Դավութօղլուն բացահայտում է նախագահ Էրդողանին

Իրաքում քրդերի դեմ Թուրքիայի կողմից սկսված նոր պատերազմի ֆոնին, Թուրքիայի ներսում նկատվում է քաղաքական իրավիճակի սրացում: Դա, ըստ երևույթին, պայմանավորված է տնտեսության և սոցիալական ոլորտում գործերի և ընդհանուր վիճակի սպասվող կտրուկ վատթարացմամբ: Ըստ «Dünya Gazetesi» պորտալի տնտեսական սյունակագիր Ալաաթին Ակտաշի, տարվա երկրորդ եռամսյակում Թուրքիայի տնտեսական ցուցանիշները կարող են նվազել 20-25% -ով: Ակտաշի խոսքով՝ նման ռեկորդային ռեգրեսիայի նախադրյալներն արդեն երևում են: Նա ավելացրեց. «Ապրիլին արդյունաբերության 31% անկմամբ, մայիսին ակնկալվում է, որ այդ ցուցանիշները կհասնեն 30-35%: Հունիսին սպասվում է, որ իրավիճակը կբարելավվի: Այսպիսով, մենք խոսում ենք առաջին եռամսյակում արտադրության 20-25% անկման մասին: Դրա հետ մեկտեղ, արդյունաբերության և ՀՆԱ-ի փոփոխությունների որոշակի նմանություն կա: Այսպիսով, առաջին եռամսյակում 4,5% աճից հետո, երկրորդում սպասվում է 20-25% անկում»: Սա նշանակում է, որ մինչև աշնանը Թուրքիան ավելի շատ խնդիրներ կունենա, հայտարարել է Ակտաշը:

Դա պայմանավորված է նաև նրանով, որ, ըստ «Hürriyet» թերթի լրագրող Նուրայ Բաբաջանի, Թուրքիայում աճում է մտավախությունը, որ երկրում վերջին օրերին նոր կորոնավիրուսային վարակների թվի աճը գերազանցում է կանխատեսումները: Կան առաջարկություններ, որ եթե մեկ օրվա ընթացքում վարակվածների թիվը գերազանցում է երկու հազարը, ապա կարանտինի սահմանափակումները կարող են նորից վերադառնալ: Կառավարությունը քննարկում է «տարածաշրջանային նոր արգելքներ» ներմուծելու հնարավորությունը` հիմնվելով Թուրքիայի գիտական ​​խորհրդի առաջարկությունների վրա, եթե ավելանա վարակվածների թիվը: Այս «կորոնավիրուսային սահմանափակումները» արդեն իսկ պատճառ են դարձել, որ Թուրքիայի հիմնական եկամտի կետերից մեկը՝ զբոսաշրջային բիզնեսը լրջորեն տուժի: Հետևաբար չպետք է զարմանալ, որ հունիսի 15-ից քրդամետ Ժողովուրդների դեմոկրատական ​​կուսակցությունը (HDP) իր կողմնակիցներին դուրս է բերել փողոցներ և հայտարարել երկու քաղաքներից (Ադրիանուպոլիս և Հաքքյարի) դեպի Անկարա «Ժողովրդավարական երթը՝ ընդդեմ կամայականությունների» սկիզբի: Վերջին կաթիլը խորհրդարանական մանդատների հետկանչելն էր և Հաքքյարի շրջանից մի պատգամավորի և Ժողովրդավարական հասարակության կոնգրեսի համանախագահ Լեյլա Գուվենի և Դիարբեքիրի շրջանի պատգամավոր Մուսա Ֆարիզոգուլարի ձերբակալությունները: Բայց, հավանաբար, Իրաքում քրդերի դեմ ռազմական գործողությունները դրդել են HDP-ի կուսակցությանը կտրուկ ակտիվության:

Բայց դա բոլորը չէ: Նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի հետ մենամարտի հեռանկարը դրդեց նախկին վարչապետ Ահմեդ Դավութօղլույին «գաղտնազերծել» որոշ մանրամասներ Սիրիայում խփած ռուսական Սու-24 Մ ռմբակոծիչի (2015-ի նոյեմբեր) մասին: Դավութօղլուն հարցազրույց է տվել «Duvar English» ամսագրի գլխավոր խմբագիր Ջանսու Չամլիբելին, որի ընթացքում նա արձագանքեց քննադատությանը և ասաց. «Երբ Գլխավոր շտաբի պետն այդ ժամանակ ինձ տեղեկացրեց տեղի ունեցածի մասին, ես հրահանգներ տվեցի կապ հաստատել ռուսական կողմից լիազորված անձանց հետ: Հատկապես հրատապ էր հնարավորինս արագ կապ հաստատել Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինի հետ, քանի որ ես գիտեի, թե որքան կարևոր է դիվանագիտությունը նման իրավիճակներում: Այնուամենայնիվ, ցավոք, չնայած իմ ցուցումներին, հինգ րոպե անց Թուրքիայի նախագահի աշխատակազմը հայտարարություն արեց, թե ռուսական ռմբակոծիչը խոցվել էր Թուրքիայի օդուժի կողմից: Այս հայտարարությունը սխալ էր, եթե տեղեկատվությունն այս եղանակով չներկայացվեր լայն հասարակությանը, ապա հարցը կարող էր լուծվել անդրկուլիսային դիվանագիտության միջոցով»: Ինչպես տեսնում ենք, Դավութօղլուն իրականում բացահայտեց Էրդողանին, որը, ինչպես շատերն են հիշում, 2016-ին Ռուսաստանին համոզեց, որ ինքը «մեղավոր չէ» Սու-24 Մ-ի հետ կատարված ողբերգության համար, որ իրեն «դավաճանել են այն շրջանակները, որոնք գոհ չեն Ռուսաստանի և Թուրքիայի միջև լավ հարաբերություններից»:

Այնուամենայնիվ, եթե մենք հավատանք Դավութօղլուին, ապա կստացվի, որ չզանգելով Մոսկվա, հենց Էրդողանն էր, որ ջանում էր կտրուկ դիմակայություն և նույնիսկ Ռուսաստանի հետ բախում ստանալ: Ինչպես գիտեք, ռուսական ռմբակոծչի հետ միջադեպից հետո ռուս-թուրքական հարաբերությունները գործնականում գրեթե մեկ տարի բացակայում էին: Իսկ համատեղ ռուս-իրանական հատուկ ջոկատայինների համատեղ գործողությունները բացարձակապես «չխնայեցին» թուրքերին և թուրքամետ ահաբեկիչներին Սիրիայում, մինչև… ինչ-որ բան պատահեց 2016-ի հուլիսի 16-ին: Ի դեպ, նաև մենք Հայաստանում հիշում ենք այդ չարաբաստիկ օրը` այն ժամանակ ահաբեկիչները սպանում էին նաև Երևանում…

Թե ինչպես ամեն ինչ կավարտվի 2020-ին Թուրքիայի համար, դեռ պարզ չէ: Բայց հնարավոր է, որ Դավութօղլուի խոսքերը կվերականգնեն Էրդողանի նկատմամբ անվստահությունը միջազգային ասպարեզում և ոչ միայն Ռուսաստանի իշխանությունների կողմից: