Սիրիական բանակը հզոր հակահարված է տվել թուրքերին
Թվում է, թե Սիրիայի և Թուրքիայի միջև ռազմական բախումն անխուսափելի է։ Համենայն դեպս, անհանգստացնող նորություններ են գալիս Հյուսիսային Սիրիայից: Նոյեմբերի 29-ին, երբ աշխարհը տեղեկացվել էր, որ Սիրիայի ՀՕՊ ուժերը խոցել են թուրքական անօդաչու թռչող սարքը, այնուամենայնիվ, չէր ենթադրվում, որ իրավիճակը կարող է ավելի սրվել: Թուրքերը հստակ ցանկանում էին պարզել, թե որտեղ են տեղակայված սիրիական զորքերը, որոնց սիրիական քրդերը թույլ են տվել մտնել Էլ-Կամիշլի և Դեյր էլ-Զորի նահանգները: Բացի դրանից, չի բացառվում, որ թուրքերը ցանկանում էին իմանալ, թե ինչպես է Ռուսաստանը «կահավորում» Էլ Կամիշլիում իր նոր ռազմաբազան: Շեշտենք, որ նոյեմբերի վերջին Թուրքիան նույնիսկ աղմուկ չբարձրացրեց խոցված անօդաչու սարքի պատճառով:
Այնուամենայնիվ, դեկտեմբերի 10-ի սիրիական El Ekbariya հեռուստաալիքի տեղեկությունները վկայում են, որ Սիրիան և Թուրքիան արդեն գտնվում են պատերազմի եզրին: Ըստ հեռուստաալիքի տվյալների՝ սիրիական զորքերը կրակ են բացել թուրքական զորքերի ուղղությամբ՝ Սիրիայի Հասեքե նահանգի Թալ Թամար սահմանամերձ տարածքում: Թալ Թամարը արաբա-քրիստոնեական գյուղ է, այնտեղ բնակվում են նաև հայեր և ասորիներ: Թե ինչու էր պետք թուրքերին այստեղ գալ, անհասկանալի է: Մարտական բախումներ են տեղի ունեցել նաև Լեյլան, Ում ալ-Խիր և Ալ-Քուսեյլիա բնակավայրերի մոտակայքում: Զոհերի մասին տեղեկությունները, ինչպես նաև սիրիական և թուրքական զորքերի միջև մարտերի պատճառները չեն հաղորդվել: Ակնկալում ենք, որ շուտով պարզաբանումներ կլինեն կամ որոշ մանրամասներ կավելացվեն ինչպես Սիրիայի և Թուրքիայի, այնպես էլ Ռուսաստանի և Իրանի կողմից:
Մենք նաև նշում ենք Իրանը, քանի որ Թալ Թամարի մերձակայքում Սիրիայի և Թուրքիայի միջև մարտերից երկու օր առաջ Իրաքի շիա աշխարհազորը՝ «Ալ-Հաշդ աշ-Շաաբին», սկսել է կտրուկ ամրապնդել իր խմբավորումը Սիրիայի և Իրաքի սահմանին: Ըստ երևույթին, Իրանը և Իրաքում նրա դաշնակիցները հաստատ գիտեին, որ Թուրքիան ռազմական սադրանք է նախապատրաստում Սիրիայի դեմ, մասնավորապես՝ Սիրիայի քրիստոնյաների դեմ: Հետևաբար, իրանցիներն ու իրաքցիները որոշել են նախապես ամրապնդել Սիրիա-իրաքյան սահմանի պատնեշները, որպեսզի թուրքերը չգայթակղվեն և չանցնեն ավելի լայնամաշտաբ հարձակման:
Սիրիայի և Թուրքիայի միջև տեղի ունեցած մարտերի մանրամասներ հայտնի չեն եղել նաև դեկտեմբերի 11-ին: Մենք փորձել ենք հետևել սիրիական լրատվամիջոցներին, բայց դրանք ևս մանրամասներ չեն հաղորդել: Փոխարենը թուրքական «Anadolu» գործակալությունը՝ վկայակոչելով Թուրքիայի նախագահի պաշտոնական ներկայացուցիչ Իբրահիմ Կալինին, հայտնել է, որ դեկտեմբերի 11-ին Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանն ինտենսիվորեն հեռախոսազրույց է խնդրել Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինի հետ: Անկեղծ ասած, սիրիացիների և թուրքերի միջև ռազմական գործողությունների ընթացքի վերաբերյալ մանրամասների բացակայության դեպքում դժվար է պատկերացնել, թե ինչ կարող էր Էրդողանը խնդրել Ռուսաստանի նախագահից: Առայժմ կա մի վարկած, որ թուրքական զորքերի վրա սիրիական հակահարվածն ավելի հզոր էր, քան սպասում էր Անկարան: Էրդողանը չէր կարող նույնիսկ որևէ բան խնդրել. Թուրքիան էր այդ ռազմական գործողությունների նախաձեռնողը, և նույնիսկ Թալ Թամարի մերձակայքում տեղի ունեցած մարտերից առաջ թուրքերը զանգվածաբար գնդակոծել էին սիրիական Թել Ռիֆաթ քաղաքը: Այնտեղ զոհվել են 11 խաղաղ բնակիչներ, ավելի քան 20-ը՝ վիրավորվել: Ագրեսորը, ինչպես միշտ, Թուրքիան է: Շուտով Վլադիմիր Պուտինը ստիպված կլինի ընտրություն կատարել` թողնել Թուրքիան «դեմ առ դեմ» Սիրիայի ու շիաների, այսինքն` Իրանի հետ, կամ էլ համոզել Էրդողանին հեռանալ Սիրիայից առանց որևէ պայմանի:
Սերգեյ Շաքարյանց
