Էրդողանը կրկին «վիրավորել է» Պուտինից
Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը վիրավորված է: Նա ասում է, որ իրեն մինչև հոգու խորքը վիրավորել են: Հավանաբար, Հայաստանի քաղաքացիներն արդեն հասկացել են, թե բանն ինչումն է. հունվարի 29-ին սիրիական բանակը և շիական աշխարհազորայինները հաջողությամբ ճեղքել են «Խայաթ Թահրիր աշ-Շամ» խմբավորումների (սա նախկին Ջեբհաթ ան-Նուսրա) և թուրքամետ «Ազգային ազատագրական ճակատ» ահաբեկիչների պաշտպանական գիծը: Կեսօրին մոտ կառավարական զորքերն ու աշխարհազորայինները մտան Իդլիբ նահանգի գլխավոր ահաբեկչական կենտրոն՝ Մաարաթ ան-Նուման, միաժամանակ հարավից, արևելքից և հյուսիս-արևելքից: Մարտական գործողությունները բուռն էին, սիրիական բանակն ու աշխարհազորայինները լուրջ կորուստներ ունեցան: Բայց, ըստ ռուս և իրանական աղբյուրների, սիրիական տեղական ժամանակով ժամը 14-ի սահմաններում, Մաարաթ ան-Նումանը ամբողջովին մաքրվել է ավազակներից:
Դրանից հետո քաղաքում սկսվել է քաղաքային թաղամասերի ականազերծումը: Ըստ սիրիական պետական SANA լրատվական գործակալության՝ ինժեներական ուժերն անմիջապես սկսել են ազատագրված տարածքների ականազերծումը՝ սկսած քաղաքի և նրա շրջակայքերի գլխավոր և երկրորդական փողոցներից, որտեղ թաքնվում էին ահաբեկիչները: Մաարաթ ան-Նումանի համար մղվող մարտերին զուգահեռ Սիրիայի բանակի 25-րդ, 4-րդ, 7-րդ դիվիզիաների ստորաբաժանումները հրետանային աջակցությամբ հարձակվել են մոտակայքում գտնվող Քաֆր Ռումի բնակավայրի վրա: Ինտենսիվ մարտեր սկսվեցին նրա հարավային ծայրամասերում: Ստիպված էին ճեղքել թշնամու էշելոնացված պաշտպանությունը: Այստեղ բանակը կորցրել է ՀՄՄ 23մմ գնդացրով պիկապ և մինչև երեք զոհ: Մոտ մեկ ժամ տևած մարտից հետո զորքերը կարողացան ներխուժել Կաֆր Ռումի հարավային ծայրամասեր: Այստեղ նրանք հակահարձակման են ենթարկվել մահապարտների գոտիներով «ինգիմասի» խմբավորման (ջիհադական հատուկ նշանակության ջոկատ) կողմից: Առնվազն մեկ հզոր պայթյուն է տեղի ունեցել ռազմաճակատի տարածքում: Երևանի ժամանակով երեկոյան ժամը 5-ին, առաջին անգամ, տեղեկություն ստացվեց, որ ահաբեկչական զինյալների դիմադրությունը կոտրված է, կառավարական զորքերն ամբողջությամբ ազատագրել են Քաֆր Ռումը և գրավել Մաարատ ան-Նումանից հյուսիս-արևմուտք ուղղության Խանթին գյուղը:
Փաստացի բացվել է ճանապարհը նաև դեպի գավառի կենտրոն`Իդլիբ քաղաք և դեպի սիրիա-թուրքական սահման: Եվ դրա պատճառով հունվարի 29-ին Էրդողանը կրկին «մեղադրանքներ» է նետել Ռուսաստանին. կարծես թե խախտում եք պայմանավորվածությունները, պարոն Պուտին: Թուրքիայի նախագահը ևս մեկ անգամ հայտարարել է, որ Ռուսաստանը, ենթադրաբար, չի կատարում Սոչիում և Նուր Սուլթանում ձեռք բերված պայմանավորվածությունները Սիրիայի հյուսիսարևմտյան մասում՝ Իդլիբ նահանգում, դեսկալացիայի վերաբերյալ, հաղորդում է թուրքական NTV հեռուստաալիքը: Աֆրիկյան շրջագայությունից վերադառնալուց Էրդողանը նախագահական ինքնաթիռում իրեն ուղեկցող լրագրողներին հայտարարել է, որ Թուրքիայի «համբերության բաժակը լցվում է» Իդլիբում ռմբակոծությունների կապակցությամբ, և Անկարան «կանի այն, ինչ անհրաժեշտ է» ստեղծված իրավիճակում: Ինչպես տեսնում ենք, Թուրքիայի նախագահը նույնիսկ փորձում է սպառնալ Սիրիային և Ռուսաստանին: Ըստ երևույթին, շիական աշխարհազորայինների կողմից սպանվել են բազմաթիվ թուրքամետ ահաբեկիչներ: Այլ պատճառ չկա, չնայած, իհարկե, նախքան սիրիական բանակի և շիաների հարձակվելը Մաարաթ ան-Նուման քաղաքի վրա, ռուսական ռազմական ավիացիան սիրիական ՌՕՈՒ հետ միասին մի շարք հարվածներ են հասցրել ահաբեկչական դիրքերին Մաարաթ ան-Նումանի և Քաֆր Ռումի շրջակայքում:
Միևնույն ժամանակ, կա զգացողություն, որ Էրդողանը «թատրոն է խաղում»: Բանն այն է, որ սիրիական և իրանական ԶԼՄ-ների հաղորդագրությունների համաձայն՝ հունվարի 27-ի դրությամբ, լուրեր էին շրջանառվել, որ իրենց ընտանիքների հետ ահաբեկիչների մեծ մասն արդեն լքել է Մաարաթ ան-Նումանը: Այսինքն՝ ավազակները գիտեին, որ չեն կարող դիմադրել Սիրիայի առաջխաղացումը և ստիպված կլինեն փախչել քաղաքից: Այո, կար պայմանավորվածություն. Ռուսաստանն ու Թուրքիան նախկինում համաձայնություն էին ձեռք բերել Իդլիբում նոր հրադադարի մասին: «Լռության ռեժիմ» -ը պաշտոնապես ուժի մեջ է մտել հունվարի 12-ին, ժամը 00: 00-ին: Թուրքիայի պաշտպանության նախարարությունը նշել է, որ հրադադարի արդյունքում պետք է դադարեցվեն ինչպես օդային, այնպես էլ ցամաքային մարտական գործողությունները: Սակայն նոր գրոհը հրահրել են անձամբ Էրդողանն ու ահաբեկիչները: Հունվարի 15-ին Իդլիբում տեղի ունեցած հարձակումը սկսվել է մի քանի ժամ անց այն բանից հետո, երբ Թուրքիայի նախագահը սպառնալիքներ է հնչեցրել Սիրիայի իշխանությունների դեմ, ինչպես նաև Ռուսաստանի Խմեյմիմ ռազմակայանը անօդաչու թռչող սարքերով գրոհելու ահաբեկիչների մի շարք փորձերից հետո:
Որքան, այնուամենայնիվ, «նեղացկոտ» է այդ Էրդողանը: Նա զգում է, որ մի քանի ամսից հերթը հասնելու է նաև թուրքական բանակին: Երեք դաշնակիցները՝ Սիրիան, Ռուսաստանը և Իրանը, Իդլիբ նահանգը մաքրելուց հետո, անպայման կպահանջեն, որ թուրքերը դուրս գան սիրիական բոլոր հողերից: Հետաքրքիր կլինի, քանի որ որոշ դեպքերում ոչ միայն սիրիացի շիաները, այլև հայերը հնարավորություն կունենան վերադառնալ իրենց տներ: Ըստ երևույթին, Էրդողանը ստիպված կլինի շատ անգամներ «վիրավորվել» Ռուսաստանի նախագահ Պուտինից:
Սերգեյ Շաքարյանց
