնիսկ JCPOA-ի դիակը պարտության է մատնել Միացյալ Նահանգներին: Իրանի նախագահ Հասան Ռոհանին Թեհրանում Իրանի Հեռուստառադիոարձակման (IRIB) բարձրաստիճան պաշտոնյաների հետ հանդիպման ժամանակ հայտարարել է, որ ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի վերջերս կայացած հանդիպումը, որը հանգեցրել է Միացյալ Նահանգների վճռական ձախողմանը զենքի էմբարգոն երկարաձգելու իր ջանքերում, քաղաքական մեծ ձեռքբերում էր և Իրանի ժողովրդի պատմական հաղթանակ: Ռոհանին հայտարարել է, որ ԱՄՆ-ը և Թրամփը վերջին մի քանի տարիներին երկու անգամ անտեսվել են միջազգային հանրության կողմից. «ՄԱԿ Անվտանգության խորհուրդը կարևոր նիստ է անցկացրել 2018-ին Թրամփի նախագահության օրոք, երբ ես նույնպես Նյու Յորքում էի, և այս նիստի ժամանակ Անվտանգության խորհրդի 14 անդամներ հանդես են եկել նրա հայացքների դեմ: Անվտանգության խորհրդի պատմության մեջ չկա նախադեպ, երբ 14 երկիր դեմ լինեն Միացյալ Նահանգների տեսակետներին: Այս անգամ ևս Անվտանգության խորհրդի 15 անդամներից 14-ը դեմ են արտահայտվել Վաշինգտոնին»:
Մենք դժվար թե կանխատեսենք, թե ինչ կլինի հետո, ում նավահանգիստն են պայթեցնելու ԱՄՆ-ի կամ նրանց դաշնակիցների հատուկ ծառայությունները, կամ էլ ինչ-որ այլ ահաբեկչական հարձակում է տեղի ունենալու՝ ուղղված Իրանի կամ նրա դաշնակիցների դեմ: Ամեն դեպքում, օգոստոսի 15-ին, մեկ օր անց այն բանից, երբ ՄԱԿ Անվտանգության խորհուրդը մերժեց ԱՄՆ-ի կողմից առաջարկված բանաձևը՝ զենքի վաճառքի էմբարգոն երկարացնելու վերաբերյալ, Թրամփը լրագրողներին խոստացավ, որ Սպիտակ տան վարչակազմը «կմտածի» և կփորձի հարկադրել Իրանի դեմ պատժամիջոցների վերադարձը ՄԱԿ-ում մոտակա շաբաթների ընթացքում: Թեհրանի պատասխանն արդեն հնչել է: Իրանի խորհրդարանի պատգամավոր Ալի Հեզրյանը, ինչպես հայտնում է Mehr News-ը, կրկնակի հրատապության նախագիծ է առաջարկել. Իրանի՝ JCPOA-ից դուրս գալու վերաբերյալ. «ԱՄՆ վարչակազմը՝ JCPOA-ի խախտողներից մեկը, ցանկանում է օգտագործել վերադարձման մեխանիզմը: Մնալով JCPOA-ում ՄԱԿ Անվտանգության խորհրդի բանաձևերի վերադարձով՝ Իրանն այլևս օգուտ չի ունենալու, բայց ես հայտարարում եմ կրկնակի հրատապության օրինագծի մասին՝ «JCPOA-ից Իրանի ավտոմատ դուրս գալու մասին վերադարձման մեխանիզմը ակտիվացնելու դեպքում»: Ինտրիգը պահպանվելու է, ըստ ամենայնի, մինչև ԱՄՆ նախագահական ընտրությունների ավարտը: Եկեք միասին հետևենք այս կարևոր խնդրին:
Սերգեյ Շաքարյանց
