Ռուսական զորքերը վերադառնում են Բալկաններ
Հոկտեմբեր 24-ին հայտնի դարձավ, որ Ռուսաստանը Սերբիա է տեղափոխում Ս-400 զենիթահրթիռային համակարգեր (ԶՀՀ), «Պանցիր-Ս» համակարգերի մարտկոցը․ իբր նրանք առաջին անգամ բերվել են արտասահման՝ մեկ այլ պետության տարածքում զորավարժություններին մասնակցելու համար: ՌԴ պաշտպանության նախարարությունը հաստատել է այս հաղորդագրությունները: «Ռուսաստանի ՀՕՊ ստորաբաժանումները՝ Ս-400 զենիթահրթիռային համակարգերով և «Պանցիր-Ս» զենիթահրթիռաթնդանոթային համակարգերով, տեղակայվել են Սերբիայում՝ մասնակցելու «Սլավոնական վահան-2019» ՀՕՊ համատեղ զորավարժության երկրորդ փուլին»,- մեջբերում է ՌԴ ՊՆ հայտարարությունը «ՌԻԱ Նովոստին»: Ինչպես ավելի ուշ հստակեցվել է՝ համալիրները կմասնակցեն զորավարժություններին, որոնք նախատեսված են Ռուսաստանի օդատիեզերական ուժերի ՀՕՊ ստորաբաժանումների և Սերբիայի Հանրապետության ՀՕՊ ռազմաօդային ստորաբաժանումների փոխգործակցության և համատեղ մարտական օգտագործման հարցերը մշակելու համար:
Սերբիայում զորավարժությունների ընթացքում երկու երկրների ՀՕՊ ստորաբաժանումները պետք է համատեղ իրականացնեն պայմանական թշնամու օդային թիրախների ամբողջ սպեկտրը հայտնաբերելու, հետևելու, դասակարգելու և ոչնչացնելու խնդիրները: Հաղորդվում է, որ ռուսական համալիրները տեղակայվելու են Բելգրադի մոտ գտնվող Բաթայնիցա ավիաբազայում: Սա Սերբիայի ռազմաօդային ուժերի ամենամեծ օդանավակայանն է, «Իզվեստիա» թերթին ասել է ռազմական փորձագետ Վլադիսլավ Շուրիգինը: Այնտեղ է տեղակայված 204-րդ ավիացիոն բրիգադը, ՌՕՈՒ և ՀՕՊ ուսումնական կենտրոնը, ավիագործարանն ու փորձարկման կենտրոնը: Ընդհանուր առմամբ օդանավակայանում տեղակայված է 45 ՄիԳ-21 ինքնաթիռ, չորս ՄիԳ-29, 25 հարձակողական ինքնաթիռ և ՍՈԿՈ Գ-4 Սուպեր Գալեբ ուսումնական ինքնաթիռ, 22 ՈՒՏՎԱ ինքնաթիռ, ինչպես նաև մարտական և տրանսպորտային ուղղաթիռներ:
Այստեղ զարմանալին շատ է: Նախ, հնարավոր է, որ Ս-400 և «Պանցիր-Ս» համակարգերը իսկապես առաջին անգամ են Ռուսաստանից դուրս բերվել մեկ այլ պետության տարածք զորավարժություններին մասնակցելու համար: Բայց սկզբում Ս-400 և «Պանցիր-Ս»-ը փորձարկվել են․.. Սիրիայում: Այնպես որ, սա Ս-400 և «Պանցիր-Ս»-ի առաջին տեղակայումը չէ Ռուսաստանի սահմաններից դուրս: Այլ բան է, որ նրանք առաջին անգամ են հայտնվում մեկ այլ եվրոպական երկրի տարածքում: Այն էլ Բալկանյան թերակղզում: Բալկանները ըստ XIX-XX դարերի Անգլիայի շատ հայտնի քաղաքական գործիչների «Եվրոպայի վառոդի տակառն» է: Երկրորդ, զարմանալի է նաև այն, թե ինչպես է ՆԱՏՕ-ն զսպված արձագանքում Ռուսաստանի և Սերբիայի գործողություններին: Մասնավորապես, 2017-ին Հյուսիսատլանտյան դաշինքի գլխավոր քարտուղար Յենս Ստոլտենբերգը հայտարարել է, որ չի փորձի ճնշում գործադրել Սերբիայի վրա՝ Ռուսաստանի հետ համատեղ զորավարժությունների պատճառով: Բայց չէ՞ որ Սերբիան Ռուսաստանի և ՆԱՏՕ-ի միջև մրցակցության առաջնային գիծն է:
Մտածելով այն մասին, թե ինչ կարող էր պատահել, որ Մոսկվան այդքան հանգիստ և սառնասրտորեն վերադառնում է Բալկանյան թերակղզի, ինքնակամ մտածում ես մեր մոլորակի ընդհանուր ռազմավարական իրավիճակի մասին: Ինչպես նաև նմանատիպ կոնֆլիկտի մասին մեզ մոտ․ ենթադրենք, օտարերկրացիները գրավել և տիրապետում են Նախիջևանը, իսկ այնտեղ նորեկները (ԱՄՆ-ի և ՆԱՏՕ-ի օգնությամբ) գրավել են սերբիական Կոսովոն և Մեթոհիա երկրամասը: Միգուցե Արևմուտքը հոգնել է հովանավորել Կոսովոյում և Մեթոհիայում ալբանական մուսուլմանների կիսաքրեական ռեժիմը: Առայժմ չենք պատրաստվում կանխատեսել: Հասկանալի է, որ ՀՕՊ զորքերի գծով համատեղ զորավարժություններ անցկացնել և այն էլ Սերբիայում՝ Ռուսաստանի համար հրատապ անհրաժեշտություն չի եղել և չկա: Հետևաբար, Ս-400 և «Պանցիր-Ս» համակարգերի Սերբիա տեղափոխումը կարևոր և լուրջ տեղեկատվություն է։ Բայց առանց լրացուցիչ տեղեկությունների, մենք դժվարանում ենք նույնիսկ ենթադրել, թե ինչու են այժմ նման զորավարժություններ անհրաժեշտ Ռուսաստանի քաղաքական ղեկավարությանն ու ռազմական հրամանատարությանը: Կիրակի օրը, ինչպես պարզվեց, ՆԱՏՕ-ն «ուշքի է եկել»՝ Մոսկվայից պահանջելով «բացատրություններ»:
Սերգեյ Շաքարյանց
