ԱՄՆ-ը ցանկանում է խոչընդոտել ԱՄՀ-ի՝ Իրանին օգնություն ցուցաբերելուն ուղղված գործողությունները
Աշխարհը, իհարկե, փոխվում է նոր կորոնավիրուսի ազդեցությամբ, երբեմն շատ անսպասելի ձևով: Ապրիլի 8-ին արտարժույթի միջազգային հիմնադրամն անսպասելիորեն հայտարարել է, որ պատրաստ է Իրանին ֆինանսական աջակցություն ցուցաբերել՝ Covid-19 –ի դեմ պայքարելու համար, քանի որ, ինչպես հայտարարել են Հիմնադրամի ներկայացուցիչները, կորոնավիրուսի դեմ պայքարը չունի սահմաններ ժամանակի և տարածության մեջ և պետք է վեր լինի «ազգային նախապաշարմունքներից»: Չնայած Իրանը ֆինանսական օգնության համար ԱՄՀ-ին չի դիմել: Իրանը միայն ամբողջ աշխարհին առաջարկել է քաղաքականության մեջ հրաժարվել միակողմանի կամ բազմակողմանի պատժամիջոցներից, ընդ որում՝ Իրանի առաջարկը վերաբերում էր ոչ միայն իրեն, այլև աշխարհի բոլոր երկրներին, որոնք հայտնվել են «պատժամիջոցների տակ»: Եվ իհարկե Իրանի իշխանությունները պահանջել և շարունակում են պահանջել, որ Արևմուտքը կատարի 2015-ի հուլիսին Թեհրանի հետ ձեռնարկած «միջուկային գործարքի» իր պարտավորությունները և Իրանին վերադարձնի արևմտյան բանկերում «սառեցված» իրանական միջոցները։
Ինչ վերաբերում է ԱՄՀ-ի հետ Իրանի հարաբերություններին. ապրիլի 9-ին Վաշինգտոնից ստացվել է հաղորդագրություն այն մասին, որ ԱՄՆ-ը մտադիր է խափանել Իրանին ֆինանսական օգնություն տրամադրելու ԱՄՀ-ի որոշումը: Միացյալ Նահանգները իրոք կարող է այդպիսի բան թույլ տալ. հիշեք, թե ինչպես էր Վաշինգտոնը խափանել ԱՄՀ գործադիր տնօրեն Դոմինիկ Ստրոս-Կանի ընտրությունը, քանի որ նա հավակնություններ ուներ և ցանկանում էր առաջադրվել Ֆրանսիայի նախագահի պաշտոնում: Նյու Յորքում նրա դեմ քրեական գործ է հարուցվել աֆրիկացի հյուրանոցային սպասուհու «բռնաբարության» համար: Իրանը արագորեն արձագանքել է երկու հաղորդագրություններին: Նախագահ Հասան Ռոհանին նախազգուշացրել է ԱՄՀ-ին իր անդամների նկատմամբ խտրական պահվածքի մասին, հայտնում է «Tasnim News» գործակալությունը: «Մենք վճարում ենք ԱՄՀ-ին և Համաշխարհային բանկին մեր մասնաբաժինը, և մեր պահուստների մի մասը գտնվում է նրանց տրամադրության տակ, դա մեզ համար ընդունելի չէ և չի լինելու, եթե նրանք խտրականություն են դրսևորում մեր նկատմամբ: Դա անընդունելի կլինի նաև համաշխարհային հանրության համար,- շեշտել է նա:- Աշխարհի շատ երկրներ և մտավորականներ հասկացրել են, որ ԱՄՀ-ն պետք է կատարի իր պարտականությունը: Մենք վերջին 50 տարիների ընթացքում ոչինչ չենք խնդրել ԱՄՀ-ից: Հիմնադրամին մեր երկար անդամակցությունից հետո, երբ մենք փորձեցինք այնտեղ պահել մեր ռեսուրսները, եթե նրանք այդպիսի ծանր պայմաններում չկատարեն իրենց պարտականությունները, աշխարհը նրանց այլ կերպ կդատի»:
Իրանը հիշեցնում է, որ վերջին 50 տարիների ընթացքում ԱՄՀ-ից ոչինչ չի խնդրել, չնայած նրան, որ պարբերաբար կատարել է վճարումները: Եվ հիմա ԱՄՆ-ը թելադրում է ԱՄՀ-ին` պարտադրելով Իրանին գումար չտալ: Ամերիկացիների դիրքորոշումը վրդովեցնում է ոչ միայն Իրանի դաշնակիցներին, այլև ԵՄ-ին: Ինչպես հայտնի է, օրերս Ֆրանսիան և Գերմանիան հայտարարել են, որ վերջապես գործարկում են Իրանի հետ հաշվարկների հատուկ մեխանիզմ, որը շրջանցելու է ԱՄՆ պատժամիջոցները: Ահա թե ինչ են հայտարարել Ռուսաստանից․ Սանկտ-Պետերբուրգի պետական համալսարանի պրոֆեսոր Ալեքսանդր Կուբիշկինը կարծում է, որ ԱՄՆ-ի վարչակազմի դիրքորոշումը ԱՄՀ-ի միջոցով Իրանին օգնությունը տրամադրելը արգելափակելու վերաբերյալ, առաջին հերթին պայմանավորված է նախընտրական քարոզարշավով: Ինչպես նա հիշեցրել է՝ «The Wall Street Journal» թերթը հաստատել է, որ ԱՄՆ-ը մտադիր է արգելափակել ԱՄՀ կողմից Իրանին տրամադրվող շտապ վարկը՝ 5 միլիարդ դոլարի չափով, որն անհրաժեշտ է կորոնավիրուսային համավարակի դեմ պայքարի համար: Ըստ Վաշինգտոնի՝ եթե ԱՄՀ-ն հավանություն տա հայցվող գումարի տրամադրմանը, ապա այն ուղղվելու է ԱՄՆ-ի պատժամիջոցներից թուլացած Իրանի տնտեսության օգնությանը կամ Մերձավոր Արևելքում ռազմական դաշնակիցներին ֆինանսավորելու համար: «Սա համահունչ է պատժամիջոցների քաղաքականության շարունակմանը: ԱՄՆ-ում ենթադրում են, որ Իրանը աղավաղում է համավարակի տարածման մասշտաբների մասին տվյալները: Բայց դա արդեն հարվածում է հենց ԱՄՆ-ին, որոնք միայն վերջերս են սկսել քիչ թե շատ օբյեկտիվ տեղեկատվություն հաղորդել իրենց երկրում կատարվածի մասին: Ինձ թվում է, որ սա զուտ քաղաքական գործողություն է, որը կապված է իրանական միջուկային գործարքի, Իրանի կողմից Սիրիային աջակցելու վերաբերյալ հանրապետականների և դեմոկրատների շարունակական բանավեճի հետ: Այս ամենը հյուսվում է մեկ օղակի մեջ : Թրամփն իրեն դիրքավորում է որպես ուժեղ կոշտ առաջնորդ, որը պաշտպանում է Միացյալ Նահանգների շահերը: Մեծանում են նրա խնդիրները երկրի ներսում, և նա պետք է ցույց տա, որ նախևառաջ հոգ է տանում ազգային շահերի մասին»,- ասել է Կուբիշկինը Sputnik ռադիոյի եթերում:
Ռուս գիտնականը ճիշտ է. դատելով վերջին տվյալներից՝ ԱՄՆ-ն աշխարհում առաջին տեղում է Covid-19 վիրուսի դեպքերի և մահացությունների թվի աճով: Այնուամենայնիվ, ԱՄՆ-ի քննադատությունը Իրանի հասցեին «համաճարակի տարածման չափի իրական տվյալները թաքցնելու համար», ինչպես նաև Ռուսաստանի և Չինաստանի հասցեին, արդեն վաղուց պետք է ուղղված լինեին նախագահ Դոնալդ Թրամփի վարչակազմի դեմ, այլ ոչ թե Իրանի, Ռուսաստանի և Չինաստանի դեմ:
Սերգեյ Շաքարյանց
