Սպասում ենք, թե երբ ՆԱՏՕ-ն կտրոհվի

ՆԱՏՕ-ում առկա են խուճապ և անվստահություն, այնքան ուժեղ, որ նույնիսկ Լեհաստանը՝ նորաթուխ «ՆԱՏՕ-ի ցամաքային ավիակիրը», սկսել է վախենալ, որ Հյուսիսատլանտյան դաշինքը մոտ է պառակտմանը: ՆԱՏՕ-ն ստիպված եղավ գաղտնի հետաքննություն սկսել վերջին միջադեպի կապակցությամբ, այն էլ՝ դաշինքի երկու անդամների միջև: Փաստն այն է, որ Միջերկրական ծովում գտնվող Լիբիայի ափերից ոչ հեռու գրեթե բախում էր տեղի ունեցել Թուրքիայի և Ֆրանսիայի ռազմանավերի մասնակցությամբ: Դրա մասին զեկույցներն առաջին անգամ հրապարակվեցին հունիսի 17-ին: Այսպիսով, թուրքական ֆրեգատը ռադարների օգնությամբ նկատեց ֆրանսիական ռազմանավին, երբ նա փորձեց ավելի մոտենալ «Cirkin» ռոլքերին, որը տեղափոխում էր զենք՝ նախատեսված Լիբիայի թուրքամետ ազգային փոխհամաձայնության կառավարության (PNS) ուժերի համար: Նշվում է, որ միջադեպին ներգրավվել է նաև Թուրքիայի նավատորմի երկրորդ ֆրեգատը: Երբ հենց այդ դրվագը տեղի է ունեցել, չի հստակեցվում, չնայած արդեն իսկ կան չստուգված տվյալներ, որ ֆրանսիացիներն ու թուրքերը բախվել են հունիսի 10-ին: Ավելին, Անկարայի կողմից նմանատիպ գործողություններն արդեն դատապարտվել են Փարիզում՝ համարելով դրանք սադրիչ և անընդունելի: Sputnik գործակալության փոխանցմամբ՝ Հյուսիսատլանտյան դաշինքում ֆրանսիական կողմի ներկայացուցիչը բողոքել է թուրքական նավերի կողմից ֆրանսիական ծովային նավը հետապնդելու փաստով, նախքան ՆԱՏՕ-ի պաշտպանության նախարարների հանդիպումը:

Հունիսի 18-ին ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղար Յենս Ստոլտենբերգը հաստատեց ինչպես դեպքը, այնպես էլ Ֆրանսիայի դիմումը Հյուսիսատլանտյան դաշինքի ղեկավարությանը: Ըստ ֆրանսիական կողմի, թուրքական նավերը իրենց հարվածային համակարգերը ուղղեցին ֆրանսիական ծովային ուժերի «Courbet» ֆրեգատի վրա, որն այդ ժամանակ հերթապահություն էր կատարում՝ որպես ՆԱՏՕ-ի ծովային պահակախմբի առաքելության մաս՝ Լիբիայի ափերին: Անկարան, այնուամենայնիվ հերքեց Փարիզի հայտարարությունները՝ թուրքական նավի կողմից ֆրանսիական ֆրեգատի «հետապնդման» մասին: ՆԱՏՕ-ն չպետք է թաքցնի գլուխը ավազի մեջ` կապված վերջերս Թուրքիայի՝ իր դաշնակիցների նկատմամբ պահվածքի հետ, ասաց հունիսի 17-ին Ֆրանսիայի Պաշտպանության նախարարության ներկայացուցիչը, հայտնում է Reuters- ը: «Մենք դժվար պահեր ունեցանք Հյուսիսատլանտյան դաշինքում, բայց մենք չենք կարող ջայլամ լինել և չենք կարող ձևացնել, թե ՆԱՏՕում Թուրքիայի խնդիր չկա: Մենք դա պետք է տեսնենք, ասենք և լուծենք այս խնդիրը», – ասաց ֆրանսիացի պաշտոնյան` ելույթ ունենալով ՆԱՏՕ-ի պաշտպանության նախարարների գագաթնաժողովում: Ավելին, Փարիզը վրդովված է «Թուրքիայի ավելի ագրեսիվ և համառ դիրքորոշումից»: Ֆրանսիան թուրքերին մեղադրում է Լիբիայի ափերից 7 թուրքական նավերի տեղակայելու համար այն բանից հետո, երբ Թուրքիան փորձեց ռազմական տեխնիկա մատակարարել՝ ՄԱԿ-ի Անվտանգության Խորհրդի կողմից Լիբիայի դեմ հաստատված զենքի էմբարգոյի խախտմամբ: «Ֆրանսիան չի կանգնի մի կողմ, քանի որ թուրքերը շարունակում են անընդունելիորեն վարվել և շահագործել ՆԱՏՕ-ն», – սպառնացել է պաշտոնական Փարիզը:

Ինչպես հունիսի 21-ին հաղորդել է «Deutsche Welle» ռադիոկայանի թուրքական խմբագրությունը, ոչ միայն ԱՄՆ-ի որոշումը իր զորքերը Գերմանիայից դուրս բերելու մասին, այլև «Թուրքիայի, Հունաստանի և Ֆրանսիայի միջև աճող լարվածությունը ՆԱՏՕ-ի անդամների միջև կրքերի բորբոքում է առաջացրել»: Ըստ Euronews հեռուստաալիքի թուրքական խմբագրության, Ֆրանսիայի նախագահի աշխատակազմը հանդես է եկել հայտարարությամբ, որ Թուրքիայի միջամտությունը Լիբիայում, որպես թուրքական ագրեսիվ քաղաքականության շարունակություն, անընդունելի է: Ինչ վերաբերում է Հունաստանին և ֆրանս-թուրքական միջադեպին նրա մասնակցությանը, պարզվում է, որ մինչ թուրքերը «վախեցնում էին» ֆրանսիացիներին, հունական ռազմածովային նավը կանգնեցնում էր հենց այն թուրքական նավը, որի վրա թուրքերը փորձում էին զենք և զինամթերք հասցնել Լիբիայի իրենց խամաճիկներին: Հնարավոր է, որ ֆրանսիացիները խնդրեցին հույներին, բայց հնարավոր է, որ հույներն իրենք են նախաձեռնել այդ քայլը: Ամեն դեպքում, Ֆրանսիան և Հունաստանը ցույց տվեցին, որ պատրաստ են դաշինք կազմել Լիբիայում՝ թուրքերի դեմ: Թուրքիայի համար ամենից տհաճը Հունաստանի ազգային պաշտպանության գլխավոր շտաբի պետ, գեներալ Կոնստանտինոս Ֆլորոսի վերջին ելույթն էր, որը հայտարարեց հունական զինված ուժերի պատրաստակամության մասին՝ արձագանքելու և կանխելու Թուրքիայի ցանկացած գործողություն և «այրել» իր երկիր ներխուժողին. «Մենք նախ կվառենք, հետո կհարցնենք, թե ով է»: Մենք վստահ չենք, որ նման իրավիճակում ՆԱՏՕ-ի դաշինքը հեռանկարային և խոստումնալի ապագա ունի:

Սերգեյ Շաքարյանց