Իրան. «Մի ստիր, Ամերիկա»
Մոտ երկու շաբաթ ԱՄՆ իշխանությունները կեղծ քարոզչություն էին վարում այն մասին, որ իբր «երկխոսությունն կա» Ամերիկայի և Իրանի միջև, որ իրանցիները «ընդունել են Վաշինգտոնի պայմանները» և այլն: Զարմանալի է այն, որ կարծես, նույն մի հրամանով, «ֆեյք (կեղծ) նորությունների» բոլոր վարպետները և Ռուսասատանում, և Հայաստանում այս ժամանակահատվածում «հեռարձակում են» նույն բանը, որ, ենթադրաբար, ակտիվ անդրկուլիսային դիվանագիտություն է ընթանում ԱՄՆ-ի և Իրանի միջև: Հունիսի 23-ին, ԱՄՆ-ի բոլոր անխելք խամաճիկներին (ներառյալ Հայաստանն ու Ռուսաստանը) Իսլամական հեղափոխության Գերագույն առաջնորդի՝ այաթոլլահ Սեյեդ Ալի Հոսեյնին Խամենեիի և իրանական բոլոր Զինված ուժերի հրամանատարության անունից, անձամբ պատասխանել է Իրանի կառավարության ղեկավար, նախագահ Հասան Ռոհանին իր ելույթում, որը ուղիղ հեռարձակվում էր IRIB պետական հեռուստատեսությամբ:
Մենք որոշեցինք, որ Հայաստանի բոլոր քաղաքացիների համար օգտակար կլինի՝ սկսած հակաազգային կառավարությունից, իմանալ, թե ինչ է պատասխանել պարոն Ռոհանին ամերիկացիներին, և, հետևաբար, մենք մեջբերենք հատված նրա հարցազրույցից: «Նրանք [ամերիկացիները] ասում են. «Մենք պատրաստ ենք բանակցությունների»: Նրանք ինչ-որ տարօրինակ բան են ասում: Ի՞նչ է դա նշանակում. «Մենք պատրաստ ենք բանակցությունների»: Ո՞վ լքեց բանակցությունների սեղանը: Ո՞վ կոտրեց բանակցությունների սեղանը: Ո՞վ վարեց հանդիպման սենյակ: Դրանք էին: Այնպես որ, սա սուտ է այն ստերի գլխին, որոնք ամեն օր դուրս են գալիս ԱՄՆ-ից»,- եզրափակել է նախագահ Ռոհանին: Այս կապակցությամբ մենք ուզում ենք հիշեցնել այն մասին, ինչի մասին գրել ենք 2020 թվականի հունվարի 3-ից, երբ անպարկեշտ Ամերիկան ահաբեկչական գործողություն էր իրականացրել իրանական գեներալ-լեյտենանտ Կասեմ Սոլեյմանիի դեմ. ըստ այաթոլլահ Խամենեիի ռազմավարական կողմնորոշման, որը նա բազմիցս բարձրաձայնեց Սոլեյմանիի մահից հետո՝ Իսլամական Հանրապետությունը հավատարիմ է ԱՄՆ-ի հետ «ոչ պատերազմ, ոչ բանակցություններ» քաղաքական կուրսին:
Նույնիսկ ավելի կոշտ, քան Ռոհանին, արտահայտվել էր Գերագույն առաջնորդի ռազմական օգնականներից մեկը, Իրանի պաշտպանության նախկին նախարար, բրիգադի գեներալ Հոսեյն Դեհգանը, որը հունիսի 23-ին «Ալ Ջազիրային» (Քաթար) տված հարցազրույցում ասել է. «Թրամփը ոչ թե նախագահ է, այլ հանցագործ, և ԱՄՆ ցանկացած քայլը Պարսից ծոցի ջրերում համապարփակ պատասխան կստանա Իրանից: Իրանը բանակցություններ չի վարելու Միացյալ Նահանգների հետ: Իրանը նպատակային կշարունակի իր տարածաշրջանային քաղաքականությունը»: Թեհրանի նախկին քաղաքապետ և Իրանի օդուժի պաշտոնաթող գեներալ Մոհամադ Բակերի Քալիբաֆը վերջերս խոսեց նույն ոգով և մեկ օր առաջ ասաց. «Իրանը դեմ չէ դիվանագիտությանը և բանակցություններին, բայց խստիվ արգելված և վնասակար է Միացյալ Նահանգների հետ բանակցություններ վարելը: Վերջին օրերին արևմտյան երկրները, մասնավորապես ԱՄՆ-ը և, դժբախտաբար, եվրոպական մի շարք երկրներ, հերթական անգամ ապացուցեցին իրենց անվստահելի և թշնամական բնույթը իրանական ազգի նկատմամբ»: Ի՞նչ է նշանակում Իրանի «նպատակային տարածաշրջանային քաղաքականություն», մենք հիմա հիշեցնենք: Նախ՝ Իրանի քաղաքականությունը Սիրիայի հարցում և ԱՄՆ-ին ու սիոնիզմին դիմադրության Ճակատի նկատմամբ կմնա անփոփոխ: «Նահատակ գեներալ Սոլեյմանիի ստոր սպանությունը չի փոխել Իսլամական հանրապետության Սիրիային և Դիմադրության ճակատին սատարելու քաղաքականությունը»,- ասել է երկրի 1-ին փոխնախագահ Էսքագ Ջահանգիրիրին: (Fars News) Երկրորդն այն է, որ արտասահմանյան երկրները, հիմնականում ԱՄՆ-ը, սպառնում են տարածաշրջանում խաղաղությանը և պետք է լքեն Պարսից ծոցը, ասվում է Իրանի ԻՀՊԿ նավատորմի հրամանատար ծովակալ Ալիրեզա Թանգսիրիի հայտարարության մեջ: Երրորդ՝ ամերիկյան զորքերը պետք է դուրս գան Սիրիայից և Իրաքից, և Իրանը ողջունում է Իրաքի կառավարության և խորհրդարանի պահանջները: Չորրորդ. Սաուդյան Արաբիան կապիտուլյացիայի է ենթարկում և հեռանում Եմենից. «Սաուդյան Արաբիայի կառավարությունը պետք է ընդունի պարտություն Եմենում ընթացող պատերազմում և նոր քաղաքականություն որդեգրի: Պատերազմը Եմենի հետ անօգուտ արկածախնդրություն է, և Սաուդյան Արաբիան պետք է պատասխան տա հետևանքների համար»,- ասաց բրիգադի գեներալ Դեհգանը:
Մենք ուզում ենք հատկապես շեշտել, որ թող ոչ ոք Հայաստանում չմտածի, թե Իրանն իր արտաքին քաղաքականությունը սահմանափակում է Մերձավոր Արևելքով: Հունիսի 21-ին իրանական ևս մեկ նավ բարեբախտաբար հասավ Վենեսուելայի (Հարավային Ամերիկա) ափերը. «Գոլեսան» բեռնատար նավը բերեց սնունդ ու դեղամիջոցներ՝ կորոնավիրուսի համաճարակի դեմ պայքարի համար: Այդ մասին Twitter-ի իր էջում հայտնել է Կարակասում Իրանի դեսպան Խոջաթ Սոլթանին: Եվ, ինչպես հունիսի 22-ին հայտարարեց վերոհիշյալ ծովակալ Թանգսիրին, մինչև ընթացիկ՝ 1399 իրանական տարեվերջ (ավարտվում է 2021 թ. մարտի 20-ին), ԻՀՊԿ-ն նախատեսում է Հնդկական օվկիանոսում հիմնել մշտական բազա: Ի դեպ, Հնդկական օվկիանոսի հյուսիսում և Օմանի ծոցի ջրային տարածքում հունիսի 18-ին Իրանը երկրի հարավում անցկացվող զորավարժությունների ընթացքում փոքր և միջին հեռահար հրթիռների շատ հաջող փորձարկումներ է անցկացրել: Այս փորձարկումները Հնդկական օվկիանոսում իրանական մշտական բազան մոտալուտ ստեղծման մասին ծովակալ Թանգսիրիի հայտարարության, հիանալի պատկերն էին: Վստահ ենք, որ այժմ Հայաստանի քաղաքացիները ավելի հստակ հասկացել են, թե ինչ է նշանակում Իրանի «տարածաշրջանային քաղաքականություն» արտահայտությունը և պատկերացրել են, թե ինչպիսին է լինելու իրանական այս քաղաքականությունը մոտ ապագայում…
Սերգեյ Շաքարյանց
