Անկարայում խուճապի են մատնվել «հեղաշրջման սպառնալիքների» պատճառով

Չգիտես ինչու, Թուրքիայում խուճապ է հասունանում: Նոր հեղաշրջման նախապատրաստման թեման է հայտնվել վերջերս այն բանից հետո, երբ իշխանամետ լրատվամիջոցները, քաղաքական դիտորդները և «Արդարություն և զարգացում» իշխող կուսակցության (ԱԶԿ) բարձրաստիճան պաշտոնյաները Թուրքիայի հիմնական ընդդիմադիր ուժին՝ Հանրապետական ​​ժողովրդական կուսակցությանը (ԺՀԿ, քեմալականներ) մեղադրել են «հեղաշրջման կոչ անելու» մեջ: Առաջիկա «ընդվզման» նշաններն իշխանությունները նկատել են, օրինակ, ԺՀԿ-ի Ստամբուլի մասնաճյուղի նախագահ Կանան Քաֆթանջիօղլուի խոսքերում, որը նախկինում հայտարարել էր, որ սպասում է իշխանությունների մոտալուտ փոփոխության: «Ես ակնկալում եմ իշխանափոխություն՝ լրացուցիչ (սոցիոլոգիական) հարցումների կամ այլ բաների, ինչպես նաև համակարգային փոփոխությունների օգնությամբ»,- դեռ ապրիլի 30-ին ասել է ԺՀԿ-ի առաջատար գործավարներից մեկը, ինչը խիստ ցավոտ արձագանք է ստացել իշխող ԱԶԿ-ի կողմից:

Ի պատասխան՝ քեմալականները, ըստ էության, ակնարկել են, որ հեղաշրջման սպառնալիքը բխում է ոչ թե նրանցից, այլ այն մարդկանցից, ովքեր չեն ցանկանում փոխել պաշտպանության նախարարին: ԺՀԿ-ի առաջնորդ Քեմալ Քըլըչդարօղլուն կոչ է արել նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանին պաշտոնից հեռացնել պաշտպանության նախարար Հուլուսի Աքարին, եթե պետության ղեկավարի մոտ նոր «ընդվզման» փորձի կասկածներ են առաջացել 2016 թվականի հուլիսին տեղի ունեցած ռազմական հեղաշրջումից հետո։ «Ո՞վ կարող է իրականացնել հեղաշրջումը: Բանակը կարող է: Եթե ​​խոսքը հեղաշրջման մասին է, նա (Էրդողանը) պետք է փոխարինի Հուլուսի Աքարին մեկ ուրիշով և կանխի հեղաշրջումը»,- ասել է Քըլըչդարօղլուն մայիսի 11-ին թուրքական «Yeniçağ»-ին տված հարցազրույցում: Հարցազրույցի ժամանակ լրագրողը հեգնաբար հարցրել է Քըլըչդարօղլուին «ԺՀԿ նախատեսած հեղաշրջման մանրամասների մասին»: «Մենք ժողովրդավարություն ենք բերելու այս երկիր: Մենք չունենք բանակ, մենք ունենք մեզ աջակցող մարդիկ… Մենք գիտենք այն գինը, որը ԺՀԿ վճարել է հեղաշրջումների պատճառով»,- ասել է նա՝ հավելելով, որ գործող կառավարությունն այս հարցը ներառել է իր օրակարգում՝ թաքցնելու համար այն փաստը, որ այլևս չի կարող ղեկավարել Թուրքիան: «Մենք ժողովրդավարական խորհրդարանական համակարգ ենք բերելու այս երկիր՝ որպես «Ազգերի դաշինք»»,- ասել է քեմալականների առաջնորդը՝ նկատի ունենալով ԺՀԿ-ի և աջ «Լավ կուսակցություն» (IP): Ըստ Քըլըչդարօղլուի խոսքերի՝ այս ներքաղաքական «հավանական հեղաշրջման հնարավորությունը (իշխանությունների կողմից) դրվում է օրակարգում ամեն անգամ, երբ ԺՀԿ-ն մոտ է կառավարություն ստեղծելու հնարավորությանը»:

Ընդհանուր առմամբ, Թուրքիայի ներսում և նրա սահմաններից դուրս շատ փորձագետներ նշում են, որ վերջին երկու շաբաթվա ընթացքում թուրքական քաղաքականության մեջ լարվածության առանձնահատուկ աճ է նկատվում: Ընդ որում՝ այս միտումը դուրս է գալիս սովորական, հնամոլական դիմակայության սահմաններից՝ համաձայն «Կառավարությունն ընդդեմ ընդդիմության» սխեմայի: Ներքին քաղաքականության առումով Թուրքիան երբեք չի եղել առանց լարվածության երկիր, սակայն ներկայիս իրավիճակը տարբերվում է նախորդ փորձից: Ուժգնացող բևեռացման մի անկյունում կանգնած է իշխող ԱԶԿ-ն և նրա դաշնակիցը՝ նեոֆաշիստական ​​Ազգայնական շարժում կուսակցությունը (MHP), այսինքն՝ փաստացի «Բոզ Քուրդ» (Գորշ Գյուլեր) խմբավորման առաջնորդի կուսակցությունը: Մյուս կողմում՝ ընդդիմադիր քեմալական ԺՀԿ-ն է: Լարվածությունը շատ նկատելի է այս երեք քաղաքական ուժերի առաջնորդների հայտարարություններում: ԱԶԿ-ի և MHP-ի ներկայացուցիչները մեղադրում են ԺՀԿ-ին՝ կառավարության դեմ նոր հեղաշրջում հրահրելու և «օտար դավադիրներին դրդելու» մեջ, որոնք փորձում են ոչնչացնել թուրքական տնտեսությունը:

Էրդողանի որոշ նախկին կուսակիցների մեկնաբանությունները ավելացնում են սրացումը: Ինչպես հայտնում է Fox TV հեռուստաալիքը, թուրքական «Ապագայի կուսակցության» առաջնորդ Ահմեդ Դավութօղլուն Թուրքիայում հեղաշրջման սպառնալիքների վերաբերյալ նոր երևացող մեղադրանքները որակել է որպես «դիտավորյալ հորինված»: Նա ավելացրել է, որ իշխանությունները փորձում են շեղել ուշադրությունը և փոխել հասարակության օրակարգը՝ ավտոկրատիայի հակումն օրինականացնելու համար: Բացի դրանից, Դավութօղլուն հետաքրքրվել է, թե ինչու է Էրդողանը արդեն 45 օր բացակայում Անկարայից, եթե հեղաշրջման սպառնալիք կա: Քաղաքական գործիչը նշել է հետևյալը. «Իշխանությունները, իշխող ԱԶԿ-ն, ինչպես նաև Էրդողանը, մեկ աղմուկ են բարձրացնում երկրում հեղաշրջման սպառնալիքների պատճառով՝ հիմնվելով զեկույցի հատվածների վրա, որը ոչինչ չարժե, չունի գիտական ​​հաստատում և բավարար լրագրողական փաստարկներ, մեկ շեղում են ուշադրությունը՝ կոչ անելով մարդկանց պայքարել հեղաշրջման սպառնալիքի դեմ՝ քաղաքական գործիչներից մեկի անպատասխանատու հայտարարության պատճառով: Այս իրավիճակը իսկապես ողբերգական է, քանի որ երկիրը վերածվում է տրոլինգի դաշտի, և իշխանությունները կատարում են քարոզչության տարածողի դերը»:

Մենք որևէ բան չենք պնդելու կամ հերքելու: Արձանագրենք փաստերը. 1) Էրդողանին և իշխող ԱԶԿ-ի քննադատությունը գալիս է և՛ աջից, և՛ ձախից, արդեն գրում և խոսում են, որ Էրդողանը միշտ կազմավորում է կառավարությունը «Միացյալ Նահանգների համաձայնությամբ». 2) Բիթլիս նահանգի Ախլաթ շրջանում ձերբակալվել են «Ապագայի կուսակցության» անդամներ, ովքեր դիմակներ և հյուրասիրություններ էին բաժանում, ինչը գնահատվում է որպես «Դավութօղլուին ահաբեկելու գործողություն». 3) շարունակում են իշխանությունների գործողությունները Ժողովուրդների դեմոկրատական ​​կուսակցության (HDP) դեմ, նրա քուրդ առաջնորդները դեռ կալանքի տակ են (օրինակ՝ Սելախեթին Դեմիրթաշ): Եվ, ինչպես ասում են, «առանց կրակի ծուխ չի լինում». ոչ ոք չի պնդի, որ Էրդողանի քաղաքականության փաստացի պարտությունը Իրաքում, Սիրիայում և Լիբիայում չի կարող հանգեցնել Թուրքիայում իշխանափոխության:

Սերգեյ Շաքարյանց