Ականատես ենք անունով «քրիստոնյա» կոչված մարդկանց կոչերին, որոնք իրենց քրիստոնեությունը հարմարեցնում են համաշխարհային անբարոյականության

Փիլիսոփայական տեսութեամբ…

Աշխարհի հարցերին չեմ հետեւում մակերեսային ձեւով։ Մօտեցումը աւելի խորքային դարձնելով կարողանում եմ աւելի իմաստալից տեսնել հարցերի պատճառները եւ խնդիրների լուծումները։ Ներկայ դարը իր թիթեղեայ արժէքաբանութեամբ չունի բիւրեղեայ տեսութիւն եւ ճշմարտութեանց հանդէպ համընդհանուր պաշտպանութեան ընթացք։ Տեղի տուած է զարգացումը եւ մանաւանդ մարդկային ինքնաճանաչումը բարձրագոյն մակարդակի վրայ։ Ուսումը դարձած է վկայագիր ունենալ, իսկ վերնատունը գիտելիքներով լի կամ պարապ լինելը ցաւալիօրէն խնդիր չէ այս դարուն։

Փիլիսոփաներն նաեւ միաձեւ ընթացք կարող է որ չունենային խնդիրների լուծման առ երես։ Որպէս մեր Եկեղեցու քահանայ, երբէք չեմ ասում որ ընկերային արդարութեան հաստատման համար մարդ պէտք է ստոյիկի աշխարհահայացք ունենայ, բայց միեւնոյն ժամանակ պէտք չէ որ ծայրայեղ էպիկուրեան դառնայ կամ Ֆրոյդեան գաղափարաբանութեան հետեւի ինքնայագեցման համար, կամ ընկերային խնդիրների արմատը տեսնի միայն իր դիմացինի մտածումների եւ արարքների մէջ։ Խնդրի լուծումը ուրիշին ճշգրիտ գործունէութեան քարոզի նոյնիսկ պահին, կեանքովդ դա ցուցաբերելն է, անձնական օրինակովդ դա իրականութեան վերածելը։

Ս. Օգոստինոս հայրապետը իր կեանքի սկզբում հեթանոս էր եւ սիրում էր մանիքէականութեան տուածները։ Ապա երբ մի քիչ հասակ առաւ թողեց մանիքէականութիւնը ու որպէս փիլիսոփայ միախառնեց նէոպղատոնականութիւնը եւ քրիստոնէութիւնը։ Իր համար քրիստոնէութիւնը ճշմարտութիւնն էր իսկ նէոպղատոնականութեան իր մտածելակերպը յարմարեցնում էր քրիստոնէութեան։ Այս դարուն շատ աւելի ականատես ենք անունով «քրիստոնեայ» կոչուած մարդոց կոչերին որոնք իրենց քրիստոնէութիւնը յարմարեցնում են համաշխարհային անբարոյականութեան եւ քաղաքական մանիքէականութեան «լոյս-խաւարի»‰ մտածելակերպով են զբաղուած, քան թէ խոնարհաբար հարցերի աստիճանաբար ու յամառ լուծմամբ։ Մարդիկ՝ որոնց խօսքը իտէալական է, իսկ գործը շնական. խօսքը քրիստոնէական՝ իսկ գործը ֆրոյդական, աւելի ճիշդը ռասըլական (Բերտրան Ռասըլ)։

Աւելի մեծ ողբերգութիւն է երբ ժուժկալութեան քարոզ կուտայ այն մարդը որ իր կեանքով ապրում է էպիկուրեանի պէս եւ այլոց քարոզում է ապրել ստոյիկի կամ ճգնաւորի կեանքով։ Քաղաքականութիւնը մեր երկրում այս դարուն անհատական մակարդակով էպիկուրեան է, Սարտրի եւ Քամյուի փիլիսոփայութեամբ հայրենիքի նկատմամբ՝ անհեթեթապաշտ, եւ ուրիշներին քարոզում որ ապրեն ստոյիկեան կեանքով ու մտածելակերպով։

Ընկերային անարդարութեան արմատները շատ աւելի խորն են ու խճճուած ու լուծումները շատ աւելի խրթին են քան մարդոց բերնից դուրս եկած խոստումները։ Անհեթեթութեան եւ անիմաստութեան փիլիսոփայութեան ծառայող այս դարուն մի՛ սպասէք որ խոստումները իրականութիւն դառնան օրէնքի նկատմամբ շնական մօտեցում եւ տիրական դրսեւորում ունեցողներից։

Երկրների մէջ անարդարութիւնը չի ծագում ու տարածւում միայն վերեւից-վար։ Անարդարութիւնը շատ աւելի ծագում է առնում իւրաքանչիւր մարդու կամ քաղաքացու մտածելակերպից, վարուելակերպից, ու դրանց յաջորդող արարքներից, երբ անհատը իր համաերկրացուն նկատում է շահագործման աղբիւր, չի գնահատում Աստուծոյ կողմից իրեն պարգեւուած երկիրը, այլ իր երկրի հետ ամէն օր վարւում է որպէս իր սեփական աղբանոցը, թքարանը, կոյուղին եւ միզարանը։ Արարքներ՝ որ (կատարելով հանդերձ) տրամաբանօրէն անփութ ու անհոգ կերպով պիտի չկատարէր իր տան պատերի ետին։ Իսկ անտրաբամաբանականը այն է որ նո՛յն այդ մարդը մշտապէս. ««ՍԻՐՈՒՄ» է իր հայրենիքը»…։

Սա մի կողմից, իսկ միւս կողմից երբ օրէնքը ծառայում է յաջորդական իշխանաւորների հաճոյքներին եւ ոչ թէ երկրի ժողովուրդի բարեկեցութեան համար։ Փիլիսոփայական աշխարհին մեծագոյն հարցերից մէկը մնացել է տեսականօրէն պատասխանուած, իսկ գործականօրէն՝ անպատասխան մարդկանց տակաւ փոքրացող ուղեղների մէջ…- «ինչպէ՞ս վարուել հարստութեան հետ»…։

Երբ կարողանանք ազատուել մեր ներկայ դարու հեդոնական, սարտրեան, ռասելեան, ֆրոյդեան եւ նիցչէական մտածելակերպի խառնուրդից, եւ երբ կեանքով յուսալից լինենք ու հաւատքով ճշմարիտ քրիստոնեայ, երբ նիհիլիզմը եւ բացասական գոյութենապաշտութիւնը վանենք կեանքից, նրանք փոխարինելով զոհաբերական օրինակ դարձող, եւ օրէնքի ծառայ (եւ ոչ թէ օրէնքը ծառայեցնող) իշխանաւորներով, այն ժամանակ պիտի կարողանանք մաքուր հոգիով տեսնել մեր հարցերի լուծման սկզբնաղբիւրը, որն բնականաբար պիտի չգայ, չհասնի մի օրուան ընթացքում. եւ մանաւանդ պիտի չիրականանայ երբ այդ օրինակները փափաքում ենք տեսնել միա՛յն դիմացինի մէջ, բայց ո՛չ երբէք մեր մէջ..։ Եկեղեցին նաեւ, հոգեւորական եւ աշխարհական իր դասերով, մեծագոյն ներդրման ներուժ ունի այդ բոլորին մէջ, որն կատարում է այսօր, ու իրականութիւն կը դարձնի եթէ ճշմարտապէս ապրի այն սկզբունքներով, որն քարոզում է սրբազան իր մատեաններով։

Փափաքելի է որ մարդ փոխանակ հայհոյանքով, անէծքով իր փոքրութիւնը ցուցադրի, փորձի ուրիշների մէջ կեանքի տիպար օրինակ դառնալ։ Երբէք խնդիր չէ երբ մարդ սխալների ու ահռելի թերութիւնների մի անտառ ունի իր մէջ։ Խնդիրը սկսում է, երբ մարդ անտեսում է իր մէջի սխալները, չի՛ ուղղում, չի՛ ճշդում, չի՛ զգաստանում ու դառնում է վարպետ միայն ուրիշների սխալները մատնանշելու եւ ցուցադրելու։ Քրիստոսի պատմած աչքի շիւղի-գերանի առակը մեծ փիլիսոփայական դաս է այս դարուն համար, երբ գերանը գերանների է վերածւում, իսկ մարդը սոսկ քայլող դատաւորի, ամէ՛ն մարդու դէմ, բացի սեփական անձից։ Դա է բարոյապէս ողբալին այս դարուն, որ առաջինը կարիք ունի մեր բոլորին մէջ փոփոխման։

Իսկ Աստուած մեզ աւելին կը վստահի երբ մենք կարողանանք ցոյց տալ որ փոքրին մէջ ենք հաւատարիմ։ Կարդացէք Ղուկասի աւետարանը. «Քիչ բանի մէջ հաւատարիմը շատի մէջ էլ հաւատարիմ է. իսկ քչի մէջ անիրաւը, շատի մէջ էլ անիրաւ է: Արդ, եթէ ԱՆԻՐԱՒ ՄԱՄՈՆԱՅԻ մէջ հաւատարիմ չեղաք, ձեզ ո՞վ կը վստահի ՃՇՄԱՐԻՏԸ: Եւ եթէ ՕՏԱՐԻՆը եղող բանի մէջ հաւատարիմ չեղաք, ՁԵՐ-ը ո՞վ կը տայ ձեզ»։ Ղուկ 16։10-12

Ու խօսքը բոլորին մասին է, եւ ոչ թէ միայն «ուրիշին‰։

Մարդկային մտածելակերպի փոփոխութիւն է պէտք, ու մանաւանդ ՔԱՋՈՒԹԻՒՆԸ դա անելու համար, որպէսզի փոփոխուի ձեր միջավայրը, ձեր մթնոլորտը։ Իսկ փոփոխութեան համար լսող ականջ է պէտք, լսող ականջին հետեւող սիրտ է պէտք, իսկ հետեւող սրտին գործող կեանք, որպէսզի ԾԱՆԻՐ ԶՔԵԶը կեանքի կոչէք…։

…Այլապէս ձեր ժամանակը մի վատնէք, վաղ թէ ուշ պիտի զգաք որ ինքնախաբէութեամբ էք զբաղուած, ու ձեզ զանգուածապէս վերագտնէք գտնէք ճամբի ա՛յն կէտին վրայ, որտեղից սկսաք քայլել…։

Տ. Սերոբ Քհնյ.

Ամերիկաբնակ հոգևորական Serop Azarianֆեյսբուքյան էջից

Փիլիսոփայական տեսութեամբ… Աշխարհի հարցերին չեմ հետեւում մակերեսային ձեւով։ Մօտեցումը աւելի խորքային դարձնելով…

Опубликовано Serop Azarian Четверг, 12 марта 2020 г.