Իրանը սկսել է վերածվել համաշխարհային տերության

Մեր հարևան Իրանը շարունակում է որպես «առաջնային ջութակ» հանդես գալ համաշխարհային բեմում՝ միջազգային գործերում: Վերջին օրերին Թեհրանը նախ և առաջ մերժեց ԱՄՆ-ի և Ֆրանսիայի բոլոր պայմանները՝ հաստատելով, որ քանի դեռ Վաշինգտոնը չճանաչի կապիտուլյացիան և չվերացնի հակաիրանական պատժամիջոցները, մինչև Ամերիկան ​​չվերադառնա Իրանի հետ «միջուկային համաձայնագրի» շրջանակներին, որևէ բանակցություններ չեն լինի: Թեհրանից ևս մեկ քաղաքական ապտակ ստանալուց հետո, ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը հրապարակավ հրաժարվեց իրանական կողմի պայմաններով Իրանի հետ բանակցություններ վարելուց: Երկրորդ, Իրանի արտգործնախարար Մոհամմադ Ջավադ Զարիֆը բանակցություններ է ունեցել Մոսկվայում իր ռուս գործընկերոջ՝ Սերգեյ Լավրովի հետ: Կողմերը ևս մեկ անգամ հաստատեցին, որ շուտով աշխարհն ականատես կդառնա Հնդկական օվկիանոսում Ռուսաստանի և Իրանի ռազմածովային ուժերի համատեղ զորավարժություններին:

Ըստ Զարիֆի, Թեհրանը ողջունում է Պարսից ծոցում անվտանգության ապահովման Ռուսաստանի առաջարկը: Իրանի արտգործնախարարը նշել է, որ Իրանը Պարսից ծոցում կայունության առաջարկներ է արել և պատրաստակամություն է հայտնել չհարձակվելու դաշնագիր ստորագրել Պարսից ծոցի հարևան երկրների հետ, մինչդեռ ռուսական նախագիծը մոտ է իր սեփական առաջարկներին: Մոսկովյան բանակցություններից հետո՝ վերադառնալով հայրենիք, Զարիֆը IRNA գործակալությանը տված հարցազրույցում հավելել է. «Իրանը վերջին վեց տարիների ընթացքում պարբերաբար և շարունակական բանակցություններ է վարում Ռուսաստանի հետ, և Իրան-Ռուսաստան հարաբերությունները բխում են միջազգային խաղաղության և անվտանգության շահերից»:

Ինչպես տեսնում ենք, Թեհրանն աստիճանաբար դադարում է թաքցնել այն փաստը, որ Իրան-Ռուսաստան հարաբերությունները դաշնակից փոխգործակցության բնույթ են կրում: Հենց այս փաստն է կարևոր Հայաստանի համար, որովհետև այժմ հստակ պետք է ակնկալել, որ Իրանի և Ռուսաստանի ցանկացած որոշում «Հայաստանի վերաբերյալ», ինչպես նաև՝ ամբողջ Անդրկովկասի շուրջ, կրելու է փոխհամաձայնեցված և համակարգված երկկողմանի որոշման բնույթ: Երևանում ոչ մեկին չի հաջողվի «խաղալ Ռուսաստանի և Իրանի միջև տարաձայնությունների որոնման խաղ»:

Բայց վերադառնանք Իրանին և նրա ակտիվ արտաքին քաղաքականությանը: Այսպիսով, երրորդ դիտարկումը․ օգոստոսի 31-ից սեպտեմբերի 4-ը ներառյալ Կասպից ծովում անցկացվեցին լայնածավալ զորավարժություններ՝ ներգրավելով հրթիռային ռազմանավեր, տորպեդային մոտորանավակներ և ուղղաթիռներ, ինչպես նաև Իրանի ՌԾՆ «կոմմանդոս» ջոկատը: Ուշադրություն դարձնենք, թե ի՞նչ են հաղորդել իրանական ԶԼՄ-ները՝ լուսաբանելով այս զորավարժությունները: Tasnim News գործակալության համաձայն՝ Կասպիցում զորավարժությունների ընթացքում ծովային հետևակայիններին և «կոմմանդոս»-ներին «հաջողվել է գրավել հակառակորդի պայմանական նավերը՝ օգտագործելով բոլոր տեսակի սարքավորումներ և զենք, ներառյալ արագընթաց մոտորանավակներ և հրթիռային ֆրեգատներ»: ՌԾՆ «կոմմանդոս» ջոկատը երկու AB-212 ուղղաթիռով և հրթիռային ռազմանավերով կարողացան նաև հակահարված հասցնել հակառակորդի հարձակողական գործողություններին՝ օգտագործելով մարտական ​​ռազմավարություններ, ապավինելով հետախուզական մոնիտորինգին և ռադիոլոկացիոն համակարգերի օգտագործմանը»: Ով գոնե մոտավորապես ծանոթ է ռազմական թեմատիկային, պետք է հասկանար, որ Իրանը պատրաստվում է Կասպիցում ռազմական հակամարտության: Եկեք ​​ֆանտաստիկայով չզբաղվենք․Կասպյան տարածաշրջանում ռազմական գործողությունները հնարավոր են միայն այն երկրների դեմ, որոնցում Իրանը կասկածում է կամ գիտի հավանական թշնամու ռազմական ներկայության մասին: Այդպիսի երկրները միայն երկուսն են՝ Ադրբեջանն ու Ղազախստանը:

Չորրորդ, «Tehran Times» թերթը հաղորդում է, որ Իրանի Ազգային անվտանգության գերագույն խորհրդի քարտուղար, ծովակալ Ալի Շամխանին գովաբանել է «Հեզբոլահ» լիբանանյան կուսակցությանը՝ սեպտեմբերի 1-ին իսրայելական թիրախների վրա հարձակման համար, հայտարարելով, որ լիբանանյան շիաների պատասխանը ցույց է տալիս Դիմադրության ճակատի վճռականությունը՝ դիմակայելու հակառակորդի կողմից առաջ քաշված սպառնալիքներին. «Ամերիկյան անօդաչու սարքին հակահարված տալը, որը խախտել է Իրանի  օդային տարածքը և սիոնիստական ռեժիմին պատժելը լիբանանյան «Հեզբոլահ»-ի կողմից, նշանակում է դիմադրության ռազմաճակատի վճռականությունը՝ պայքարելու սպառնալիքների և տարածաշրջանը ապակենտրոնացնող ուժերի հրահրումների դեմ»։ Դեպքը, որը նշել է ծովակալ Շամխանին, արժանի է առանձին դիտարկման, բայց այդ մասին ավելի ուշ: Հակիրճ տեղեկացնեմ. լիբանանյան շիաները հակատանկային հրթիռներով գրոհել են Իսրայելի տարածքում գտնվող թիրախները, և դա վրեժ էր իսրայելական անօդաչու թռչող սարքերի հարձակման և «Հեզբոլլահ» կուսակցությանը պատկանող օբյեկտների վրա հրթիռակոծության համար: Սպանվել է մոտ 20 իսրայելցի զինվոր:

Եվ վերջապես, հինգերորդը․վերը նկարագրված Իրանի արտաքին քաղաքական նախաձեռնությունների ամբողջ ինտենսիվ դինամիկայի հետ մեկտեղ, Թեհրանը ազատ արձակեց բրիտանական Stena Impero լցանավի անձնակազմի յոթ անդամներին, որոնք կալանավորվել էին հուլիսի 19-ին Հորմուզի նեղուցում: Դե ինչ, ժամանակ առ ժամանակ անհրաժեշտ է Արևմուտքին ցույց տալ նաև Իրանի խաղաղասիրությունը. միգուցե Արևմուտքում սթափվեն և դադարեցնեն հակաիրանական հիստերիան: Ահա այդպիսի հետևողական հարևան ունի Հայաստանը` վճռական և միևնույն ժամանակ մեծահոգի: Մեր աչքի առաջ Իրանն արագորեն վերածվում է համաշխարհային տերության: Երևանի բոլոր քաղաքական ուժերը պարտավոր են տեսնել դա և հաշվի առնել այս փաստը:

Սերգեյ Շաքարյանց